Deborah Harkness: Czarownica

Ale iluminator rękopisu, mimo oczywistego talentu, błędnie przedstawił wszystkie szczegóły. Otwór szklanego naczynia powinien znajdować się u góry, a nie na dole. Dziecko powinno być w połowie czarne i w połowie białe, żeby pokazać, że jest obojnakiem. Powinno też mieć męskie genitalia i kobiece piersi albo przynajmniej dwie głowy.

Alchemiczne obrazowanie posługiwało się alegoriami i było znane z zawiłości. Dlatego właśnie je badałam, poszukując wzorów, które ujawniałyby systematyczne, logiczne podejście do chemicznej transformacji w czasach, w których nie było jeszcze okresowego układu pierwiastków. Na przykład obrazy Księżyca były prawie zawsze wyobrażeniami srebra, podczas gdy obrazy Słońca odnosiły się do złota. Gdy obrazowano chemiczne połączenie obu pierwiastków, proces ten przedstawiany był jako zaślubiny. Z czasem w miejsce obrazków pojawiły się słowa. I one z kolei stały się gramatyką chemii.

Ale ten manuskrypt wystawił na próbę moją wiarę w logikę alchemików. Każda ilustracja miała przynajmniej jedną poważną usterkę, a ponadto żadna nie była opatrzona opisem, który pomógłby odnaleźć w tym jakiś sens.

Szukałam czegoś – czegokolwiek – co by się zgadzało z moją wiedzą o alchemii. W zamierającym świetle na jednej ze stron ukazały się słabe ślady pisma. Pochyliłam biurową lampę tak, żeby lepiej oświetliła to miejsce. Niczego nie dostrzegłam.

Odwróciłam stronę powolnym ruchem, jakby to był kruchy listek.

Słowa – setki słów – zamigotały i zaczęły się poruszać po jej powierzchni, niewidoczne, dopóki światło nie padło na nie pod właściwym kątem, a patrzący nie spojrzał z odpowiedniej perspektywy.

Aż krzyknęłam ze zdumienia.

Ashmole 782 był palimpsestem – rękopisem sporządzonym na innym, wcześniejszym rękopisie. Gdy brakowało pergaminu, skrybowie ostrożnie zmywali atrament z kart starych ksiąg, a potem wpisywali na czystych stronach nowe teksty. Zdarzało się często, że po jakimś czasie poprzednie pismo ukazywało się spod nowego niczym tekstowe widmo, możliwe do odcyfrowania w promieniach nadfioletowych, które przedstawiały to, co znajdowało się pod plamami atramentu, i przywracały wyblakłe teksty do życia.

Jednak nie istniało promieniowanie nadfioletowe na tyle silne, aby ukazać ślady, które teraz oglądałam. To nie był zwykły palimpsest. Tekst nie został zmyty. Ukryto go za pomocą jakiegoś zaklęcia. Tylko dlaczego ktoś miałby zadać sobie trud rzucenia uroku na tekst w alchemicznej księdze? Nawet eksperci napotykali na trudności przy odcyfrowywaniu niejasnego języka i fantazyjnego obrazowania, jakim posługiwali się autorzy.

Oderwałam wzrok od niewyraźnych liter, które poruszały się zbyt szybko, żeby je odczytać, i skupiłam się na pisaniu streszczenia zawartości manuskryptu.

Zagadkowe – napisałam. – Podpisy pod obrazkami z okresu od XV do XVII stulecia, obrazki głównie z piętnastego. Czy to możliwe, że źródła obrazków są starsze? Mieszanka papieru i welinu. Barwne i czarne atramenty, ten ostatni niezwykle wysokiej jakości. Ilustracje dobrze wykonane, ale szczegóły są błędne albo ich brak. Przedstawiają tworzenie kamienia filozoficznego, alchemiczne narodziny czy stworzenie, śmierć, zmartwychwstanie i przeobrażenie. Być może to zagmatwana kopia wcześniejszego rękopisu. Dziwna księga, pełna anomalii.

Moje palce zawahały się na klawiszach.

Gdy uczeni odkrywają informację, która nie pasuje do tego, co już wiedzą, wybierają jedną z dwóch możliwości. Odsuwają ją na bok, żeby nie podawała w wątpliwość ich ukochanych teorii, albo skupiają się na niej z intensywnością promieni laserowych i próbują zgłębić tajemnicę do dna. Gdyby ta księga nie znajdowała się pod urokiem, mogłabym ulec pokusie zrobienia tego drugiego. Ale ponieważ była zaczarowana, wolałabym wybrać pierwszą możliwość.

A kiedy uczonych ogarnia zwątpienie, zwykle odkładają decyzję.

Napisałam ostatnią linijkę wyrażającą moje rozterki: Potrzeba na to więcej czasu? Może poprosić o manuskrypt później?

Wstrzymując oddech, zamknęłam delikatnie księgę. Magiczne prądy ciągle ją przenikały – najmocniejsze wokół klamerek.

Poczułam ulgę, że manuskrypt jest już zamknięty. Jeszcze przez kilka chwil wpatrywałam się w Ashmole'a 782 . Moje palce chciały wrócić do niego i dotknąć brązowej skóry. Tym razem oparłam się temu odczuciu, tak jak nie poddałam się pokusie dotknięcia napisów i ilustracji, żeby dowiedzieć się więcej niż zwykły historyk.

Ciocia Sarah mówiła mi zawsze, że magia jest darem. A skoro tak, to jakieś nici łączyły mnie ze wszystkimi czarownicami z rodu Bishopów. Istniała jednak cena, którą należało zapłacić za używanie tej odziedziczonej magicznej mocy oraz wykorzystywanie zaklęć i uroków, jakie składały się na zazdrośnie strzeżone rzemiosło czarownicy. Otwierając manuskrypt Ashmole 782 , skruszyłam mur, który oddzielał moją magię od badań naukowych. Teraz, gdy znowu znalazłam się po słusznej stronie, byłam bardziej niż kiedykolwiek zdecydowana, żeby tu pozostać.

Spakowałam komputer i notatki, a potem wzięłam stos manuskryptów, przezornie umieszczając Ashmole'a 782 na dole. Na szczęście Gillian nie było przy stole, choć nadal leżały na nim jej rozrzucone papiery. Musiała planować pracę do późna i pewnie wyszła na filiżankę kawy.

– Wykorzystane? – zapytał Sean, kiedy podeszłam do jego biurka.

– Niezupełnie. Chciałabym zarezerwować trzy górne na poniedziałek.

– A czwarty?

– Już z nim skończyłam – rzuciłam, popychając manuskrypt w jego kierunku. – Możesz odesłać go z powrotem do magazynu.

Sean położył go na stosie zwrotów. Odprowadził mnie aż do klatki schodowej, powiedział mi do widzenia i zniknął za wahadłowymi drzwiami. Ruszyła taśma przenośnika, która miała wciągnąć Ashmole'a 782 z powrotem do trzewi biblioteki.

Miałam ochotę odwrócić się i go stamtąd zabrać, ale dałam sobie z tym spokój.

Znalazłam się na parterze. Chciałam popchnąć drzwi na zewnątrz, gdy nagle powietrze wokół mnie zgęstniało, jakby biblioteka objęła mnie mocnym uściskiem. Przez ułamek sekundy powietrze migotało dokładnie tak, jak strony rękopisu migotały na biurku Seana, przyprawiając mnie o bezwiedne wzdrygnięcie i unosząc maleńkie włoski na moich rękach.

Coś się wydarzyło. Coś magicznego.

Odwróciłam się twarzą do przybytku księcia Humfreya. Moje stopy zagroziły, że zrobią to samo.

To nic, pomyślałam, wychodząc śmiałym krokiem z biblioteki.

Jesteś tego pewna? – odszepnął długo lekceważony głos.

Oksfordzkie dzwony wybiły siedem razy. Zmierzch nie przechodził w noc tak powoli, jak by to zrobił kilka miesięcy temu, ale i tak wieczór zapadał z ociąganiem. Zaledwie przed pół godziną obsługa biblioteki zapaliła lampy, które rzucały złote kręgi w szarym świetle.

Był dwudziesty pierwszy września. Na całym świecie czarownice jadły wspólny posiłek w wigilię jesiennego zrównania dnia z nocą, celebrując święto Mabon i witając nadchodzący mrok zimy. Ale czarownice z Oksfordu będą musiały zrobić to beze mnie. Zobowiązałam się, że w przyszłym miesiącu wygłoszę wprowadzający odczyt na ważnej konferencji. Wciąż jeszcze nie miałam skrystalizowanej koncepcji i zaczynałam się niepokoić.

Na myśl o tym, co też moje koleżanki czarownice mogą właśnie zajadać gdzieś w Oksfordzie, zaburczało mi w brzuchu. Siedziałam w bibliotece od pół do dziesiątej rano i zrobiłam sobie tylko krótką przerwę na lunch.