Андрэй Федарэнка - Смута

— Так?! Кідай, кідай калеку, раз не баішся Бога! I я, не думай, больш маўчаць не буду!.. Толькі не цябе буду прасіць, а тых, з кім ты цягаешея! Яны мяне хутчэй зразумеюць, чым ты!..

Самагонны пах ад яго (не Грышковы адэкалон) перабіваў нават рыбіны.

— Ад цябе нясе, — груба, адчуваючы палёгку ад таго, што муж п'яны, выціснула Тома.

Яна грэбліва, стараючыся не крануць яго нават выпадкава, прайшла на кухню, каб адчыніць фортку. Адчыніла і раптам ускрыкнула.

— Што, што?! — падбег муж.

— Холад! — паказвала ў акно жонка. — А я ж думала, знік... Я ж зараз сама з табою пагавару! Чакай...

Але пакуль Тома збягала са свайго чацвёртага паверха, Холада і след прастыў.

Холада быццам падмянілі.

Цётцы ён сказаў, што ўладкаваўся на часовую працу, вартаўніком, таму дома бываць будзе рэдка, а ў канцы лета з'едзе зусім. З прымаком перастаў вітацца і не толькі не даваў больш ключы, а нават памяняў замок. «Жыць я буду тут, колькі захачу, есці — асобна, ключы больш ніхто не атрымае», — сказаў ён прымаку, і той, здзіўлены, а можа, і напалоханы новымі інтанацыямі ў ягоным голасе, змоўчаў.

Часта да Холада пачаў прыходзіць нейкі сябар, прыгожы малады чалавек, выкшталцаны, з іголачкі апрануты, усё тут ведаў — ні ў кога нічога не пытаючыся, смела праходзіў цераз двор у хатку.

Аднойчы пад вечар прымак з цёткаю паехалі на вёску да прымаковых бацькоў. Кватарантка прыбралася, надзела сваю лепшую, празрыстую ў блакітны гарох, сукенку і пайшла да хаткі. У хатцы гарэла святло. Яна пастукала ў акно.

— А... Арцень ёсць? — разгубілася яна, убачыўшы, што адчыніў дзверы Холадаў сябар, якога яна баялася і не любіла — хоць бы за адно тое, што не паздароваўся з ёю ні разу, пазіраў так, быццам яна не чалавек.

— Праходзьце, — адступіў убок малады чалавек.

Кватарантка зайшла, падумаўшы, што Холад у хатцы. Зайшла і ціха ахнула.

Спускалася са столі пірамідальная крышталёвая люстра; бязладнай горкаю на стале ляжалі апельсіны, яблыкі, памідоры, гуркі, зялёная цыбуля, ананас, вінаград і персікі, і тут жа — палка непарэзанай каўбасы і кавалкі сыру, асобна — некалькі пузатых пляшак розных памераў, адкрытых і непачатых, з бліскучымі – у вачах стракацела – этыкеткамі на рыльцах... Такое кватарантка бачыла толькі на каляровых уклейках ці на вокладках у часопісах.

— Холад зараз прыйдзе, — усміхнуўся сябар.— Давайце пасядзім трохі... Сумна аднаму... Холада чакаць. Давайце ўвогуле знаёміцца. Вас я ведаю — Холад расказваў — Ліда завуць? А я — Грышко.

Ён схіліўся і пацалаваў кватаранцы руку, падвёў да крэсла. Пачырванелая, шчаслівая, яна ахвотна прысела. Такі быў нудны вечар, адной, каля абрыдлага тэлевізара, і раптам — з карабля на баль... Грышко прысеў насупраць, да краёў наліў высокія фужэры. Кватарантка, як ні была спрактыкавана ў мужчынах, адчула, што ў яе па спіне прабег халадок — настолькі ён быў прыгожы ў рухах, бездакорны.

Грышко сказаў тост:

— Ну, што — спачатку вып'ем за людзей, потым — за 6...й.

І выпіў да дна. Кватарантка зразумела, што і выканне, і цалаванне ручак — гульня, акторства. Яе пазвалі, каб паздзекавацца.

— Я ўсё зразумела, — сказала яна, ставячы на стол фужэр.

— Так? — Грышко закусваў вінаградам. — А нашто табе Холад быў?

Яна паднялася, абцягнула сукенку, ступіла да дзвярэй, але вырашыла яшчэ затрымацца:

— Перадайце Арценю, што прымак піша на яго ў міліцыю. Што ў яго грошы немавед адкуль, жыве без праіпіскі, невядома дзе працуе...

— Дык так і ёсць. Ён усё правільна піша... Пачакай...

Грышко раптам апынуўся блізка, схапіў кватарантку ў ахапак і сілаю пасадзіў на месца. Яна, спалоханая, і не супраціўлялася.

— Гад твой прымак, — сказаў Грышко, стоячы над ёю. — А ты спіш з ім. Тады спі і са мной.

— Я зараз закрычу!

— Паспрабуй. А зрэшты, рабі што хочаш.

Ён сеў, наліў сабе зноў, выпіў, потым падняў на яе п'янаватыя, з мяккім бляскам, прыгожыя вочы.

— Пасядзі, — сур'ёзна папрасіў ён. — Я не буду больш цябе крыўдзіць. Абяцаю. Так хочацца пагаварыць з чалавекам, які не ламаецца, не брэша, як усе!.. Можа, ты мне спадабалася, і я сапраўды хачу пераспаць з табою. Ці нават жаніцца?

— Не атрымаецца, — усё яшчэ насцярожана сказала кватарантка. — Я што, дурная, з такімі, як вы, спаць?

— Чаму?

— А не люблю прыгожых. Можа, каму і падабаюцца, толькі не мне.

— А Холад табе падабаецца?

— Холад падабаецца, — смела падняла яна вочы.

— Ліда, я ж лепшы, разумнейшы, прыгажэйшы і за прымака, і за Холада! Ты што, хіба не бачыш розніцы? Ці для вас, б...й...