Андрэй Федарэнка - Шчарбаты талер

— А як, па­вашаму, дацягнуліся да яго дзеці? — іранічна спытаў Змітракоў бацька.— Лесвіцу прынеслі? Ці падскоквалі так высока?

— Не лесвіцу. Робіцца гэта так,— сказаў участковы.— Ану вы, утрох, ідзіце сюды.

Міхал, Чэсь і Змітрок падышлі.

— Так, ты, Міхал, самы большы,— нагніся. Упірайся рукамі ў вушак. Чэсь, выцеры добра ногі, насуха... вось так. Залазь на балясіну, станавіся яму на спіну. Ты,— да Змітра,— выцер ногі? Бачыш, сам здагадаўся... Зноў­такі давай на балясіну, на спіну Чэсю... Вось так... Ну?

Верхні, Змітрок, апынуўся акурат на ўзроўні акенца.

— Злазьце,— скамандаваў участковы.

Ён ссадзіў Змітра, Чэсь саскочыў сам, Міхал разагнуўся. Участковы, выціраючы далоні, задаволена, пераможцам пазіраў на ўсіх.

— Гэтая егіпецкая піраміда яшчэ ні пра што не кажа! — заявіў Змітракоў бацька.— Мы нават не ведаем, у чым правіннасць нашых дзяцей? Нават у школу яшчэ не зайшлі, а розныя эксперыменты тут ладзім...

— Цішэй, не трэба гарачыцца. Ніна, адмыкай. Толькі асцярожна, я зайду першы — там павінны застацца сляды.

Цётка Ніна зняла замок, прапусціла ў калідорчык участковага.

— Цёмна, дзе тут выключальнік... А, вось.

Уключылася святло. З глыбіні калідора патыхнула нежылым духам. Збоку ад дзвярэй, пад вакенцам, стаялі лескі, заляпаныя мелам, на падлозе ляжалі газеты.

— Гэта я бяліла столь,— пачала апраўдвацца цётка Ніна,— не паспела прыбраць...

Участковы агледзеўся.

— Сапраўды, у гэтым брудзе слон мог бы прайсці, і той слядоў не пакінуў бы... Карацей, ясна,— участковы зірнуў на хлопцаў.— Той, хто лез, павіс на руках і саскочыў на падлогу, а калі выбіраўся назад, падцягнуў пад вакенца лескі. Ніна, правер, ці цэлыя замкі ў кабінетах.

Прыбіральшчыца пайшла па калідоры, шморгаючы за ручкі дзвярэй класных пакояў. Усе дзверы былі замкнутыя. Участковы ішоў следам. У канцы калідора, дзе стаяла шафа, цётка Ніна ахнула:

— Вось, сюды!

Шкло ў адной з палавінак дзвярэй шафы­«музея» было выбіта, відаць, ударам нагі.

— Так! — участковы хуценька падбег да шафы, пад чаравікамі захрабусцелі аскепкі.— Зараз будзем складаць пратакол! Ніна, што тут было, у гэтай шафе? І што прапала?

Цётка Ніна зазірнула праз дзірку:

— Ды, здаецца, нічога... Уся макулатура на месцы.

— Якая макулатура?

— Такая. Паглядзіце самі. Тут розная непатрэбшчына ляжыць. Газеты адсюль бяру, падлогу засцілаць... Вядро, швабру сюды стаўлю, анучы хаваю...

Цяпер надышла чарга збянтэжыцца ўчастковаму. Ён зняў фуражку, выцер далоняю лоб і скроні:

— Нічога не разумею.

— Крадзеж стагоддзя! — насмешліва сказаў Змітракоў бацька.

Чэсь з Міхалам, якія стаялі ззаду ўсіх, пераглянуліся. Ледзь варушачы вуснамі, Чэсь прашаптаў: «Папкі няма!» Міхал прыклаў да вуснаў палец.

— Усё, цяпер вы адпускаеце нашых дзяцей? — спытала Міхалава маці.

— Пакуль не. Міхал, растлумач, чаму ўсё ж вы сюды лазілі? Што шукалі?

— Мне ўсё гэта надакучыла! — раптам гучна заявіў Міхал.— Яшчэ раз вам паўтараем, пры сваіх бацьках і пры цётцы Ніне: мы нікуды не лазілі!

— Бач ты, надакучыла яму... Не лазілі — дакажыце. Я паказаў там, на ганку, як вы гэта рабілі?

І Змітрок, і Чэсь памкнуліся былі ўперад, але Міхал спыніў іх:

— Я сам. Бачыце вунь тое акно ў канцы калідора, за шафаю?

— Ну­ну, не забывай, з кім гаворыш,— зрабіў заўвагу ўчастковы.— Ну, бачу.

Міхал падышоў да акна:

— Тады скажыце, навошта нам рызыкаваць, караскацца адзін аднаму на плечы, у цемры, у дождж, калі мы ў любы час і вельмі лёгка маглі б залезці ў калідор вось праз гэтае акно? Яно нізка ад зямлі, шырокае. Глядзіце, тут няма шпінгалета. Дастаткова пальцам піхнуць гэтае акно з вуліцы — і яно расчыніцца насцеж!

— Праўда, яно лёгка адчыняецца,— вінавата пацвердзіла цётка Ніна.— Крлькі разоў прасіла дырэктара: зрабіце вы гэты шпінгалет...

Участковаму, пад насмешлівымі позіркамі бацькоў, ізноў давялося зняць фуражку і выцерці лоб. Змітрок і Чэсь з гонарам глядзелі на Міхала, свайго камандзіра.

— Пачакайце, тады выходзіць...

— Выходзіць, у школу лазілі чужыя, хто не ведаў пра акно,— дакончыў за ўчастковага Змітракоў бацька.

— Можа, ведаеце хто?

— Не ведаю. А можа, вы ведаеце — калі ўрэшце скончыцца гэты «следчы эксперымент»? Нашы дзеці тут ні пры чым, гэта даказана імі самімі.

— Добра,— здаўся ўчастковы.— Хоць тут і хуліганства ў наяўнасці: пабітае шкло. Але раз нічога не ўкралі, пратакол складаць не буду. Вам,— павярнуўся ён да цёткі Ніны,— сёння ж дамовіцца з дырэктарам, уставіць шпінгалеты, закратаваць акенца над уваходам, заадно знайсці грошы на шкло ў дзверы гэтай шафы. Вам,— да хлопцаў,— раблю пакуль вуснае папярэджанне!