Наталка Харытанюк - Смерць лесбіянкі

— Какецтва яшчэ нікога да дабра не даводзіла, — цяжка ўздыхнула цёця.

— Менавіта, вось над чым я даўно мусіла задумацца. Ясна, што ў Моруа ішлося пра дачыненні людзей. Але я падумала пра какецтва з жыццём. Я ж калісьці свядома адмовілася ад яго, — на гэта дзядзя моўчкі падняў келіх, салютуючы такое рашэнне. — Гэта была мая творчая канцэпцыя — не дражніць свет, каб ён мяне не злавіў. Я не затрымоўвалася на сваіх працах і больш за ўсё любіла падаваць заяву на звальненне. Больш за ўсё баялася, што свет паверыць, нібыта я гатовая застацца ў адной з яго масак. А цяпер вось — гэтая кніга на каленях і я думаю: ці, можа, насамрэч варта какетнічаць з жыцём? Што цяпер змянілася? Няўжо я цяпер хачу чагосьці ад жыцця настолькі, каб пагадзіцца на такую затху і нуду: рабіць выгляд, што стаць кімсьці — гэта напраўду так важна?

— І што — чагосьці праўду хочаш? — спагадліва запытаўся дзядзя.

— Не, зусім мне гэтага не хочацца, — глыбока ўздыхнула я.

— Толькі ці можна доўга пражыць так — калі ўсе знаёмыя і калегі думаюць, што ты ўсур’ёз, а ты ходзіш — з заявамі на звальненне ў сваім вялікім чорным заплечніку? — задуменна паглядзеў дзядзя на маю торбу. І на ўсякі выпадак удакладніў, дзе я цяпер працую.

Адказаць у чарговы раз, што я працую ва ўніверсітэце, я не паспела: у пакоі прагучаў сігнал смс-кі на маім тэлефоне. Я заспяшалася ў пакой, дастала тэлефон з торбы і адкрыла новае паведамленне.

Там было ўсяго адно слова: “Азірніся”.

Калі я прачытала гэтую смс-ку, дасланую з нявызначанага нумару, у мяне схаладнелі рукі.

Перад вачыма адразу паўстала карціна падземнага свету, намаляваная лабаранткай. Несупакоеныя душы, што просяць іх не забываць. Просяць азірнуцца. І ў той жа час — караюць тых, хто набліжаецца надта блізка. Мне так і ўявілася вельмі старая кабета, у якой заместа валасоў — змеі: яна пільнуе выхад з падземнага свету, вабіць паглядзець на яе, падысці, запрашае зайсці да іх — не цурацца. І мужчына, які ўжо год дзевяцьсот сушыць сваю вечна вільготную падземную бараду ля вогнішча, у яе за спінай — а высушыць не можа. І адным сваім панурым позіркам астуджае ўсякую надзею на вяртанне.

І гэтыя двое цяпер зазіралі мне ў самую душу і нема крычалі азірнуцца. Але на што? — хацелася мне крыкнуць у адказ.

Пажадаўшы ўсім добрай ночы, я не пайшла спаць. Я села за пісьмовы стол і скінула вокам раскладзеныя на стале аркушы з занатоўкамі — я мелася дапісаць свой раман. Гэта быў адзіны спосаб прагнаць змрочныя думкі. Ды я не магла працягваць: мяне моцна бянтэжыў пачатак гісторыі пра паэтку, якая спрабуе вызваліць сваіх ахвяраў ад сваёй жа ўлады. Сама не разумею, чаму я выбрала пачаткам — спірытычны сеанс. Цяпер ён блытаў мне ўсе карты. І я не ведала, як вярнуцца да рэчаіснасці ў сваёй гісторыі. І да якой менавіта.

Стаміўшыся ад роздумаў над раманам, я заснула, і сон, які я пабачыла ў тую першую ноч у Полацку, усмактаў у сябе ўсё: трывогі мінулага году, пакуты забітай лесбіянкі, прадчуванне немінучага канца. Здавалася, ён разгарнуўся ў зеўру, якая ўвабрала ў сябе ўсе мае рэчаіснасці — і выбрацца цяпер з гэтага кашмару не было як і, самае жудаснае, не было куды.

Страшна нават апісваць. Я прысніла, што стаю ва ўніверсітэцкім калідоры, сама, каля галавы Сакрата. Мне неяк жудасна і трывожна — і я чакаю чагосьці страшнага. Зазіраю ў вочы галаве — думаю, можа, гэта яна мусіць ажыць і мяне напалохаць. Але небяспека мяне чакае з іншага боку: на лесвіцы стаіць Караліна — каталіцкая паэтка з журы. У яе на шыі — нітка сініх перлінаў. І кожная перліна — блішчыць-пераліваецца. І я спрабую палічыць іх, але збіваюся. Тады я дакранаюся да іх і, перабіраючы пальцамі, лічу. На трынаццатай перліне нітка рвецца і перліны ўроссып скачуць па сходах. Я спрабую сабраць іх, але наступаю на перліны, падварочваю нагу і падаю на сходы. Як Аліса, я доўга падаю кудысьці долу і нават думаю, што вось ён — канец. Толькі канца ніякага нідзе няма. Я мякка апускаюся на залатое дно цемры і бачу, як Караліна сядае каля мяне, гладзіць мае валасы і плача.

Я нават скрозь сон паспяваю адзначыць сабе, што яна надта блізка да мяне прытуляецца. Дакладна лесбіянка, — разумею я, дзівячыся празарлівасці прафесаркі. Ды раптам яна нахіляецца да майго вуха і шэпча мне такое, ад чаго дыханне займае. “Сустрэча цяпер блізкая, як ніколі — Ганна не змагла цябе правесці, я правяду, — кажа яна і кладзе мне руку на вусны, — пакляніся, што нікому не скажаш”.