Андрэй Федарэнка - Шчарбаты талер

— Карты ў мяне няма, мы схавалі яе...

— У нас вашая малая, Аксана, у машыне,— зразумела табе? Скажы, дзе карта, мы адпускаем яе, зматваемся, і больш вы нас тут ніколі не пабачыце. Будзеш дрыгацца — мы зараз сядаем у машыну і вы больш не пабачыце ні нас, ні малой,

Настаўнік збялеў, як палатно. Раптам ён кінуўся да машыны. Сева загарадзіў яму дарогу, выхапіў з­за пазухі руку. Бліснула лязо нажа. Каця ўскрыкнула, закрыла далонямі твар, прыціснулася да Змітрака.

— Стань на месца! — загадаў Сева настаўніку.— Ты думаў, жартаваць тут з вамі сабраліся?

— Пакажыце... яе,— выдыхнуў настаўнік.

— Лысы!

Заднія дзверцы адчыніліся. Аксана тузалася на сядзенні. Лысы моцна трымаў яе за каўнер курткі. Рукі ў дзяўчынкі былі звязаныя за спінаю, рот таксама закрыты павязкаю, таму яна і не крычала.

— Хутка вы там? — прабурчэў лысы.— Кусаецца, зараза, павязку сцягвае.

— Вар'яты,— збялелы Барыс Рыгоравіч схапіўся за сэрца.— Пачакайце, я зараз... Я ўсё аддам... Што ж вы робіце, чым вы думаеце?.. Хіба ж любыя скарбы варты гэтага?..

— Дурань ты,— пагардліва сказаў Павук,— газет, відаць, не чытаеш, тэлевізара не глядзіш. Жыццё чалавечае цяпер нічога не варта. Знік чалавек — і ніхто не шукае!

— Вас будуць шукаць, і зловяць...

— За што нас лавіць? Мы забіраем карту, адпускаем малую — і ўсё. У міліцыі вам скажуць: «Дзяўчынка жывая­здаровая? Ну і не дурыце нам галавы'» Да таго ж не паспееце вы выбрацца з гэтага поля, як мы будзем на тэрыторыі іншай краіны, у Расеі­матухне, тут праз Барысаў гадзіну язды. А там у нас усё падмазана, падрыхтавана, дакументы ў норме і, можа быць, ужо заўтра шукай нас па ўсёй Еўропе. Ды і шукаць ніхто не будзе, паўтаруся, бо «ў наяўнасці адсутнасць злачынства», як казаў адзін мой знаёмы адвакат.

— Ты забываеш пра галоўнае,— нагадаў Сева, забаўляючыся з нажом,— нам трэба яшчэ забраць скарб, а месца яго пазначана на карце, а карту нам не аддаюць...

— Аддадуць. Вось зараз адпусціць чалавеку сэрца, і ўсё нам аддадуць.

Барыс Рыгоравіч скінуў з пляча рукзак, стаў развязваць матузкі. Рукі ў яго дрыжэлі. Сева адпіхнуў яго, узяўся сам. Мокрыя, туга сцягнутыя матузкі не паддаваліся. Сева вылаяўся і чыркнуў па вузле вострым нажом.

— Толькі не азірайся адразу,— прашаптаў Змітрок Міхалу.— Бачыш, ідуць жытам?..

— Я іх даўно бачу! — гучна сказаў Міхал.

Раздаел 69. НЕЧАКАНАЯ ДАПАМОГА

З-­за машыны, на хаду сцягваючы з пляча стрэльбу, паказаўся дзед Макар, мокры з галавы да ног. Ззаду ледзь паспяваў змораны Чэсь. Хлопчык адразу падаўся да сваіх.

Выгляд у дзеда быў грозны.

— Дзе дзяўчынка?

— Хто гэта яшчэ такі? — Павук здзіўлена зірнуў на Севу.

— Ды дзед наш, мы ў яго начуем, — Сева разагнуўся, трымаючы рукзак за гіч.— Чаго табе трэба, старэча? Чаму на печы не сядзіш?

— Адпусціце дзяўчынку, каху, прыблуды! — дзед Макар ускінуў стрэльбу, прыцэліўся — акурат як тады, калі страляў у сома. — Шрот у мяне буйны, мала нікому не падасца!..

У машыне адчыніліся дзверцы:

— Сева, дай яму даляраў дзесяць, ды хай валіць адсюль! — пачуўся голас лысага.

Дзед крута павярнуўся і паспеў убачыць звязаную Аксану. Сева палез у кішэню курткі:

— На! — дастаў і працягнуў дзеду нейкую купюру.— Цябе тут толькі не хапала, стары корч...

У адказ ляснуў стрэл. Шрот прасвістаў у Севы над галавою. Той ахнуў і запознена прысеў.

— Ты... што?!

— Другі раз вазьму ніжэй,— паабяцаў дзед Макар.

Павук першы апамятаўся, крыкнуў спалохана:

— Барыс, спыні яго! Інакш малой горш будзе!

Настаўнік кінуўся да дзеда, стаў паміж ім і Севаю, растапырыў рукі:

— Што вы робіце, апусціце стрэльбу, тут жа дзеці! Я аддам, усё ім аддам, і яны адпусцяць Аксану... Дзе рукзак?

Сева асцярожна наблізіўся, падаў. Барыс Рыгоравіч сунуў руку ў разрэзаную Севам дзірку, выцягнуў вазу:

— Вось, у ёй план, вы ўсё лёгка знойдзеце, гэта недалёка, пад Барысавам... А цяпер адпусціце дзяўчынку!

— Пачакай, дай сюды,— Павук забраў вазу ў Севы, выкалупнуў пергамент, блізарука пачаў узірацца. І раптам радасна засмяяўся: — Вось яно! Усё тут... Божа мой, нарэшце... новае жыццё, Еўропа, эх, Барыс,— дзеля сваёй мары чаго не зробіш? Усё зробіш!

— Вазу хоць пакінь дзецям,— папрасіў настаўнік.

— Вазу? Гм, сапраўды, гэта было б справядліва... Але не магу — музейны экспанат. Яны сабе яшчэ такую знойдуць, а я пакідаю вам малую — ці ж гэтага мала? Адпускай! — крыкнуў ён і пацёгся да машыны.

Лысы выштурхнуў дзяўчынку. Яна ўпала на калені, войкнула. На твары ў яе ўжо не было павязкі. Настаўнік падбег, дапамог ёй падняцца і развязаў рукі. Аксана аддыхалася, убачыла сяброў, дзеда Макара, вазу і пергамент у руцэ ў Павука... Усё зразумела: