Павал Місько - Прыгоды Бульбобаў

- А як жа яны без хвастоў размаўляюць з іншымі сабакамі? - здзівіўся я.

- Не ведаю. Калекі - што з іх возьмеш... Ага, дык у тэлевізары яшчэ паказвалі, як сабакі параненых людзей ратуюць, як сляпых водзяць за сабою. Потым паказвалі сабак у светлых пакоях, а на іх наблытана нейкіх дратоў, трубак, рамянёў... Вакол сабак ходзяць людзі ў белым, штосьці робяць з імі... І яшчэ паказвалі, як сабакі з неба спускаюцца ў круглай будцы. Белка і Стрэлка звалі тых сабак...

- Такога не можа быць! - сказаў Боб.

- Не, не можа! - сказаў я.

- Можа! Султан не будзе хлусіць, не такі ён. Сабакі многа ў чым людзям памагаюць. Нашага розуму не хапае, каб зразумець усё. Але запомніце адно, дзеці: галоўнае ў нашым жыцці - служыць людзям, служыць сумленна. Людзі - нашы сябры.

- Усе-ўсе-ўсе?! Нават чужыя? А на каго ж тады брахаць? - засыпалі мы яе пытаннямі.

- Гм... Кгм... - пакашляла мама. - Зноў вы мяне падлавілі. Ну, вядома, не ўсе... Але добрых людзей, нашых сяброў, куды больш, чым кепскіх.

- Генка казаў, што сабаку трэба толькі свайго гаспадара любіць... - уздыхнуў з жалем Боб. - А мне хочацца любіць усіх-усіх!

- Чаму - толькі любіць? - сказала мама. - Можна яшчэ і проста сябраваць, паважаць, проста мірна жыць з тым ці іншым чалавекам. А некаторых даводзіцца і цярпець, хоць і не любіш, ненавідзіш. Нядобра, калі адразу пускаеш у ход зубы.

Я цяжка ўздыхнуў: як ва ўсім разабрацца, пазнаць, хто які ёсць?

Два дні мы не бачылі ні Толі, ні Колі, ні Генкі. Прыходзіў да нас толькі дзед Антон. Ён надзеў і зашпіліў маме на шыі аброжак, і яна не магла нікуды пайсці пагуляць. Ляжала ў будцы сумная, і мы ўвесь час лезлі да яе пасмактаць малака - хацелася есці. Але малака было мала, і мама нават гыркала на нас: «Адчапіцеся!» Кожны раз, як вылазіла яна з будкі, вылазілі і мы, пачыналі бегаць наўкол яе, калі клалася на зямлю - карабкаліся ёй на спіну.

- Мама, а нашто табе пачапілі на шыю аброжак з ланцугом? - спытаў я. - Такі цяжкі, халодны...

- Гэта ўзнагарода за добрую службу, - сказала яна сумным голасам. - Бываюць аброжкі і без ланцугоў, з шырокімі нагруднікамі. На гэтыя аброжкі і нагруднікі таксама чапляюць бліскучыя жалезкі-цацкі. Жэтоны называюцца, медалі - узнагароды...

- А табе скора прычэпяць медалі? - спытаў Боб.

- Як заслужу - прычэпяць. - Мама ўздыхнула і дадала: - Медалі больш пародзістым даюць, хто больш прыгожы, статны. На сабачых выстаўках гэта бывае...

І нам зрабілася нядобра, сумна. Чагосьці не хапала. Мы скуголілі, не знаходзілі сабе месца. Мо таму, што былі галаднаватыя? А мо таму, што даўно не бачылі Толі і Колі? Дзе яны падзеліся? Прапаў мой Толя...

Зноў прыйшоў дзед Антон. Прынёс нешта цвёрдае і пахучае маме і ў шкляным посудзе белай вады, падобнай на малако. Пакуль наліваў у металічную маміну міску гэтую белую ваду, мама з'ела той пахучы кавалак і пачала хлябтаць белую ваду, аблізвацца.

- Ты не вельмі, не вельмі... Гэта малако не для цябе, - адсоўваў рукою яе пысу дзед. - Гэта малым... Булька! Боб! Хадзеце сюды...

Дзед злавіў за вуха мяне, тыцнуў мордачкай у малако.

- Еш, Бобка, еш! Сма-а-ачна!

Я супраціўляўся - я ж не Боб! І не мог паверыць, што малако можа быць і не ў маміных сусолках. Задыхнуўся, пачаў тапіцца ў талерцы... Успомніў, як адбіваўся ад вады ў рацэ, і плюхнуў лапамі. Пырскі паляцелі ва ўсе бакі, трапілі на маму і на дзеда Антона. Я запырхаў, закашляўся.

- Чаго ты адбіваешся? Дурны, ты спачатку рассмакуй добра...

Дзед пусціў мяне, выцяг з будкі Боба, сунуў і яго пысаю ў міску.

- І ты, Булька, вучыся есці, хоць ты і тоўсты.

А тады зноў мяне... Я аблізнуўся - нічога, можна есці.

- Ну - самі цяпер вучыцеся... - сказаў дзед Антон. - А мне няма калі. Пахварэлі Толя і Коля... Гэта ж трэба - купацца надумалі ў такой халоднай вадзе. Добра, што яшчэ не патапіліся!.. А вечарам карова прыйдзе, цёплага малачка прынясе.

Дзед Антон пайшоў.

- А што тут за навука? - гаварыла мама і не пераставала хлябтаць. - Складвайце языкі лыжачкамі і хуценька зачэрпвайце. Во так - хлёб-хлёб-хлёб...

Паспрабаваў я - атрымалася. Паспрабаваў Боб - не вельмі.

- Што ты смокчаш, цэдзіш праз зубы? - сказала яму мама. - Гэта ваўкі смокчуць. А ты сабака, ты павінен хлябтаць... Вось так... вось... Вось так, так, так... Так, так, так...

Я пачаў хлябтаць хутчэй, але язык скора самлеў, перастаў слухацца.

Пакуль мама добра паказала, як хлябтаць, і малако скончылася. Мы аблізалі пустую міску - лізаць мы ўмелі добра.

Праўда што - смачна! Хутчэй бы настаў той вечар, прыйшла карова. Я яшчэ ні разу не бачыў каровы, не бачыў, як яна прыходзіць і раздае малым - дзецям і сабачанятам - малако.