Язэп Палубятка - Вайсковае евангелле [Горкае дабравесце радавога Міхася Лабуты]

KAMAHДЗIРСКАЯ ЛАСКА

4.1 / Праз некалькі дзён у шпіталь зайшлі лейтэнант Безгаловы і падпалкоўнік Фрумкін.

4.2/ Пытаўся нампаліт пра здароўе яго, казаў пра слынных савецкіх дактароў, што безнадзейна хворага могуць на ногі паставіць.

4.3/ Яшчэ пытаўся нампаліт, пра што піша бацька з маці, ці часта шлюць лісты дзяўчаты, як ставяцца да яго новыя сябры, ці добрыя ў яго камандзіры.

4.4/ Помнячы салдацкі запавет, што не кажы праўды, яна нікому не патрэбная, радавы Лабута адказваў "так” альбо “добра".

4.5/ Лейтэнант Безгаловы стаяў моўчкі.

4.6/ Надалей падпалкоўнік Фрумкін пахваліў салдата за мужнасць ды паабяцаў, што ўсе вінаватыя будуць строга пакараныя і ў Савецкай Арміі такое болей ніколі не паўторыцца.

4.7/ Было перададзена гарачае прывітанне ад усяго асабістага складу гвардзейскага палка і ўручаны каштоўны падарунак — кніга “Як гартавалася сталь”.

4.8/ На развітанне нампаліт яшчэ раз пажадаў хуткай папраўкі і аб'явіў тыднёвы водпуск на радзіму.

НЕ ВЕР ВУШАМ СВАІМ

5.1/ Вельмі хацелася пабыць дома, і надзея надавала сілы ды гаіла раны.

5.2/ На трэці дзень салдат папрасіў доктара выпісаць яго са шпіталя і паслаць у вайсковую часць.

5.3/ Доктар быў катэгарычна супраць, але Міхась заўпарціўся і настаяў на сваім.

5.4/ На наступны дзень невядомы лейтэнант забраў радавога Лабуту і адвёз у другую вайсковую часць. Вакол былі чужыя незнаёмыя салдаты. Тут ён сустрэў яфрэйтара Чыкіна.

5.5/ “I цябе туды ж упяклі, праўдалюбца?" — з'едліва запытаў Міхася карантыш.

5.6/ "Я хутка паеду ў водпуск”, — пахваліўся Лабута.

5.7/ “Паедзеш-паедзеш, — гэтак жа адказаў яфрэйтар. — У Карабах разам з усімі паедзеш”. Міхасю зрабілася млосна.

5.8/ Ноччу ўсіх салдатаў пасадзілі ў "цялячыя” вагоны і павезлі няведама куды. Ніхто нічога не тлумачыў, забаронена было выходзіць з вагонаў.

5.9/ 3 невялікімі прыпынкамі ехалі тры дні і тры ночы.

5.10/ Салдаты былі злыя, афіцэры п'яныя. Усюды чулася гаворка пра вайну і Карабах.

РАЗДЗЕЛ ПЯТЫ

ВАЙНА

1.1/ Іх рота спынілася ў невядомым селішчы.

1.2/ Там быў нейкі рэзрух і вэрхал - шыбы будынкаў выбітыя, дамы спаленыя ці проста ўшчэнт разбураныя. Навокал бітае каменне, друз, смецце і галодныя сабакі ў несупынных пошуках спажывы.

1.3/ У ауле з жывых душ — тры стогадовыя дзяды ды адна дзевяноставасьмігадовая бабка. На агародах — свежыя магілы, спераду — армяне, ззаду — азербайджанцы. Несупынна страляюць з усіх бакоў.

1.4/ Першы дзень ладзілі намёты, капалі ў каменнай зямлі сховы. Намагаліся зрабіць нейкі побыт. Стралялі толькі тры разы, і то няведама куды.

1.5/ Першую ноч на чужыне Міхась Лабута правёў з яфрэйтарам Чыкіным у спаленым будынку. Не размаўлялі адзін з другім. Нясцерпна смярдзелі прэлыя анучы.

1.6/ Усю ноч стралялі. Стралялі з аўтаматаў, гранатамётаў, гарматаў. Стралялі з усяго, што магло страляць. Стралялі як армяне, так і азербайджанцы.

1.7/ Было страшна. Так страшна было ўпершыню. А яшчэ хацелася жыць.

1.8/ Каб хоць неяк супакоіць сябе, Міхась Лабута ўвесь наступны дзень цвердзіў сабе адно і тое ж: “Божа! Толькі не мяне! Толькі не мяне! Я жыць хачу!”

1.9/ На трэці дзень ён крыху супакоіўся. На пяты не звяртаў увагі на стрэлы.

1.10/ Выпадковым стрэлам камандзіру адцзялення сяржанту Кудзінаву адарвала нагу. Крыві — мора!

1.11/ Днём стралялі ў накірунку азербайджанцаў, ноччу супакойвалі армян.

1.12/ Казалі вайскоўцы адзін аднаму: "Калі ўсё гэта скончыцца? Калі яны хочуць ваяваць — няхай ваююць, а мы тут пры чым?”

1.13/ Міхась атрымаў ліст ад маці. Пытаецца, ці ўсё добра. У адказ напісаў: “...Загараю пад сонцам”.

1.14/ Праз некаторы час Міхась Лабута стаў заўважаць за сабою, што ў той дзень, калі не страляюць, яго ахоплівае самота.

СПОВЕДЗЬ НЯВІННЫХ ЗАБОЙЦАЎ

2.1/ Узвод у час перадыслакацыі трапіў пад крыжавую перастрэлку, вымушаны быў залегчы на голых скалах і не меў магчымасці ўстаць ужо каторую гадзіну. Прапаршчыка Кандыбу раніла ў грудзі. Старшына сплываў крывёю, стагнаў ад болю, мацюкаўся, літасціва прасіў дапамогі. Дапамогу можна было здабыць толькі зброяй.

2.2/ Казаў знямоглы Кандыба камандзіру ўзвода.

— Навошта іх шкадаваць, яны не нашай веры.

— Мы свядомыя забойцы, мы дзеля гэтага ішлі служыць у войска.

— Калі не мы, дык нехта іншы павінен рабіць за нас гэтую брудную справу.

— Сутнасць той справы ў тым, што кожны з нас варты кулі, сённяя, заўтра ты, але ісціна такая: хочаш сам жыць —забівай іншых. Такі спрадвечны закон вайны.