Андрэй Федарэнка - Шчарбаты талер

— Таксама можа быць,— згадзіўся Міхал. Відаць, ён не так верыў у версію Чэся, як хацеў і яму даць права на сваю думку.— Дык тады хто што прапануе? Вернемся ў Паплавы і паглядзім, што раздабыла Аксана, раскажам ёй пра ўсё? Ці даплывем да кладаў і пашукаем самі?

— Самі, вядома! — адразу сказаў Чэсь.

Зміцер адмоўчаўся, паказваючы, што яму ўсё роўна, абы быць разам з сябрамі.

Зборы былі нядоўгія. Сцягнулі з шалаша брызент, кінулі ў лодку ватоўкі, сена, прыкапалі зямлёю галавешкі, не забыліся на вядро з астылай юшкаю — разагрэюць у абед...

«Бывай, цудоўная мясціна! І дзякуй табе за ўсё!» — звярнуўся ў думках Міхал да іхняй выспачкі, калі ўсе сядзелі ў лодцы. Чэсь адштурхнуўся вяслом ад берага.

Раздзел 52. КРЫЎДА

Тым часам Аксана з Кацяю, у адных купальніках, сядзелі на высокім, зарослым травою пагорку каля будана, загаралі і кідалі ў раку каменьчыкі, якіх тут, у траве, было скрозь. Летні вецярок час ад часу набягаў з лугу цёплымі хвалямі, прыносіў з сабою пах кветак, ледзь чутна шапатаў лістотаю прыбярэжных вербаў, моршчыў ваду пасярэдзіне ракі. Смаліла сонца, лёгка прабіваючыся праз белыя кучаравыя воблачкі, што чарадою плылі па небе.

— Не шкадуеш, што прыехала? — спытала Аксана.

— Тут так здорава, я і не чакала!..

— Вядома, здорава — тут табе не Егіпет.

У самой Аксаны настрой быў цудоўны. Яна зрабіла ўсё, што абяцала, нават больш. У яе былі выпіскі з артыкулаў, якія даказвалі, што скарб несумненна існуе, была копія бяросты, быў талер «чэрвеньскіх знаёмых». Учора, як толькі Кацін бацька прывёз іх у Паплавы, яна адразу кінулася ў веранду, да канапы. Скамечаная насоўка ляжала пад матрацам. Пляма ад алею не высахла. Дзяўчынкі паклалі насоўку на паперу і старанна, па міліметры іголкамі перакалолі пляму па контуры. Тады абвялі дзірачкі алоўкам — і атрымаўся дакладны абрыс манеты.

Галоўнае ж, што дзякуючы Барысу Рыгоравічу яны цяпер ведаюць, што з гэтымі талерамі і з бяростаю рабіць. Трэба толькі ўзяць у Чэся трэцюю манету і...

Аксана ўскочыла, прыслухалася.

— Здаецца, плыве хтосьці — можа, нашыя хлопцы?

Сапраўды, з­за паварота ракі паказалася лодка.

— Не, гэта дзед Макар,— расчаравана прамовіла Аксана, зноў сядаючы.

Лодка параўнялася з пагоркам, на якім загаралі дзяўчынкі. Дзед Макар убачыў іх, сказаў весела, голасна:

— А­а, чакаеце? А я ведаю, дзе вашыя хлапчукі!

— Ведаеце? — ускінулася Аксана.— Дзе ж яны? Калі вернуцца?

— Го, яны далёка забраліся, аж за клады! Цэлы лагер сабе зрабілі на востраве, рыбы поўна навудзілі, юшку вараць... Увечары, казалі, вернуцца!

— А яны ведаюць, што мы прыехалі?

— Ведаюць, я ім сказаў.

Лодка пачала аддаляцца, дзед кіраваў яе ўніз, да масткоў, дзе была пасялковая «прыстань».

— Калі хочаце, ідзіце за мною! — крыкнуў дзед напаследак.— Пакажу, якога сома ўпаляваў!

— Хадзем, Аксана? Я ніколі сома не бачыла.

— Што на яго глядзець? Рыба як рыба...

Аксана не хавала крыўды. А яна думала, іх чакаюць тут. Нахвалілася Каці, як іх будуць тут сустракаць.

— Што ж — няхай, абыдземся без іх. Калі іх не цікавіць гэта, самі знойдзем скарб. Сёння прыедзе Барыс Рыгоравіч, і пачнем шукаць. У нас амаль усё ёсць, а ў іх няма нічога, акрамя Чэсевага талера. Зараз пазагараем, пакупаемся, маліны пойдзем есці...

Але ўсё адно дзяўчынкам чамусьці зрабілася сумна.

Раздзел 53. ПАПЯРЭДЖАННЕ

На «прыстані» дзед Макар абкруціў ствол вярбы ланцугом ад лодкі, прымкнуў вісячым замком, абмыў боты, ускінуў на плячо цяжкія мокрыя вёслы. Хата хоць і была не вельмі далёка, але дарога адсюль забірала ўгару, дый натаміўся — цяжкавата ісці. А дома трэба браць тачку, зробленую са старой дзіцячай калясачкі, і адразу вяртацца назад, па сома.

Дзед паазіраўся навокал — ці не бегае дзе ўнук? Як трэба, дык яго ніколі не будзе. І злосць на ўнука, што была ўлеглася ад работы вёсламі, ажыла зноў. У каго ўдаўся такі?.. Мала ўсяго — яшчэ і красці навучыўся... Ну, паспытае ён сёння папругі!.. А ўчастковаму трэба сказаць, каб не чапаў хлопцаў.

Ідучы агародамі да хаты, дзед Макар сваім вострым зрокам яшчэ здалёк разгледзеў, што каля варот стаіць матацыкл з каляскаю. Участковага матацыкл!.. Вось так, праўду кажуць: пра каго доўга думаеш, таго неўзабаве і сустрэнеш.

Участковы стаяў у двары, перад ім — Курт, якога ўчастковы трымаў за плячо. У другой руцэ ў яго была нейкая сіняя папка, пакарабачаная ад вільгаці і сонца. Участковы размахваў ёю і дапытваўся:

— Дык ты не бачыў? А хто бачыў?