Вінцэсь Мудроў - Багун

Канавальчык кашлянуў другім разам, прыпаў тварам да шыбы і на вільготным шкле — у тым месцы, куды тыцнуўся канавальчыкавы нос, утварылася буйная кропля. Хвіліну яна нявыплаканай сьлязінай трымцела на ветры, а потым сарвалася долу, не пакінуўшы па сабе ніякага сьледу.

Пад вакном залівіста, з салаўіным посьвістам азвалася сыгналізацыя і Міканор Іванавіч прачнуўся. Стаіўшыся пад ватнай коўдрай, доўгіх пяць хвілін чакаў – калі аціхне суседава легкавушка, а не дачакаўшыся, бязгучна вылаяўся і падаўся да бальконных дзьвярэй.

— Вы б яе хаця б удзень адключалі, — крыкнуў Міканор Іванавіч, убачыўшы на доле ўскудлачаную галаву Капіталіны – бялявай саракоўкі, што жыла на другім паверсе.

Суседка задзерла галаву, пагардліва хмыкнула і легкавушка, скавытнуўшы на астачу, аціхла.

Міканор Іванавіч вярнуўся на сваю канапу, лёг, паспрабаваў ізноў заснуць, але ў гэты момант у вітальні рыпнулі дзьверы і стары, прашаптаўшы: “Штосьці сёньня рана”, — адкінуў коўдру.

Кватарант Міцька з грукатам зьняў абутак, адразу ж падаўся ў прыбіральню і ўжо адтуль, тузануўшы фаянсавую гіру, крыкнуў:

— Што гэта вы, Іванавіч, сьпіцё сярод белага дня? Ці не захварэлі?

— Суседава машына… бульбу ёй у выхлапную трубу… тры разы ўначы будзіла… Зусім са сну зьбіўся.

— Я б на вашым месцы даўно ў ДАІ патэлефанаваў, — кватарант увайшоў у сьвятліцу, на хаду дастаючы з поліэтыленавай торбы пляшку гарэлкі.

— Што, брат, усё ж такі выперлі?

Міцька не адказаў. Моўчкі паставіў бутэльку на стол, падаўся ў кухню – рыхтаваць закусон.

— І што цяпер?

— Дахаты паеду. А пятай гадзіне цягнік. Яшчэ пасьпею.

— Ды я не пра тое… Што наагул рабіць будзеш?

Кватарант уздыхнуў, мерна заляпаў нажом – няйначай, наразаў зялёную цыбулю.

— Ёсьць магчымасьць у Польшчы вучыцца, але… — Міцька ізноў уздыхнуў, памаўчаў-падумаў хвіліну, потым крэкнуў, але фразы так і ня скончыў.

Міканор Іванавіч падняўся з канапы. Зь языка ўжо зрывалася нядобрае слова на адрас тых, хто выгнаў Міцьку з унівэру, але прыроджаная інтэлігентнасьць і саракагадовы пэдстаж прымусілі сьціснуць зубы і ён няўцямна прасіпеў:

— Во с-ссс…

Гарэлка была цёплая і гаспадар кватэры, кульнуўшы чарку, доўга крывіўся і нават – што ўжо было зусім не інтэлігентна – пусьціў сьліну пад ногі. Зрэшты, халадзіць трунак не было часу – Міцька і так раз за разам паглядаў на гадзіньнік.

— Ну, а астатнія як? Вас жа чатырох затрымалі, — гаспадар кватэры стоена, каб ня чуў кватарант, адрыгнуў цёплай гарэлкай.

— Толькі мяне й паперлі. Я ж са сьцягам ішоў.

Стары ляпнуў далоньню па калену: абурэньне лезла з душы як цеста зь дзежкі. Міканор Іванавіч памкнуўся падняцца на ногі ды ў сьпіну яму стрэльнула, і кватарант, пабачыўшы балесныя курчы, падхапіў бутэльку.

Другая чарка прайшла ў нутро без праблемаў і супакоіла сьпіну, а разам зь ёй і бунтоўную душу. Міканору Іванавічу карцела нейкім чынам падтрымаць хлопца, таму ён, падчапіўшы відэльцам салату з цыбулі і сьвежых агуркоў, замілавана і не зусім цьвяроза паведаміў:

— Ведаеш, Міця, ня ты адзін з-за сьцягу пацярпеў. Я калісьці ў Петразаводску, сталіцы Карэла-Фінскай ССР вучыўся. І быў там у мяне таварыш — Пецька Маразёнак. Таксама беларус…

— А як вы туды патрапілі? – перабіў кватарант, хруснуўшы крамяным агурком.

— Куды?

— Ну… у Петразаводск.

Міканор Іванавіч адкінуўся на сьпінку крэсла, закінуў нага на нагу, зьбіраючыся распавесьці ўсё ладным парадкам, але згадаў, што Міцька позьніцца на цягнік і загаварыў хуценька і блытана.

— Па вайне ж у нас жывога месца не было: усё дарэшты спалена. А ў Карэліі фінаў выгналі, пустыя дамы стаялі. Вось туды наш брат-беларус і рынуў. Па аргнаборы. Жылі мы там на беразе Ладагі, непадалёку ад станцыі Піткяранта. Бацька мой у леспрамгасе працаваў, бугальтарам. Суворыя там мясьціны… — Міканор Іванавіч міжволі задумаўся і, лыпнуўшы вачыма, перапытаў: — Пра што гэта я казаў?

— Пра Пецьку Маразёнка.

— Ага… Паступіў у тамтэйшы ўнівэрсытэт, як і ты, на фізмат; правучыўся два гады, а ў 56-м, адразу ж пасьля летняй сэсіі, Карэла-Фінскую ССР зьліквідавалі. Уяўляеш, была саюзная рэспубліка, свой сьцяг, герб – дарэчы, прыгожы такі: праваруч жыта, леваруч хваёвая галіна з шышкамі. І гімн свой быў. Я й дагэтуль першы куплет памятаю… Зараз… — Міканор Іванавіч прымружыў вочы, зацята паглядзеў на столь, — “Oma Karjalais… suomalais…”

Стары памыліў вуснамі, прамармытаў яшчэ колькі фінскіх словаў і асуджана страсянуў галавой.