Вячаслаў Адамчык - Голас крыві брата твайго

Забыўшыся пра трывогі, пра зацішны страх, што заміраў на сподзе душы, Міця сцішыў хаду і залюбаваўся пташкаю. У душы ачуцілася і затрапятала нешта даўняе, радасна-дзіцячае. Успомнілася раптам тое забытае дзіва, калі падлеткам першы раз убачыў зімародка — зялёны з чырвоным брушкам, ён ляцеў над самаю вадою — Міцю здалося, што папраўдзе ўбачыў райскую пташку.

Міця памалу і асцярожна адступіўся назад, але пташка, мусіць, ужо даўно счуўшы яго, куляй ірванулася з сухога, што струнка задрыжаў, пруціка і знікла на завароце рэчкі, за высокім карчыстым берагам.

Дайшоўшы да гразкай лагчынкі, Міця з разгону пераскочыў на другі бераг рэчкі, заглушаны невысокай, яшчэ без парасонаў жоўтых кветак, горка-пахучай лодзьмай і, паглядаючы на пастуха, што, упершыся барадою на кій, стаяў спіною да яго, высунуўся з алешніку.

Шоргаючы чаравікамі па сухавата-шорсткіх лісцях чэмеру, пабег да шашы, неспадзявана ўчуўшы за падсечаным лесам натужлівы вуркат матораў.

Міця ляпнуўся між чорных, наточаных кратом тарфяністых кучаў, плячмі чуючы блізкі гул: з-за чубка маладога ў залацістых стрэлках хвойніку высунулася зеленавата-рабая, як жаба, танкетка і гэтакія ж рабаватыя ад зялёных прадаўгаватых плямаў два крытыя грузавікі.

Пакінуўшы смярдзючы пах саляркі і горка-сухога пылу, яны прасунуліся выбоістаю шашою і заціхлі на другім баку лесу. Счакаўшы, ці не чуваць яшчэ каго, Міця падхапіўся з вільготнага, што яшчэ не ўсмактаў дажджавую ваду, лужка і, не зважаючы на пастуха, што, мусіць, ужо згледзеў яго, перабег шашу. Коўзаючыся па тоўстых карэннях шарых, аблушчаных пнёў высекі, ускочыў нарэшце ў лес і, разводзячы рукамі разложыстыя кусты гарэшніку, схаваўся ўжо ад усяго.

Малаезджаныя з глыбокай ціхай вадою ў каляінах дарога, што гарэла ад жоўта-сіняга мар’янніку, вывела яго з парнага старога і рэдкага дубняку на груд да палетка жоўта-зялёнага яшчэ не зацвіўшага лёну і нізкай, што толькі паказала вушы, усходзячы цёмна-зялёным лісцем, картоплі. У блізенькай лагчынцы, у густой зеляніне прысад, завешанай сіняватай соннай смугою, хавалася вёска, там-сям, шарэючы салямянымі стрэхамі высокіх гумнаў і нізкаватых з пабеленымі сценамі хатаў. У гародах, абнесеных жардзяною загараддзю, бялелі хусткі жанчын.

Далёка наводшыбе пад самым лесам, схаваўшыся пад грушу і затуліўшыся кустамі язміну, высунулася саламяным без шчыта лобам нізкая, з двума цёмнымі аконцамі палахлівая хата. Ніжай пад ёю да крутога спаду груда прыціснулася касабокае гумно.

Зводдаль за карычняватым ад перасохлага моху гумном над густой светла-зялёнай старой ліпай, дзе ў чорным шырокім гняздзе бялелі бусляняты, спакойна і разважна, выцягнуўшы чырвоныя ногі, кружыў бусел.

Свет быў ціхі, прымрэлы ў бялёсым мроіве. За маладым грабам і арэшнікам, што раскашавалі на беразе лесу, Міця падышоў да хутара, спыніўся каля ружаватых, ссунутых з поля да лесу старых валуноў. Затоена слухаў: ёсць на хутары сабака ці няма. Але прычуў толькі галасы дзяцей — большага, гадоў дзевяці, хлопчыка і меншай — дзяўчынкі. Бачачы, што дзеці заняты забаўкаю, Міця высунуўся на вузкую, зарослую кучараваю мяккаю дзяцелінкаю сцежку, што бегла з лесу да адзінокага смутнага хутара, атуленага толькі шапаткім, рэдзенька-марным тут, на пяшчаным грудку, жытам.

Дзеці, падняўшыся ад круглых, гладкіх, як каровы, каменняў, што ляжалі ў загарадках шчыльна набітых калочкаў, што абазначалі хлеў, і згледзеўшы Міцю, палахліва турзаніуліся. «Немец ідзе»,— сказаў большы хлопец і раптам схапіў за руку дзяўчынку, што скрывілася і пачала ад страху плакаць. :

— Я не немец,— працягнуў руку Міця, асцярожна абыходзячы густа набітыя на сцежцы калочкі.— Я сваяк ваш з Верасава. Я ведаю вашу маму Ганну.

— Якая ж яна мне мама, я вунь з той хаты,— падняў з вачэй велікаватую, ушытую з тыльнай стараны, каб была трохі меншаю, злінялую кепку рабаціністы хлопец.— Я памагаю во ёй пільнаваць кураводку, каб не вадзіла куранят у жыта.

— I дзе ж твае кураняты? — Міця агледзеў зялёны ад калматага спарышніку надворак.

— Гы-ы,— хікнуў і адвярнуўся хлопец, яшчэ ўсё не выпускаючы худую, ценькую ручку дзяўчынкі ў доўгай чырвонай сукенцы, што трохі паспакайнела і падазроным косым вокам зіркала на Міцю,— вунь за гумном у загарадцы сядзіць.

— А гаспадары дзе?

— У гародах... Там пад рэчкаю.

— I скора прыдуць?

— Не ведаю...

— А можа, ты...— Міця наважыўся папрасіць хлопца паклікаць Ганначку і спахапіўся, што наробіць бяды, бо што і каму скажа неразважны хлопец, і загадаў ужо вынесці кубак вады.