Сергей Балахонов - Зямля пад крыламі Фенікса (зборнік)

Завяршаючы наш артыкул, хочацца адцеміць, што сама назва “Амерыка” узнікла не без беларускага ўдзелу. Адзін з нашых эмігрантаў сярэдзіны XVI ст. Пісімонт Рэчыцкі, набываючы ў Новым Свеце землі, патрабаваў дакументальна засведчваць літаральна кожны лапічак. Калі прадаўцы не рупіліся тое рабіць, ён адразу ж ўсклікаў: “А метрыка?!”. Нагадаем, што метрыкай у Вялікім княстве Літоўскім называўся выпіс з актавых кніг, ці то па-сучаснаму даведка. Дзякуючы юрыдычнай скрупулёзнасці аднаго з нашых продкаў каланіяльныя ўлады сталі называць усе землі, якія набываліся, спачатку “Аметрыка”, а пазней “Амерыка”. Нездарма ў 1777 г. Тадэвуш Касцюшка, будучы ў мястэчку Саратога, усклаў кветкі на магілу былога суграмадзяніна.

2004 г.

Няма сакрэту, што ў наш такі імклівы, хуткаплынны час – час бесперапыннага развіцця і ўдасканалення размаітых тэхналогіяў – усё большае і большае месца сярод забаваў займаюць кампутарныя гульні. Яны яшчэ не пахіснулі кіно, але паспелі ўжо скласці яму вельмі годную канкурэнцыю. Сотні тысяч, калі не мільёны, людзей ва ўсім свеце значную частку вольнага часу звязваюць з гэймінгам. Мноства гульняў сталася адметнай з’явай сучаснай культуры. Яны спарадзілі шматлікія асяродкі прыхільнікаў, выклікалі феномены касплэю і фан-арту. Сюжэты шмат якіх гульняў леглі ў аснову кінасцэнараў. Саўнд-трэкі да іх зрабіліся сапраўднымі хітамі, а некаторыя кампазітары і выканаўцы сталіся знакамітасцямі дзякуючы ўдзелу у гэйм-праектах. [221] Энциклопедия компьютерных игр. Тверь-Смоленск, “Крестный ход”. 2007. С. 5–7.

Але, гаворачы пра такія выдатныя гэйм-праекты сучаснасці, як Max Payne, Silent Hill, Resident Evil, S.T.A.L.K.E.R. ды інш., нельга абмінуць увагай той, што па сутнасці стаўся іх своеасаблівым вытокам. Гаворка ідзе пра запушчаную ў 1985 г. японскай кампаніяй Nintendo культавую відэагульню Super Mario Bros. Продажы дасягнулі каласальных масштабаў, за што яна трапіла ў знакамітую “Кнігу рэкордаў Гінэса”. Маса беларускіх дзяцей і падлеткаў у часы станаўлення суверэнітэту Беларусі пачыналі свой гэймерскі шлях акурат з Super Mario Bros.

Галоўны герой гульні – водаправоднік Марыё – ператварыўся не толькі ў сімвал Nintendo , але і стаўся адным з найбольш вядомых прыдуманых персанажаў у свеце. Апошнім дагэтуль нават і блізка ня можа пахваліцца ніводны беларускі літаратурны ці кінематаграфічны герой. Не зважаючы на вялікую колькасць артыкулаў пра гісторыю і перадгісторыю распрацоўкі Super Mario Bros ., з іх ясна не вынікае, хто быў аўтарам сюжэту. Сярод распрацоўнікаў фігуруюць кіраўнік праекту і дызайнер Сігеру Міямота, выканаўчы прадзюсар Хіросі Ямауці, памочнік кіраўніка Такасі Тэдзука, кампазітар Кодзы Конда і супрадзюсар для ЗША Лэслі Сўон. [222] Буслай. Я. Супер-Марио – герой нашего детства // Усть-Минусинская правда. 2008. 3 июля. С. 4. У той жа час нельга пагадзіцца з эстонскім часопісам “Tallinn pimeduses” (№ 3, 2006), дзе сцвярджаецца, што аўтарам сюжэта “Super Mario Bros.” быў 110-цігадовы самурай Накаціка Уямбука, які ў 1930-х гг. уваходзіў у мілітарысцкую “Групу імператарскага шляху”. Факт замоўчвання аўтарства гульнявога сюжэту або прыпісванне яго калектыву распрацоўнікаў мусіць насцярожваць і спараджаць пытанне: чаму так адбываецца?

Падказку ў развязанні вышэйпазначанага пытання знаходзім у артыкуле нямецкай журналісткі Марты Мэрцэнлінднэр “Эўрапейскія далягляды японскіх гульняў”. Не так даўно на старонках тыднёвіка “Düsseldorfer Verborgenheit” [223] Düsseldorfer Verborgenheit. 2008. 12 Juni. S. 17–18. фраў Марта абвесціла пра сенсацыйнае адкрыццё. Яна вызначыла, што сюжэты многіх кампутарных гульняў японскіх распрацоўнікаў не ёсць вынікам вылучна іх аўтарскай фантазіі. Журналістка выявіла прысутнасць у гэтых сюжэтах шматлікіх пазычанняў з гістарычна зафіксаваных здарэнняў. Японскія распрацоўнікі не шкадавалі сродкаў на паездкі па архівах і бібліятэках Еўропы ды Амерыкі. Іх цікавілі зборы дакументаў і матэрыялаў, якія ўтрымлівалі інфармацыю пра даўнія забавы ці дзівосныя выпадкі. Фраў Марта згадвае, што з асаблівым імпэтам японцы ўчашчалі ў архіў Ватыкана. Найперш іх цікавіла калекцыя пад грыфам “Homo ludens”. Менавіта адтуль яны ўзялі шмат звестак, якія склалі аснову разнастайных відэагульняў.