Андрей Федоренко - Сузіральнік. Аповесці, апавяданні, эсэ

ІХ

І вось праз 15 гадоў, у маі месяцы, у цэнтры Мінска на Круглай плошчы лёс вяртаў яго ў мінулае. Даваў яшчэ адзін шанц сказаць недасказанае, а можа і зрабіць недаробленае…

— Колькі ж гэта мы не бачыліся! — паўтарала радасная, узбуджаная Ксю.

— Роўна пятнаццаць гадоў.

— І ты так лёгка, адразу пазнаў мяне?

— Ты не змянілася, ніколькі.

— Ага, не змянілася!.. Трыццаць два гады, двое дзяцей. Вось калі мне стукнула трыццаць — гэта быў шок! А потым перастала глядзецца ў люстэрка, мінімум касметыкі… І памагло! Калі не камплексуеш, арганізм сам сябе пачынае рэгуляваць.

Яе вочы вішнёвага колеру вільготна блішчэлі. Дарафей бачыў, што яна непрыхавана, шчыра рада, і гэта пакрысе пачало перадавацца яму.

— Тое, што я цябе пазнаў, нічога дзіўнага — ты зусім не змянілася. А вось як ты мяне?

— Я б цябе пазнала нават з барадой да пояса. Нават калі б мы сустрэліся ў іншым жыцці і ты быў бы ў іншым абліччы. Ты мне так часта сніўся! — і ў сне, з гадамі, сталеў разам са мною. Акурат такім ты мне і бачыўся ў апошніх снах.

— А ты мне снілася заўсёды аднаго ўзросту, шаснаццаць з хвосцікам.

— Калі мне было шаснаццаць, а табе дваццаць, вось дзе была касмічная розніца! А цяпер, калі мне трыццаць два, а табе трыццаць пяць — гэта нішто. Аднагодкі.

Яна азірнулася.

— Давай куды-небудзь зойдзем? Хочаш у «Бярозку»? Кавы пап’ём…

У «Бярозцы» ў фае яны адбіліся ў вялікім люстры, і Дарафею нечакана спадабаўся яго двайнік: у чорных джынсах, белай майцы, загарэлы, дужы, наліты мужчынскімі здаровымі вясковымі сокамі, выглядаў ён малайцавата. Побач Ксю моцна трымала яго за руку, нібы баючыся, што ён уцячэ.

— Я так і ведала, што мы калі-небудзь сустрэнемся. Гэтага не магло не адбыцца, бо мне вельмі хацелася, а калі моцна хочаш — абавязкова спраўдзіцца.

Столік, попелка, пах кавы — і недарэчная музыка, веснавой сонечнай раніцай, калі побач — парк, рака, птушкі… Ксю закурыла.

— Ну, расказвай. Хто ты, дзе ты, кім ты?

— Усё там жа, — неахвотна адказаў ён. — У вёсцы жыву, на станцыі працую.

— Не можа быць! Праўда?!

Ён пасміхнуўся:

— Няма нічога больш пастаяннага за часовае.

Ён пачаў расказваць, што працуе брыгадзірам, прывязаны да хворай маці.

— Дык ты… у вёсцы, — не слухала яна. — У той самай — нашай, далёкай… Як мне сніцца ўсё гэта, як не хапае!..

— Нічога ўжо не засталося ад нашай вёскі, — сказаў ён. — Зарасло, і бэз ніхто не ломіць — акурат як у вас у Мінску.

— Усё роўна хочацца туды, да бяспамяцтва.

— Дык прыедзь. Гэта ж не цяжка. Ці занятая вельмі? Спраў многа?

— Ды не сказаць… Усё ў мяне о’кей. Муж, дзеткі… Большай дзесяць, меншай пяць. Працую псіхолагам. І выкладаю псіхалогію.

— «Лексус», — не без з’едлівасці заўважыў ён.

— І «Лексус».

— Муж таксама псіхолаг?

— Амаль што, — усміхнулася яна. — А колькі тваім дзецям?

— Я не жанаты…. У сэнсе, халасты… Адзін… кажу ж.

На яе твары адначасова з’явіліся недавер, здзіўленне і радасць.

— Ты жартуеш? Ніколі не паверу! Такі мужчына…

Яна задумалася, потым, апусціўшы вочы, ціха спытала:

— Гэта… з-за мяне?

— Ну што ты! Так склалася, так стала пытанне: жонка ці маці. Ды нідзе і не бываю, дзе мог бы пазнаёміцца з жанчынаю, а калі б і бываў, і пазнаёміўся — хто цяпер захоча жыць у глухой вёсцы, з хворым чалавекам?

— А чаму ты мне не пісаў, не адказваў на лісты, не шукаў мяне? — паўшчувала яна мяккім, як колер вачэй, голасам.

— Навінаў не было.

— Хіба ж мне навіны трэба? Мне ты трэба быў. Я шукала цябе па розных сацыяльных сетках… Ці ты не займаешся гэтым?

— Чаму — у мяне ўсё ёсць. Тэлевізар з «талеркаю», камп’ютар, усе навароты… Машына, дарэчы, — пахваліўся ён. — Не «Лексус», канечне, але таксама іншамарка. Маці ў паліклініку звазіць, па прадукты ў горад з’ездзіць…

Ён загаварыў пра адлегласці, якія цяпер не маюць вялікага значэння, пра сацыяльны статус, узрост і месца пражывання — як усё гэта знівеліравана, наколькі ўраўнялася.

— Так што неабавязкова дзікуны жывуць у вёсцы, — сказаў ён. — Зазіраю я і ў камп’ютар, і ў сацсеткі, але не люблю. Агрэсіі многа. Лепш ужо старая добрая кніга, якую ведаеш на памяць…

— Колькі ў цябе часу? — перабіла яна.

— Гадзіны дзве, можа, больш.

— Слухай, тут тлумна, музыка. Хадзем да мяне? Я цябе запрашаю ў госці. Гэта зусім блізка. Кавы пап’ём…

Тыя ж вочы, тыя ж словы, сказаныя адным і тым жа голасам, на міг перанеслі яго на пятнаццаць гадоў назад, у тое самае лета.

— Ксю… Даўно хацеў у цябе спытаць. Запрашэнне «на каву» — я тады быў упэўнены, што яно толькі адно азначае.