Генрых Далідовіч - Кліч роднага звона

— Давай пастаім крыху,— ціха прамовіла яна i запынілася каля тоўстай, са свежымі ранамі ад калёсных восей i прычэпаў прыдарожнай хвоі.

У яго аж дых заняло ад таго, як яна вабна абаперлася локцем аб хвою, а на кулачок — галавою, як яшчэ болей выпукліла грудзі, падцягнула жывот i выставіла з-пад чорнай спаднічкі вастраватае калена: столькі грацыі ва ўсім, яснасці i жывасці было ў гэтай невысокай i танклявай жанчынкі, што нельга было не залюбавацца ёю!

— Лёша,— зноў ціха i лагодна дадала яна,— ты ж цяпер мой кум. Дык скажы куме сваю тайну.

Ён здзівіўся: пра што ты хочаш ведаць?

— Ты ўжо кахаеш каго?

Як было ёй адказаць, калі ён, яшчэ нядаўні школьнік, пакуль што адчуваў толькі таінства, слодыч затоенай мары пра каханне: уяўляў сябе кімсьці — ці то смелым, гераічным генералам, нейкім самаахвярным паўстанцам ці спаважным да бедных разбойнікам — i ўяўляў Яе — прыгожую, добрую i адданую яму графіню ці, наадварот, маляваў сабе ў думках у каханыя бедную, але мілую графскую пакаёўку — адным словам, такую жанчыну, якой у іхняй школе была настаўніца біялогіі, асоба пісанай красы i нечуванай дабрыні. Што да зямнога кахання, да вясковых дзяўчат ягонага ўзросту, дык нішто з гэтага не было вышэй яго ўяўлення.

Ды i ўвогуле... Раней, яшчэ гады два-тры таму, ён, жвавы, вясёлы малец, вельмі любіў маці, часта падбягаў да яе, прытульваўся i цалаваў, яна, вабная, добрая i таксама жвавая жанчына, яго радасна галубіла, але затым яны пачалі нібы аддаляцца адно ад аднаго. Мабыць, пасля таго, калі ў яго забалелі набухлыя пупышачкі на грудзіне i пачаў ламацца на болей басавіты голас i калі маці з усмешкай сказала, чаму гэта адбываецца. A калі яшчэ пазней ён пачаў сніць i такое з ім было ў сне, дык ён нечакана нават для самога сябе з порсткага хлапчука пераўтварыўся ў задуменнага i скрытнага, ca сваім светам хлопца, які пачаў больш пільней пазіраць на жанчын i заадно пачаў ix саромецца.

— Дык ты кахаеш каго?

— Не.

— A цалаваўся ўжо з дзяўчатамі? — зноў чамусьці захацела пранікнуць у ягоны тайны свет Таня.

Яго, канечне ж, ужо вабіў юр цёмнай часінаю прытуліць да сябе дзяўчыну, дапасці да яе вуснаў, ён нават спрабаваў аднойчы пазнаць такое з Шумчыкавай Даротаю, але няшмат дабіўся, не зведаў таго, пра што мроіў, нават больш — аканфузіўся.

— У тваім узросце я там, у сваёй вёсцы, ужо ва ўсю цалавалася з хлопцамі,— не дачакаўшыся адказу, даверліва прызналася Таня.— Ніхто ж чужы, а якраз мой мужанёк празваў мяне Ляляй. За тое, што люблю, каб у хаце i на двары было ўсё чысценька, каб i самому быць заўсёды дагледжаным. Каб было прыемна іншым i сабе. Ды... Выбачай, Сяргей — ваш сваяк, але ён — пень неабчасаны. Малады яшчэ, толькі на тры гады старэйшы за мяне, але зусім ужо абмужычыўся. Устаў, працёр вочы, закурыў, перакусіў i да свайго электрапаяльніка, вярнуўся з работы, не абмыўся як след, пад'еў, паглядзеў тэлевізар i ў ложак. З ім не пагаворыш добра, не пагарэзіш. Прылашчуся, а ён «Ляля ты», «Кошка». Я, хоць маленькая, але хачу ўсяго вялікага — шчырасці, ласкі, любові. Ды ён не разумев гэтага, глядзіць на мяне як на патрэбную, але што заўсёды пад рукамі рэч... Якраз моцная тая сям'я, дзе муж i жонка ўважлівыя, далікатныя i пяшчотныя адно да аднаго. Заўваж, калі жонка задаволеная мужам, а муж — жонкаю, дык яны не толькі думаюць, разважаюць, робяць усё заадно, але нават ён становіцца падобны на яе, а яна — на яго. Але...— Уздыхнула.— Ты яшчэ зусім маладзенькі, хлапчук, то тваё пазнанне ўсяго гэтага яшчэ наперадзе.

— Мне васемнаццаты год,— ён заступіўся сам за сябе, самалюбна перажываючы, што i цяпер, калі ўжо не школьнік, некаторыя, як i вось гэтая Таня, лічаць яго яшчэ не зусім дарослым (хоць яшчэ ўзімку маці аднойчы, зірнуўшы на яго, пільна ўгледзелася i пляснула ад здзіўлення далоньмі: «Бацька, глядзі: у нашага Алёшкі вусы большаюць i цямнеюць! Яму ўжо галіцца трэба!» Бацька, які позна вячэраў адзін, падняў на міг на яго вочы, зыркнуў спадылба, але нічога не сказаў. А ён тады ледзь не згарэў ад сораму.).

— Лёша, чаму ты гэтак пазіраў на мяне за сталом i нядаўна тут, у лесе?

— Як? — вырвалася ў яго са збянтэжаннем.

— Кажу ж: гэтак?! — гулліва перапытала Таня.

Ён зноў няўцямна паціснуў плячыма.

— Скажы праўду: я падабаюся табе?

Што з ёй сёння? Яшчэ ніколі з ім вось так, з нейкім паўнамёкам, не размаўляла!

— Скажы, кал i ласка,— узяла яго за руку i лёгка павабіла да сябе.— Не бойся, я не пакрыўджуся i не насмяюся з цябе.

— Падабаешся,— сумеўся ён.

— I ты мне падабаешся,— здаецца, без звыклага жарту, а шчыра сказала яна.— Усім ты ўдаўся: i ростам, i вабнасцю, i розумам. Каб была дзяўчынаю, то нікому цябе не аддала б. Каб ты нават i не хацеў, то ўсё роўна быў бы толькі мой. А Сяргея, ведай, я не люблю.