Максім Клімковіч - Янкі, альбо Астатні наезд на Літве

-- Во, Хросны, знаёмся, -- пасміхнуўся Янка, -- Аянька Кільмандовіч, харунжы. Наш галоўны спецыяліст спакушаць пекных паненак.

-- Аянька, ты ў Яблонаўшчыну да Ядзвігі ці да Ганны завітаў? -- з усмешкай пацікавіўся Янкель.

-- Да вас, сябры даражэнькія! -- тутэйшы татарын зухавата выцягнуў з нагруднай кішэні фрэнча партманэт, -- даўно разам не сядзелі. Частую ўсіх!

Праз колькі хвілін Янка Лабановіч, Янкель Фінберг і Аянька Кільмандовіч сядзелі за адным сталом з Хросным. Пейсаты шынкар у ядвабнай камізэльцы паслужліва выстаўляў перад гасцямі патэльні з яешняю, місы з гуркамі і талеркі з грыбамі. Чароўны водар мачанкі плыў ад вялізнага чыгунка. З-пад кропу і пятрушкі бялелі танюткія, як папера, скрылькі сала.

Кільмандовіч стаў з чаркай у руцэ, нібы тая Статуя Свабоды з паходняй, і ўрачыста прапанаваў:

-- Каб табе, Янка, ніколі больш у амерыканскім пастарунку час бавіць не давялося!

-- Дзякуй! Някепскае пажаданне для былога настаўніка ангельскай мовы, -- нібыта пагадзіўся Лабановіч.

-- Як той казаў, заракалася свіння… -- уздыхнуў Янкель. -- Калі б пшэкі не зачынілі беларускую школку, цябе б адтуль рана ці позна за агрэсіўны нораў і свае б выперлі.

-- А што зробіш, калі на прасторах жыцця столькі мудзіл? -- Янка кульнуў чарку і падчапіў на відэлец салоны грузд.

-- Няўжо ў амерыканскім пастарунку так пагана? -- недаверліва прымружыўся былы чыкагскі бутлегер.

-- Тутэйшыя кажуць, горш толькі ў Бярозе-Картузскай, -- патлумачыў Аянька, -- ды і Амерыка тая -- мястэчка гідкае, дзвесці двароў, апроч жыдоў -- адно галадранцы жывуць…

Мозг Хроснага нібы токам працяла. У валошкавых нябёсах над шынком ціха бомкнулі нябачныя крышталёвыя званы. Гэтыя сімпатычныя хлопцы аказаліся зусім не тымі “янкі з Чыкага”, на дапамогу якіх ён так разлічваў. Вялікі амерыканскі самохуд, пра які казаў малады капэзэбовец, надпіс JANKI на тэнтаваным кодабе, натуральная амерыканская лаянка былога настаўніка замежнай мовы -- усё гэта магло ўвесці ў зман не толькі былога палітвязня, а нават і праўдзівага шэрыфа Джона Сміта-Весона! Аднак, заставалася невядомым, хто ж тады пакінуў на балоце гумовы мех з карысным для ўцекача спшэнтам і хто рыхтаваў уцёкі.

-- … сала там нясмачнае, бо кабанчыкаў правільна гадаваць не ўмеюць, -- перахапіў Лабановіч і ўзяўся пералічваць іншыя амерыканскія заганы, -- бульба дробная, а жандары -- усе, як адзін, мудзілы.

-- Дык па-вашаму Амерыка -- гэта самае паскуднае мястэчка? -- шэптам жахнуўся Хросны.

-- Каб не наш агульны бізнес, то гары яна гарам тая Амерыка! -- Лабановіч зноў перакуліў кілішак, і вочы яго злосна заблішчэлі. -- Але ж дзеўкі ладныя, азёры прыгожыя і яблыневы сад урадлівы.

-- Дык вы, значыцца, тутэйшыя? -- канчаткова зніякавеў уцякач, -- а чаму ж тады на кодабе “студэбекера” напісана, што вы -- JANKI?

-- А мы і ёсць янкі -- усе чацвёра. У Яблонаўшчыне гадаваліся, тут і круцімся. Далей Гародні бываць не выпадае, -- звыкла канстатаваў Лабановіч, -- я каталік -- Янка, жыд Фінберг -- Янкель, татарын Кільмандовіч -- Аянька. Ёсць у нашай грамадзе яшчэ адзін Янка -- местачковы праваслаўны асілак Іван Брыль. Так кавалём робіць, але баксёр ад Бога. Хук правай у яго такі, што гэты стол праб’е. Вялікі аматар адпраўляць у накаўт розных мудзіл. Мы б яго з вамі пазнаёмілі. Але, нажаль, ён ад учарашняга дня нежывы.

Хросны шчыра перажагнаўся і зірнуў на стойку.

-- Супакой, Пан Езус, яго душу.

-- Нежывы, яшчэ не значыць -- нябожчык, -- слушна заўважыў улан, -- наш баксёр учора на хутар хадзіў кабана біць, выжлукціў вядро самагону пад паўпуд свежаніны, а як вяртаўся ў шынок, збіў на горкі яблык трох мудзілаў. Цяпер перад вечарам адпачывае.

Шынкар перахапіў позірк Кільмандовіча і, безумоўна, зразумеў, пра каго той гаворыць. Ён вінавата пасміхнуўся і выцягнуў з-пад стойкі шнураваныя баксёрскія пальчаткі, кожная з каторых была крыху большая за чайнік.

Былы палітвязень асэнсаваў інфармацыю з каменным тварам. Ён стаўся ахвяраю фантастычнага збегу абставінаў. Але шляху назад ужо не было.

На добры розум, уцякач з Бярозы-Картузскай мусіў падзякваць хлопцам за кампанію і тэрмінова сыходзіць. Безумоўна, жандары і агенты Дэфензівы палявалі на яго па ўсіх Крэсах Усходніх, як тыя егеры на ваўка. Праўда, у шынку “Рыга” іх пакуль не назіралася, але ж гэта было пытаннем часу. Заставалася ці чакаць тых паляўнічых, ці паспрабаваць дабрацца да Гародні свінячымі сцежкамі. А родны горад даў бы яму свабоду манеўра.

-- Ну што… Бывайце здаровы, жывіце багата, -- падзякваў Хросны, дэманструючы, што ашчаджае чужы час і шануе тутэйшую гасціннасць. -- Яшчэ па адной, і я пайду..