Франц Кафка - Прысуд

I сапраўды, у доўгім лісце, напісаным перад абедам у тую нядзелю, ён паведаміў свайму сябру пра заручыны, што адбыліся, у наступных словах: «Самую лепшую навіну я прытрымаў да канца. Я заручыўся з паннай Фрыдай Брандэнфэльд, дзяўчынай з заможнай сям’і, якая пасялілася тут ужо пасля твайго ад'езду і якую ты з гэтай прычыны не можаш ведаць. Яшчэ знойдзецца нагода напісаць табе пра маю нарачоную, а сёння табе будзе дастаткова ведаць, што я па-сапраўднаму шчаслівы і што ў нашых узаемаадносінах змянілася толькі тое, што замест звыклага для цябе сябра ты будзеш цяпер мець сябра шчаслівага. Апроч таго, у маёй нявесце, якая просіць перадаць табе сардэчныя вітанні і неўзабаве напіша табе сама, ты знойдзеш шчырую сяброўку, што таксама немалаважна для старога кавалера. Я ведаю, шмат якія рэчы не дазваляюць табе зрабіць нам візіт, але, мажліва, якраз маё вяселле было б добраю нагодай адзін раз адкінуць усе перашкоды ўбок? Як бы тое ні было, дзейнічай так, як палічыш патрэбным».

З гэтым лістом у руцэ Георг доўга сядзеў, павярнуўшыся тварам да акна, за сваім пісьмовым сталом. Знаёмаму, што, праходзячы завулкам, якраз прывітаў яго праз акно, ён адказаў ледзьве заўважнай адсутнай усмешкаю.

Урэшце ён засунуў ліст у кішэню і праз калідорчык перайшоў са свайго пакоя ў бацькаў, куды ён не заходзіў вось ужо колькі месяцаў. Зрэшты, у гэтым і не было ніякай патрэбы, бо ён пастаянна кантактаваў з бацькам у фірме; яны абедалі адначасова ў рэстаране, вечары кожны праводзіў згодна са сваім жаданнем, але яны звычайна якую хвілю сядзелі разам у гасцёўні, кожны са сваёй газетаю,— хіба што Георг, як гэта здаралася найчасцей, бываў з сябрамі ці гасцяваў у сваёй нявесты.

Георг здзівіўся, якая цямрэча была ў бацькавым пакоі нават у той сонечны перадпаўдзённы час. Гэткі цень утвараўся ад высознага муру, які ўздымаўся па другі бок вузкага двара. Бацька сядзеў каля акна ў куце, які быў аздоблены рознымі памятнымі рэчамі па нябожчыцы маці, і чытаў газету, трымаючы яе крыху збоку перад вачыма; праз гэта ён хацеў кампенсаваць нейкі дэфект зроку. На стале былі рэшткі снедання, з якога, здаецца, было з'едзена ўвогуле няшмат.

«Ах, Георг!» — сказаў бацька і адразу ж выйшаў яму насустрач. Цяжкі шлафрок рассоўваўся пад час хады; і адно, і другое крысо развяваліся вакол яго. «Мой бацька ўсё яшчэ волат»,— падумаў Георг.

«Тут жа невыносна цёмна»,— сказаў ён пасля.

«Што цёмна, дык цёмна»,— адказаў бацька.

«Акно ты таксама зачыніў?»

«Мне так яно болей даспадобы».

«На дварэ ж зусім цёпла»,— сказаў Георг, нібыта ўсё яшчэ думаючы пра сказанае перад гэтым, і сеў на месца.

Бацька прыбраў посуд са стала, паставіўшы яго на куфэрак.

«Уласна, я хацеў табе толькі сказаць,— гаварыў далей Георг, сочачы, у поўным заняпадзе духу, за рухамі старога чалавека,— што я, аднак, паведаміў у Пецярбург пра мае заручыны». Ён крыху выцягнуў ліст з кішэні, а потым засунуў яго туды назад.

«У Пецярбург?» — перапытаў бацька.

«Ну, майму сябру»,— сказаў Георг, шукаючы бацькавых вачэй. «У фірме бацька, аднак, зусім не такі,— падумалася яму,— які ён вось тут сядзіць, разваліўшыся і скрыжаваўшы рукі на грудзях».

«Ага, твайму сябру»,— сказаў бацька з націскам.

«Ты ж ведаеш, бацька, што я напачатку хацеў замаўчаць мае заручыны перад ім. Толькі аберагаючы яго, і з ніякай іншай прычыны. Ты ж сам ведаеш: ён чалавек цяжкі. Я быў сказаў сабе, што ён можа даведацца пра мае заручыны адкуль-небудзь, хоць гэта малапраўдападобна пры яго самотным спосабе жыцця — гэтаму я не магу перашкодзіць,— але ад мяне самога ён ніколі не павінен даведацца пра гэта».

«А цяпер ты стаў думаць зусім інакш?» — спытаў бацька, адклаў вялікую газету на падаконне, а на газету паклаў акуляры, прыкрываючы іх рукою.

«I праўда, цяпер я стаў думаць інакш. Калі ён мой добры сябар, сказаў я сабе, дык мае шчаслівыя заручыны будуць шчасцем і для яго. I таму я болей не марудзіў з тым, каб яму паведаміць. Перш чым, аднак, я ўкіну ліст, хачу табе сказаць пра гэта».

«Георг,— сказаў бацька і шырока раскрыў бяззубы рот,— паслухай, калі ласка! Ты прыйшоў да мяне з нагоды гэтае справы, каб параіцца. Гэта робіць табе гонар, без усялякіх сумненняў. Але гэта нішто, гэта менш, чым нішто,— калі ты мне зараз не скажаш усяе праўды. Я не хачу закранаць спраў, якія сюды не датычацца. З часу смерці нашай дарагой маці здарыліся пэўныя непрыгожыя рэчы. Мажліва, і на іх прыйдзе час — можа, нават раней, чым мы мяркуем. У фірме сёе-тое выпадае з-пад маёй увагі; пэўна, ад мяне нічога і не хаваюць — я не хачу нават дапускаць думкі, што яны могуць нешта хаваць. Я ўжо не такі, як даўней, дужы, пачынае падводзіць памяць; я ўжо не магу сачыць за ўсімі шматлікімі справамі. Гэта, па-першае, абумоўлена прыродаю, а, па-другое, смерць нашай матулі ўдарыла па мне нашмат мацней, чым па табе. Але паколькі мы ўжо спыніліся на гэтай справе, гэтым лісце, дык я прашу цябе, Георг: не падманвай мяне. Гэта драбяза, пра якую і гаварыць не варта, таму не падманвай мяне. У цябе і праўда ёсць сябар у Пецярбурзе?»