Андрэй Федарэнка - Шчарбаты талер

Усе ўтрох ускінуліся:

— Чаму?

— За што?

— Дыму без агню не бывае,— загадкава адказаў участковы.— Цяпер давядзецца глядзець за вамі больш пільна. Тое ж самае прапаную рабіць і грамадзянам бацькам.

Раздзел 31. ШТО МЬІ МАЕМ?

Апошнія словы ўчастковага найбольш прыйшліся да душы Чэсевай маці.

— Усё, адгуляўся,— заявіла яна дома сыну.— Цяпер забудзь пра вуліцу, будзеш сядзець у мяне як мыш пад венікам.

— Мама, ты ж усё чула! Я нікуды не лазіў!

— Ну і што, што не лазіў? За табою не прападзе: яшчэ паспееш і залезці. Вунь вядро, насі ваду і палівай грады...

— Якія грады?! Учора толькі дождж быў!

— Тады збірай з бульбы жукоў каларадскіх.

Так Чэсь і не выйшаў у той дзень гуляць. Не было яго і на другі дзень, з раніцы.

Міхал са Змітраком праверылі будан, ці не падцёк у час дажджу. Тады ўзялі вудкі, разуліся. Сядзелі на абрывістым беразе, звесіўшы ногі. Добра, цёпла...

У Міхала даўно прайшла ўся злосць на сяброў. Ён расказаў Змітраку, як з'ездзіў у горад, змаўчаўшы толькі пра гарадскіх хлопчыка з дзяўчынкаю, якія так свабодна, так прыгожа размаўлялі на роднай мове.

— Я адразу зразумеў, чыіх гэта рук работа,— сказаў Міхал.— Калі ўбачыў, што ўчастковы вядзе мяне да школы, так і цюкнула ў галаву — лысы сказаў: «Цяпер толькі школа застаецца». Але вам чаму не сядзелася? — спытаў ён.— Я ж папярэджваў: нічога не рабіце самі!

Змітрок уздыхнуў вінавата:

— Ты яшчэ не ўсё ведаеш... Мы запісалі ў сшытак: «Копія бяросты знаходзіцца ў шафе, што стаіць у школьным калідоры». Курт, вядома, прачытаў — і вось...

— Малайцы! З вамі толькі скарбы шукаць.

— Чаму — сёе­тое і мы раздабылі.

— Напрыклад?

— Копію бяросты.

У Міхала ледзь вудзільна не выпала з рук:

— Ну, маўчун! Дзе, як?!

— У старой настаўніцы, Ірыны Леанідаўны.

— І дзе копія?

— Усё ў Чэся: і талер, і бяроста. Ды мы спрабавалі ўжо — ніяк, нічога не зразумець. Трэба тры манеты.

Міхал, аднак, уміг павесялеў:

— Ну, гэта ўжо нешта... Чэся адпусціць маці да вечара ці сам уцячэ... Тады яшчэ паспрабуем. Ага! — успомніў Міхал.— Помніш, учора ўчастковы сказаў: «Дакажыце, што не вы лазілі?» Чаму ты памкнуўся даказваць разам з намі? Мы з Чэсем ясна —мы ведалі пра акно на калідоры. А ты?

— А я след бачыў.

— Які след? Чый?

— Ну, калі абціраў ногі. Каб Чэсю на плечы залезці. Там пры ганку анучка, яна ссунулася крыху, а пад ёю — след вялізнага бота.

— І што? Там столькі людзей тапталася...

— Боты ўлетку ў вас толькі адзін чалавек носіць,— важна сказаў Змітрок.— Да таго ж, над ганкам — стрэшка, значыць, след застаўся з ночы...

— Дзед Макар! — усклікнуў Міхал і адразу чамусьці напусціўся на Змітра: — І што з цябе ўсё абцугамі трэба выцягваць! А калі б я не спытаў, ты прамаўчаў бы і пра след, і пра бяросту?

— Не ведаю,— паціснуў плячыма Змітрок.— Зрэшты, яшчэ не позна — можа, пайсці і расказаць пра след участковаму.

— Ты сур'ёзна?

— Чаму не? Тады «здадзім» усіх адразу: і дзеда з унукам, і «геолагаў» — ніхто нам больш не будзе шкодзіць.

— Паслухай. Па­першае, само па сабе гэта брыдка — «здаваць» каго б там ні было... Па­другое, ты, Змітрок, чалавек гарадскі, а тут свае законы. Ты падумаў, як пасля жыць і глядзець гэтаму дзеду Макару ў вочы? А ці падумаў ты, як збіраешся расказваць таму ж участковаму: пра «геолагаў», што яны тут шукаюць, пра талеры, бяросту, скарб...

Змітрок вінавата пашкроб патыліцу.

— Дапусцім, участковы нам паверыць,— працягваў Міхал,— і ўсіх іх арыштуюць. Ну і што? У школе нічога не прапала, а больш за імі ніякага злачынства няма! Складуць пратакол і адпусцяць. А мы такіх ворагаў нажывём, што мала не здасца...

— Тады што цяпер рабіць? — спытаў Зміцер.

— Што рабіць? Нічога без Аксаны мы не зробім... А калі яна прыедзе і што там, у Мінску, раздабудзе — невядома,— Міхал раптам шырока ўсміхнуўся: — Таму прапаную — гуляць! Чорт з ім, з гэтым скарбам! Лета стаіць! Будзем гуляць у футбол, лавіць рыбу, сходзім у паход — не на адным скарбе свет клінам сышоўся!

Раздзел 32. ЗВАНОК

Усё складвалася проста цудоўна.

Паслязаўтра тата ад'язджае ў экспедыцыю. Ён патэлефанаваў у архіўны музей, дамовіўся з загадчыкам. Той запэўніў, што Аксана можа прыйсці ў любы час, ён падрыхтуе для яе ўсе неабходныя паперы і экспанаты.

Але галоўнае, у Паплавы адпўскаюць Кацю! Праўда, ненадоўга. У ліпені яны ўсёй сям'ёю збіраюцца ў Егіпет, у турыстычнае падарожжа, але да ліпеня яшчэ далёка. І Каця гэты час можа пабыць у вёсцы, разам з Аксанаю. Вось здорава!