Уладзімір Някляеў - Цэнтр Еўропы

Верасень 1999, Варшава.

Ганна Сямёнаўна сказала:

— Вы, Сырко, па­мойму, дурань.

Тое, што яна не заявіла гэта катэгарычна, а пракінула: «Вы, Сырко, па-мойму, дурань», — сітуацыю мала ратавала, бо Ганна Сямёнаўна была дырэктаркай тэхнікума і сказала тое, што сказала, не дзесьці ў завуголлі, а на педсавеце ў сваім кабінеце пры ўсіх калегах. Такога ёй, хай нават жанчыне, дараваць нельга было, і Сырко стаў думаць пра помсту. Ён так неадчэпна, дзень за днём, пра помсту думаў, што Ганна Сямёнаўна нават спыта­ ла праз тыдзень: «Пра што гэта вы думаеце, Анатоль Максімавіч?» — як нешта западозрыла.

Анатоль Максімавіч Сырко выкладаў у будаўнічым тэхнікуме алгебру з геаметрыяй — і ўжо толькі таму не мог быць дурнем. І калі на заліку ён паставіў незалік на­ вучэнцы Дзіяне Архіпчык, якая пацягнулася, нявыспаная, і празяхнула: «Рванула б я бомбай гэты засраны тэхнікум разам з вашай гаўнянай алгебрай і засцанай геаметры­ яй», — Анатоль Максімавіч датумкаў, што яму рабіць.

Ён змайстраваў бомбу. Не сапраўдную, канечне, а муляж.

Праз дзень Анатоль Максімавіч наўмысна спазніўся на лекцыю. Ніякіх спазненняў Ганна Сямёнаўна ніколі і нікому не спускала, а тым больш яму:

— Заўтра а восьмай раніцы прашу вас да мяне ў кабінет!

Яна любіла ранішнія экзекуцыі.

Ключ ад кабінета дырэктаркі, як і ўсе астатнія клю­ чы, бо Ганна Сямёнаўна старалася паказаць, што ва ўсім яна з усімі роўная, вісеў у шафцы вахцёра. Вечарам вах­ цёр глядзеў, дрэмлючы, тэлевізар, і ўзяць на пару хвілін дырэктарскі ключ, павесіўшы на гэты час на ягонае месца свой, было нескладана. Муляж бомбы Анатоль Максімавіч паклаў пасярод кабінета на заўважным месцы.

Нараніцу а палове восьмай, каб бронь божа Ганну Ся­ мёнаўну не прапусціць, Анатоль Максімавіч чакаў яе ка­ ля ўваходу ў тэхнікум.

Яны ўвайшлі ў кабінет разам: Ганна Сямёнаўна пер­шая, Анатоль Максімавіч за ёй…

— Што гэта?.. — разгублена здзівілася Ганна Сямёнаўна.

— Бомба! — паваліў яе на падлогу Анатоль Максімавіч і даволі моцна зверху прыдушыў. — Я ў войску сапёрам служыў… Ляжыце ціха, не варушыцеся…

Калі ён прыдушыў яе, дык здзівіўся, якая яна падат­лівая… Уся падатлівая, а строіць з сябе эсэсаўку.

— Усё, — сказаў ён, хвілін пяць памяўшы Ганну Сямё­наўну і яшчэ трохі пачакаўшы, каб яна паляжала пад ім і пабаялася. — Можаце ўставаць, не гахне…

Ганна Сямёнаўна ўстала.

— І што цяпер?..

— Нічога. Мы ў час паспелі, пяць хвілін заставалася. Ганна Сямёнаўна вочы закаціла.

— Божа!.. Гэта ж скандал які… І што б гэта магло значыць?.. І для чаго?..

Яна не пра жыццё, якога толькі што пазбавіцца маг­ла, яна пра работу думала.

— Ні для чаго. Звычайны тэрарызм.

— Міліцыя, газеты, шум… — думала і думала пра ра­ боту Ганна Сямёнаўна, пра тое бедавала, што ў гэты сра­ ны тэхнікум, у якім вучыцца Дзіяна Архіпчык, які яшчэ і падарваць збіраюцца, больш паступаць ніхто не захоча, і Анатоль Максімавіч сказаў:

— Можна без скандалу…

Як? А бомба?..

Анатоль Максімавіч выгляд зрабіў: маўляў, крыўдзіце, недаацэньваеце…

— Я сапёр. Вынесу і знішчу. Ніхто не дазнаецца, калі хочаце, каб ціха было.

— А дзе вы яе знішчыце? Паўсюль горад…

— У Лошыцкім парку, — сказаў, каб сказаць, Анатоль Максімавіч, які на работу ў тэхнікум з Лошыцы ездзіў.— Там каля Свіслачы, за садамі, амаль пустэча…

Так між імі ўзнікла таямніца. Ганна Сямёнаўна насіла яе ў сабе з удзячнасцю, ніяк болей Анатоля Максімавіча не абзываючы. Што ж да Анатоля Максімавіча, дык ён насіў таямніцу з пачуццём спраўджанай помсты, пры кожнай сустрэчы з Ганнай Сямёнаўнай з асалодай само­ му сабе прамаўляючы:

«Вы, Ганна Сямёнаўна, па­мойму, дурніца. Ды што там па-мойму — па ўсім вы баба дурная. Хоць розум бабе і ні для чаго, калі на цела яна падатлівая».

Месяцы праз тры, калі настала лета і ніхто ў тэхнікуме не вучыўся, у Лошыцкім парку загінула Дзіяна Архіпчык. Вечарам 3 ліпеня, калі ў неба ўзляталі святочныя салюты… Хадзілі чуткі, што яе згвалцілі да смерці, а пасля, пад залпы салютаў, бомбу пад ёй падарвалі, каб сляды гвалту замесці, п’яныя амапаўцы, але Ганна Сямёнаўна чутак не слухала… У пракуратуры, якая сябравала з амапаўцамі, заяву Ганны Сямёнаўны прынялі з радасцю.

Анатоля Максімавіча Сырко, выкладчыка алгебры і геаметрыі, па вайсковай спецыяльнасці сапёра, пасадзілі за ненаўмыснае забойства, бо ў крымінальным кодэксе Рэспублікі Беларусь не было пра тэрарызм адпаведнага артыкула, хоць Ганна Сямёнаўна, як сведка, настойвала менавіта на тэрарызме, праз што Анатоль Максімавіч зму­ шаны быў сказаць на судзе ў апошнім слове: «Вы, Ганна Сямёнаўна, па­мойму, дурніца, ды што там па­мойму — па ўсім вы баба дурная…» — і суддзя не зрабіў яму заўвагі.