Андрей Федоренко - Сузіральнік. Аповесці, апавяданні, эсэ

— Яно толькі адно і азначала. Малая была, дурная. Рыхтавалася, хацела, каб лепш, прыгажэй, рамантычна… Набівала сабе цану, вылучыцца хоць нечым хацела… А як перажывала потым!

Яна зноў пацягнулася да пачка з цыгарэтамі, але не закурыла.

— Дык паедзем? Дома нікога няма. Пустая кватэра.

— А дзеці?

— Большая ў школе, меншая ў садзе.

— А праца?

— Я пазваню ім зараз.

— А муж?

— Ты што, зноў баішся? Шукаеш прычыны не ехаць? Дзе тут муж? Пакажы мне яго. Людзі існуюць, пакуль яны ў полі нашага зроку. А знік з вачэй — значыць, няма яго ў прыродзе. Ну, а калі з’явіцца — з балкона будзеш скакаць. Жартую, на працы муж. Да таго ж у нас першы паверх.

Х

У салоне «Лексуса» стаяла ватная цішыня. А ў яго «Кіа» хоць зачыняй акно, хоць адчыняй — аднолькава, кожны гук звонку чуваць. Не больш як праз тры хвіліны машына ўкацілася ў зялёны дворык. Многа дрэў, клумбы, кветкі. Вялікая дзіцячая пляцоўка. Трох­павярховы цагляны дом, падобны на катэдж. Каля пад’езда бабуля адной рукой калыхала каляску, другой прыціскала да вуха тэлефон, і чамусьці па-беларуску, манатонна, як аўтаадказчык, паўтарала: «…Паехаў у вёску — прабіў галаву, паехаў у вёску — прабіў галаву, паехаў у вёску — прабіў галаву…» У калясцы сядзеў і хітра пазіраў на Дарафея, відаць, сам герой паездкі ў вёску — малы з забінтаванай галавою, абмазаны зялёнкаю.

— Бесталковы, — сказала Ксю, адчыняючы дзверы. — Не разумею, як гэта — паехаць у вёску і прабіць галаву?

У калідорчыку адразу кінуліся ў вочы чужыя мужчынскія туфлі пад вешаком, а побач — дзіцячыя сандалікі. У ванным пакоі на шнуры, на нікеляванай трубе сохлі шкарпэтачкі, калготкі, трусікі, маечкі — усё яркіх дзявочых колераў, у кветкі, мячыкі, слонікі; і зноў — пад люстрам на палічцы ў празрыстым пластыкавым футарале — дарослы, непрыемны, чужы тут станок для галення.

— У вас адны дзеўкі нараджаюцца, — сказаў Дарафей, выходзячы на кухню з ручніком, выціраючы рукі.

— Добра — вайны не будзе…

Яна ўжо збірала стол, ставіла віны, гарэлкі, закускі. Ён, крыху засаромеўшыся, што ўся гэтая мітусня з-за яго, папрасіў сабе толькі гарбаты, чорнай, моцнай…

— І, калі ласка, лусту белага хлеба з маслам. Больш нічога. Прывык толькі такое.

— Сапраўды. Здаровы мужчына, фізічная праца… А я віна вып’ю. Пад цыгарэту. Мне цыгарэты памагаюць трымаць фігуру, — апраўдваючыся, патлумачыла яна. — Закурыш, дык не так есці хочацца. А памятаеш, як я цябе карміла тады, даўно? Макаронамі з катлетаю?

— Гэта мой самы светлы ўспамін.

— І мой….

Так яны ліслівілі адно аднаму, і яшчэ больш раставала, знікала насцярожанасць паміж імі. Ён падумаў, што павінен пахваліць яе — хоць з ветлівасці госця перад гаспадыняю, ды і чаму толькі з ветлівасці? — ён шчыра зайздросціў ёй, ганарыўся ёю, рад быў за яе.

— Ксю, якая ты малайчына. Такая кватэра, у такім месцы, машына, праца… Выглядаеш свежа, як кветка. І сама ж выйшла ў людзі — без блатаў, без грошай, з такой глушэчы, усяго дабілася розумам, прыгажосцю…

— Ага. Дабілася. Успамінаць не хачу. Эканоміла па капейцы. Кожныя канікулы, яшчэ студэнтамі, на ўсё лета ў Фінляндыю клубніцы збіраць… Света памагла. Усё дзякуючы ёй — і кватэра, і машына. Я да іх часта езджу, у Прагу.

— А як яна сама? — спытаў ён.

— Яна? Цвіце і пахне! Не п’е, не курыць, выглядае маладзей за мяне. Дзіця свайму чэху нарадзіла. Таксама, дарэчы, дзяўчынку. Хочаш у камп’ютары здымкі паглядзець?

— Не, не хачу.

— Разумею… Прабач.

— Я калі-небудзь бачуся з Жэневымі дочкамі, прыязджаюць у вёску, ды і ў іх — таксама дзеўкі. Памятаеш, як твой дзядзька Жэня казаў? Кім ён акружаны?

— Яшчэ як памятаю!

— Ён не са злосці, бяскрыўдны быў.

— Я ведаю. Я табе больш скажу, як псіхолаг: самыя страшныя мае пацыенты не хамы, не п’яніцы, не пахабнікі, не цынікі, а — ханжы. Іх пазнаеш адразу, з першага позірку; на людзях — ліслівыя, ветлівенькія, вочы бегаюць, пальцы не знаходзяць месца, а дома, у сям’і, з жонкай ці з дзецьмі — тыраны, монстры, і гэтае ўвесьчаснае двайное жыццё, ці гульня ў жыццё, хаванне сябе сапраўднага, сваёй сутнасці разрывае іх, як бомба замаруджанага дзеяння. А ў выніку — мне іх слухаць, лячыць… Зрэшты, гэта мой хлеб. Без працы не застануся.

Ён піў, стараючыся не сёрбаць, сваю гарбату, Ксю — сваё віно.

— А раскажы яшчэ пра сябе, — папрасіла яна. — Мне страшэнна цікава ўсё, з табой звязанае. Як, чым ты жывеш?

— Як жыву? Не сказаць, каб о’кей. Як у цябе, напрыклад. У каго ні папытай — цудоўна, шчасліва… Моташна ад гэтага фальшывага аптымізму. Ну які о’кей, калі мы старэем, хварэем і паміраем? Прычым не ў будучым, а кожную хвіліну, вось, напрыклад, у гэтую самую.