Максім Клімковіч - Янкі, альбо Астатні наезд на Літве

-- Я іх таксама ненавіджу, -- звыкла азваўся хабёл у нячышчаных ботах, -- а пра ўсіх гэтых цётак-тэрарыстак яны самі плёткі і распускаюць, каб іх баяліся.

-- Ды хто іх баіцца? -- рагатнуў уладальнік кепі. -- Страшны рак, ды ў дупе зубы!

Неўзабаве выпітае піва нагадала пра сябе: хаблоў пацягнула на мочавыпусканне. Бясплатнага сарціра паблізу не было. Але пад’езд бліжэйшага дома падаваўся вельмі прыдатным для гэтага месцам.

Першым не ўседзеў хабёл у кепі з расколатым брыльком.

-- Пільнуй, каб хто не зайшоў, -- папрасіў ён брата па розуме і слізгануў за дзверы.

Нецярплівец стаў да сцяны, расшпіліў нагавіцы і мярзотным струменчыкам зацурболіў у кут. Неўзабаве аднекуль зверху пачуліся цяжкія мерныя крокі, нібыта каменны Камандор спускаўся сходамі. Уладальнік кепі з расколатым брыльком нават голаў не павярнуў, а дарма…

Бязлітасна моцныя пальцы схапілі яго за каўнер і лёгка прыўзнялі над свежай калюжынай. Хабёл уцягнуў голаў у плечы і палахліва скасавурыўся. У паўцемры пад’езда ўзвышалася магутная постаць цёткі-валатоўкі. Вочы яе нядобра блішчэлі. Маладзён паспрабаваў вылузнуцца з марынаркі, як той вужака са скуры. Але перуновы голас прымусіў яго зніякавець.

-- А ў сваёй хаце малады чалавек таксама сікае па кутах? -- з выкшталцоным беларускім вымаўленнем пацікавілася страшная цётка.

-- Эмілія Плятар!.. Жывая!.. -- жахнуўся сваёй здагадкі сікун.

-- Я -- Эмілія Вастрабрамская, -- годным барытонам паправіла валатоўка, -- а вы малады чалавек, так і не адказалі на маё пытанне!

-- Прабачце цётачка Вастрабрамская, я больш не буду… -- прыніжана заенчыў маладзён.

-- Ці не хочаце вы прыбраць сваё паскудства?

-- Хачу, вельмі хачу! -- з энтузіазмам азваўся хабёл.

Паскуднік дрыготкімі рукамі скамечыў свой модны кепі, апусціўся на кукішкі і ўзяўся ганяць калюжыну. Цётка Эмілія добразычліва паглядала, як спраўна ён увіхаецца.

Неўзабаве рыпнулі дзверы. У пад’езд зайшоў хабёл у нячышчаных ботах. Сцэна, якую ён убачыў, прымусіла яго ачмурэла прысвіснуць.

-- Гля…

-- Гэта вас сям’я і школа навучылі непаважліва ставіцца да чужога майна? -- з бездакорнай ветлівасцю ўдакладніла цётка Эмілія.

Хабёл у брудных ботах памкнуўся быў адказаць доўгай смярдзючай фразай, складнікі для якой не адшукаліся б нават у слоўніку Ластоўскага, але выпадкова перахапіў зляканы позірк прыяцеля. Аматар паскудзіць у чужых пад’ездах сядзеў на кукішках і на мігі паказваў яму, як тая цётка можа лёгка зламіць руку, ключыцу і ўсё астатняе.

Калі падлога ў куце была ўжо амаль сухая, хаблы, што тыя ракі, папяціліся да выхаду.

-- Прабачце, мы больш не будзем! -- паабяцаў маладзён у брудных ботах.

-- Дзякуй за навуку! -- кланяўся яго прыяцель, прыціскаючы да грудзей пацяжэлую кепі.

-- Я ніколі не верыла ў выхаваўчую моц слова, -- пракаментавала цётка-валатоўка. -- Толькі біццё і праца здольныя ператвараць хаблоў у сапраўдных людзей. Гэты спосаб спарадзіў ужо нямала неафітаў!

Неўзабаве хаблы шпарка беглі па Раскошы. Піва ім больш не хацелася. Але нізкі стэповы гул рухавіка міжволі змусіў некультурных маладзёнаў азірнуцца. Па галоўнай гарадзенскай вуліцы браненосна сунуўся магутны “Студэбекер”. На тэнтаваным кодабе красамоўна бялеў надпіс JANKI. За лабавым шклом прамалёўваліся твары тыповых беларускіх нацыяналістаў. Півапойцы злякана паўліпалі ў сцяну.

-- Праўду ў газетах пішуць, -- уразіўся хабёл у мокрым кепі, -- гэтыя беларускія нацыяналісты -- самыя страшныя людзі. Я ж пралетар, і градаў у мяне няма! Дзе хачу, там і паскуджу!

-- Яны ж, гады, працоўнага чалавека за быдла трымаюць, -- пачулася ў адказ, -- толькі гэтыя звяругі маглі прыдумаць такі здзек -- уласным кепі чужую падлогу мыць!

Тым часам “Студэбекер” мінуў хаблоў і заехаў у правулак. Неўзабаве Хросны з хлопцамі-янкі ўжо падымаліся старымі шчарбатымі сходамі. Сухі палец беларускага мафіёзі прыціснуў гузік званка.

-- З вяртаннем на Радзіму, сынок, -- Эмілія Вастрабрамская крытычна зірнула на сына і ўважліва агледзела Янку, Івана, Янкеля і Аяньку. -- Гэта твая новая гангстэрская групоўка?

-- Пакуль што -- мафіёзі-пачаткоўцы, -- па-бацькоўску пасміхнуўся Хросны, -- але ўжо скончаныя буржуазныя нацыяналісты. Мама, каб вы толькі бычылі, як яны бездухоўных мудзілаў ганяюць!

-- Я іх таксама ненавіджу, -- паяснела з твару цётка-адраджэнка, -- хаблы, зрэшты, яшчэ так-сяк перавыхоўваюцца… А вось мудзілаў трэба толькі на горкі яблык збіваць. Без жалю і без літасці. Што я раз-пораз і раблю. У вас, маладыя людзі, яшчэ будзе нагода ў гэтым пераканацца. А цяпер прашу ўсіх да стала. У мяне сёння цялячы біфштэкс, натуральна, з крывёй. Як ты, сыночак, яшчэ ў дзяцінстве любіў!