Таіса Бондар - Гульня ў падкіднога [журнальный вариант]

- Але, але, - радуецца той адно таму, што не кладзе трубку. - Хлышч Сцяпан Сцяпанавіч. Рэжысёр народнага тэатра з Маладзечна. Мне б з таварышам сакратаром пагаварыць.

- Пагаварыць? - не хавае яна іроніі. - Вам... Сцяпан Сцяпанавіч, здаецца, што гэта мажліва?

- Я не так выказаўся. Я член партыі з шэсцьдзееят пятага... У мя­не да таварыша сакратара просьба... Дакладней, справа. Я хачу запісацца на прыём. .

- Вы хіба не ведаеце, што ў прыёмныя дні (а яны бываюць нячаста) Іван Кузьміч прымае па папярэднім запісе? - ужо надакучыў ёй заікасты член партыі з шэсцьдзесят пятага. - Я запісу такога не вяду.

- Вы, дзевушка, не зразумелі, - спяшаецца той яшчэ штосьці патлумачыць. - Я, член партыі, хачу пагаварыць са сваім сакратаром. Па справе. Па справе тэатра. I лічу, што гэта важна...

- Нічым не магу дапамагчы, - рашуча перапыняе яна яго. - Іван Кузьміч заняты. I нікога не прымае.

Фыркае, паклаўшы трубку: «Член партыі!» Такімі членамі ўсе дарогі сюды загачаны, ажно не! - то аднаму, то другому карціць голас падаць, аб сабе раптам нагадаць: «Вы, дзевушка, не зразумелі...» Усё «дзевушка» зразумела, і не сённяшнім днём, ды тое, што зразумела, не ўсім ведаць. Узрадаваліся галубочкі аб’яўленым зменам - лісты пішуць, тэлефануюць напрамкі ў прыёмную праз галаву апарата, адказу чакаюць: «Вы, дзевушка, не зразумелі...» Адказаць бы катораму: «Пратры вочы, дурань! Якія змены? Хто што мяняе? Хто сваё карыта на тваё балота памяняе?», ды ніхто і такога адказу не варты - любы тут жа пабяжыць дакладваць, вочы начальству адкрываць, каб бліжэй хоць бы да сракі ягонае апынуцца. Цьфу ты, Божа мой, пра што яна думае!

- Прыёмная... Не, нічога не казаў. У дванаццаць - Бюро.

- Прыёмная... Іван Кузьміч заняты. На жаль, Валерый Юр’евіч, і для вас... Не ведаю... Пазваніце праз паўгадзіны.

- Прыёмная... А-а-а, гэта ты, Зінуля. Салют! Ведаеш, што сёння ты на стэнаграме? Ну і добра. Мне спакайней, калі ты сама... Што прывезлі? Боты? Мне не муляе... Яшчэ калі б аўстрыйскія! Прабач, я перазваню.

Цікуе, учуўшы рух за дзвярыма: адзін палкоўнік выйдзе ці разам з гаспадаром кабінета?

- Будзем лічыць, што дамовіліся, - чуе голас Шэршаня, залішне сухаваты для сяброўскае гаворкі, а потым і сам палкоўнік у цёмна-шэрым, строгім па кроі касцюме і светлай, пад колер касцюма кашулі, з расшпіленым каўняром з’яўляецца ў дзвярах, і сэрца ёкае ў яе ў грудзях: мо гэта яны наконт яе дамовіліся?

Глупства, канешне. Перш чым дзверы кабінета за ім зачыняюцца, Шэршань, і галавы не павярнуўшы ў яе бок, выходзіць з прыёмнай. Людміла пераводзіць дыханне. Адчувае... Не, не палёгку - лёгкае расчараванне. Чамусьці расчараванне.

Зазірае ў кабінет.

- Я прыбяру посуд, Іван Кузьміч?

- Да, да, - не падымае ён пагляду ад папер, якімі завалены ўвесь стол. - Зварыце яшчэ кубачак кавы, калі ласка. I за пятнаццаць... не, за дзесяць хвілін да пасяджэння нагадайце мне пра час...

***

Час - катэгорыя адносная. То цягнеш, выцягваеш яго - выцягнуць з балота перастаялых, іржавых ад дакукі хвілін не можаш, то ўтрымліваеш, нагамі і рукамі ўпіраешся, каб не даць уцягнуць сябе ў яго імклівы вір - і вынырваеш недзе напрыканцы тыдня, а мо і месяца, як не пашанцуе. Што было, чаго не было - усё згінула, ніводнага імгнення не вярнуць. А часам і не ўспомніць... Так... Абрыўкі фраз, звароты, павіслыя ў паветры пытанні...

«Людміла? Не пазнаеш? Пасля ўсіх салодкіх мінут, праведзеных ра­зам, прызнаць не хочаш?»

«Гэта вы мне? Я вас не ведаю».

«Як жа так? Мне здаецца...»

«Калі здаецца, хрысціцца трэба», - не азіраецца на колішняга свай­го знаёмца: ці мала такіх памятлівых, скарыстаных і адвергнутых ёю, на шляху? Не ўсё ж ім сваёю жорсткасцю выхваляцца!

«Праз паўгадзіны я заеду, Лялёк?»

«Мне шкада, але мяне не будзе дома. Мяне ўжо няма».

«Не зразумеў».

«Вам гэтага не зразумець, Валерый Юр’евіч», - на самае дно цішыні падае трубка, і аднекуль адтуль на міг выплывае думка, што нават замка мяняць не давядзецца: стары больш не сунецца...

А тэлефонныя званкі ўжо не змаўкаюць.

«Прыёмная. Не, яго няма».

«Па такіх пытаннях звоняць не ў прыёмную ЦК...»

«Вы звяртаецеся не па адрасе...»

«Прыёмная. Іван Кузьміч у ад’ездзе. Не, калі вяртаецца, не ведаю».

«Ты, Вяруня? Перавялі сына? Усё ў парадку? Неяк сустрэнемся...» - спрабуе яна зачапіцца за ўласнае абяцанне, а дзень адплывае, знікае ў цемры, як і ўчарашні, і пазаўчарашні...

«Канешне, канешне, Галена Феакцістаўна. Некалі ж абрыдне перакідвацца словамі, і ўсё стане на месца: крышачку правей, крышачку лявей - хіба гэта мае значэнне для нас з вамі?»