Піліп Ліпень - Гісторыя Ролянда

– А нас ён ня зьесьць?

– Ня бойцеся, любыя, у яго цяпер кожны зуб як галяктыка, а кожны жавок як тысяча гадоў – таму хай есьць, вы нічога не заўважыце.

А калі мама была не ў гуморы і нічога не адказвала, нам усё роўна бачыліся ў нябёсах неверагодна велізарныя дзедавы зубы, і мы намагаліся рабіць усе справы хутчэй, хутчэй, каб пасьпець.

Усё рана ці позна канчаецца – гэта ведаюць нават малыя дзеці, і я таксама ведаў. Але паніка завалодала ўсёй маёю істотай, і я ня мог анічога ведаць. Паўдня я хаваўся ля ўваходу ў гасьцёўню, у цені вешалкі, выціскаючы дрыготкім пазногцем лагчынку на шпалеры. І, абраўшы момант, сьлізгануў у дзьверы.

– Мамухна, – піскнуў я, – татухна! Не адсылайце мяне туды!

Яны пакрывіліся – я парушыў іхную паабедзеную самоту. Але мне трэба было застаць іх разам, умаліць іх разам.

– Мо годзе ўжо, Ролю? Мы з году ў год адкладаем адсыланьне, – хвалюючыся, яна падліла сабе яшчэ марціні, даўгія кіпці стукнулі аб шкло. На ножцы келіху дрыжалі складаныя блікі.

– Пакіньце мяне побач з вамі, мамухна!

– Побач з намі ты застанесься дамарослым, – стрымана сказаў тата. Глыбока пагрузіўшыся ў фатэль, ён калыхаў нагою ў лакавым туфлі і гуляўся з абцужкамі.

– Пакіньце мяне побач з вамі, татухна!

Яны пазіралі на мяне халодна і няўхвальна. Я падбег да татулі, цалаваць яму рукі, але да яго было не падступіцца праз локці, калені, туфлі, і я павярнуўся да матулі. Яна, адгадаўшы мой намер, падняла рукі высока. Я паваліўся й загаласіў, горка, з падвывам. Мамчына чорная сукенка няўмольна хістанулася, яна пацягнула ланцужок званка. Адвядзіце яго. Зьбірайце яму куфар.

Пасьля ўцёкаў я быў вымушаны хавацца, і на некаторы час мяне прытуліў у сваёй хаце адзін зычлівы дантыст. Ён вызначыў мне маленькі пакоік з высокім ложкам, матрасам на спружынах, камодкай і зялёным таршэрам. У тыя дні я нічога ня мог рабіць, толькі ляжаў і ляжаў. Капа на ложку была мяккая, у зялёны рубчык, і пахла пылам. Уткнуўшы ў яе нос, я разглядаў рубчыкі. Часам, сабраўшыся зь сіламі, адгарнаў край і глядзеў на гладкі выварат. Як жа так, думаў я, з аднаго боку рубчыкі, а з другога няма. Я нічога ня мог рабіць, толькі варушыў пальцамі на нагах, паціраючы іх адзін аб адзін, і скура ледзь-ледзь парыпвала. За адчыненым акном зелянелі бярозы, шумелі машыны, а я стагнаў зь нязмогі. Увечары прыходзіў дантыст, прысаджваўся на матрас і карміў мяне булкай з сырам, а потым частаваў гідкім півам Тубарг грын. Дантыст не пераапранаўся пасьля працы й хадзіў па хаце ў сьветла-зялёным халаце, усьміхаючыся й зазіраючы мне ў рот. У яго самога зубы расьлі дробныя, круглявыя, на адлегласьці адзін ад аднаго. Я не сумняваўся, што ён перапоўнены усялякімі паскудзтвамі, але хаваў непрыязнасьць, і толькі аднаго разу, пад канец, спытаў, чаму ён так любіць зялёны колер. Нават нісан твой зялёны. Дантыст адказаў, што зялёны супакойвае. Значыць, ты адчуваеш патрэбу ў заспакаеньні? Цябе нешта трывожыць? Не-не-не, засьмяяўся ён, проста я па прыродзе сваёй спакойны чалавек, і люблю ўсе спакойнае. Дык можа, спытаў я, ты таксама ў партыю зялёных пойдзеш? Чаму б і не, адказаў ён, што ў гэтым дрэннага? Мне няма чаго было сказаць, і я моўчкі глядзеў у столь. Я нічога ня мог рабіць, сілаў не хапала нават на агіду да гэтае падлы. Калі я крыху ўзмацнеў, дык адразу сышоў, пакінуўшы на камодцы грошы, значна больш, чым было прыстойна. Мне хацелася, каб ён адчуў маю пагарду. З тае пары мы ніколі не сустракаліся, і што зь ім сталася, я ня ведаю.

Даўным-даўно, калі мы былі маленькія, летнія вакацыі доўжыліся ня тры месяцы, як у цяперашніх шкаляроў, а цэлых шэсьць. А ў пераступным годзе дык і ўсе сем. А часам і на восьмы месяц можна было прыйсьці і ўбачыць на школцы замок. Не кажу ўжо пра тое, што ў нулявы месяц таксама ніхто не вучыўся, бо дырэктар езьдзіў кудысь далёка на курсы павышэньня кваліфікацыі. Мы з брацікамі ўсё лета сядзелі дома й глядзелі сэрыялы, ужо з гукам, але яшчэ чорна-белыя, і ўсе спрэс бесьсюжэтна-павучальныя. Таму мы ня вельмі любілі тэлевізар і амаль яго не ўмыкалі, дні й нядзелі запар забаўляючы адзін аднаго шарадамі й фантамі. Зрэшты, сядзець дома нам ня надта падабалася, і мы з раніцы да ночы зьнікалі ці то на возеры, ці то ў лесе, ці то на закінутай фабрыцы зубное пасты. А ўвечары, наеўшыся перад існом хлебу з сочывам, мы высоўваліся ў вакно, у цемру і шчокат конікаў, і прыслухоўваліся да размоваў мамы з татам, якія пілі віно на тэрасе першага паверху. Звычайна яны марудна абмяркоўвалі гаспадарчыя пляны на заўтра, часам перарываючыся на матылькоў, што зьляцеліся да лямпы, а потым пачыналі расказваць адно аднаму незразумелыя й злавесныя дарослыя казкі.