Alessandro Baricco: Jedwab

Podniósł się. Wolno podszedł do konia. Wskoczył na siodło. A potem zrobił coś dziwnego. Ścisnął piętami brzuch zwierzęcia. I ruszył. W stronę lasu, za chłopcem, poza koniec świata.

Jechali kilka dni na północ, górami. Hervé Joncour nie wiedział, dokąd zmierzają: ale pozwolił się prowadzić chłopcu, nie próbując pytać go o nic. Napotkali dwie wioski. Ludność chowała się do domów. Kobiety uciekały. Chłopiec wykrzykiwał za nimi niezrozumiałe słowa i szalenie go to bawiło. Nie miał więcej jak czternaście lat. Dmuchał ciągle w mały trzcinowy instrument, z którego dobywał głosy wszystkich ptaków świata. Wyglądał jak ktoś, kto robi najpiękniejszą rzecz w swoim życiu.

Piątego dnia dotarli na szczyt kolejnego wzgórza. Chłopiec wskazał jakiś punkt przed nimi, na drodze schodzącej w dolinę. Hervé Joncour wziął lunetę i zobaczył coś na kształt orszaku: zbrojni mężczyźni, kobiety i dzieci, wozy, zwierzęta. Całe miasteczko w marszu. Hervé Joncour poznał Hara Keia: jechał konno, w ciemnym stroju. Za nim kołysała się lektyka zamknięta z czterech stron tkaninami w jaskrawych kolorach.

Chłopiec zsunął się z konia, powiedział coś i uciekł. Zanim zniknął między drzewami, odwrócił się i przez chwilę próbował powiedzieć na migi, że była to piękna podróż.

– To była piękna podróż – krzyknął za nim Hervé Joncour.

Przez cały dzień Hervé Joncour podążał w pewnej odległości za karawaną. Gdy zobaczył, że zatrzymuje się na noc, jechał dalej, aż do chwili, gdy dwóch uzbrojonych mężczyzn wyszło mu naprzeciw, zabrało konia i bagaże i zaprowadziło do jakiegoś namiotu. Czekał długo. Potem pojawił się Hara Kei. Nie przywitał go. Nawet nie usiadł.

– Jak pan się tutaj znalazł, Francuzie?

Hervé Joncour nie odpowiedział.

– Zapytałem, kto pana tu przyprowadził.

Milczenie.

– Tutaj nie ma nic dla pana. Jest tylko wojna. I to nie pańska wojna. Proszę stąd odejść.

Hervé Joncour wyciągnął małą skórzaną sakiewkę, otworzył ją i wysypał na ziemię zawartość. Złote krążki.

– Wojna to kosztowna gra. Pan mnie potrzebuje. A ja potrzebuję pana.

Hara Kei nie spojrzał nawet na rozsypane po ziemi złoto. Odwrócił się i wyszedł.

Hervé Joncour spędził noc na skraju obozu. Nikt się do niego nie odezwał, udawali, że go nie widzą. Wszyscy spali na ziemi, przy ogniskach. Były tylko dwa namioty. Obok jednego z nich Hervé Joncour ujrzał pustą lektykę: na czterech rogach zawieszone były małe klatki: ptaki. Z prętów klatek zwisały maleńkie złote dzwoneczki. Dźwięczały cichutko w podmuchach nocnej bryzy.

Kiedy się obudził, zobaczył wokół siebie miasteczko szykujące się do odmarszu. Nie było już namiotów. Lektyka stała jeszcze na swoim miejscu, otwarta. Ludzie milcząco wsiadali na wozy. Wstał i długo się rozglądał, ale oczy, które napotykały jego wzrok i zaraz się odwracały, miały wszystkie wykrój orientalny. Zobaczył uzbrojonych mężczyzn i dzieci, które nie płakały. Zobaczył nieme twarze ludzi zmuszonych do ucieczki. I zobaczył drzewo na skraju drogi. I wiszącego na gałęzi chłopca, który go tu przyprowadził.

Hervé Joncour podszedł i przez długą chwilę patrzył jak zahipnotyzowany. Potem odwiązał sznur przymocowany do drzewa, chwycił ciało chłopca, położył je na ziemi i klęknął obok niego. Nie mógł oderwać oczu od tej twarzy. I dlatego nie zobaczył, jak miasteczko rusza w drogę, słyszał tylko, jakby z daleka, odgłosy tej procesji, wychodzącej tuż obok niego na trakt. Nie podniósł oczu nawet wtedy, gdy o krok od siebie usłyszał głos Hara Keia, który mówił

– Japonia to stary kraj, wie pan o tym? Jej prawo jest stare: głosi, że istnieje dwanaście przestępstw, za które wolno skazać człowieka na śmierć. Jednym z nich jest dostarczenie miłosnego przesłania od swojej pani.

Hervé Joncour nie oderwał oczu od zamordowanego chłopca.

– Nie miał przy sobie żadnego miłosnego przesłania.

– On był miłosnym przesłaniem.

Hervé Joncour poczuł, że coś naciska mu na kark i przygina głowę ku ziemi.

– To strzelba, Francuzie. Niech pan nie patrzy, bardzo proszę.

Zrazu Hervé Joncour nie zrozumiał. Potem, w szmerze uciekającej procesji, usłyszał złocisty dźwięk tysiąca maleńkich dzwoneczków, który zbliżał się powoli, krok po kroku zmierzał w jego stronę i choć w oczach miał tylko ciemną ziemię, mógł sobie wyobrazić tę lektykę, kołyszącą się jak wahadło, i niemal widzieć, jak nadciąga drogą, metr po metrze, coraz bliższa, powoli, lecz nieubłaganie, niesiona tym dźwiękiem, który staje się coraz głośniejszy, nieznośnie głośny, coraz bliższy, tak bliski, że aż namacalny, złocisty huk, tuż przed nim, teraz, dokładnie przed nim – w tej właśnie chwili – ta kobieta – przed nim.

Hervé Joncour podniósł głowę.

Cudowne tkaniny, jedwab wokół całej lektyki, tysiące kolorów, pomarańczowy, biały, ochra, srebrny, ani jednej szpary w tym cudownym gnieździe, tylko szelest barw falujących w powietrzu, nieprzeniknionych, lżejszych niż sama nicość.

Hervé Joncour nie usłyszał eksplozji, która by zdruzgotała jego życie. Słyszał, jak dźwięk się oddala, poczuł, że lufa strzelby odrywa się od niego, i dobiegł go głos Hara Keia, mówiący cicho

– Proszę stąd odejść, Francuzie. I nigdy już nie wracać.

Wzdłuż drogi tylko cisza. Ciało chłopca na ziemi. Klęczący mężczyzna. Aż po ostatnie blaski dnia.

Droga do Jokohamy zajęła Hervé Joncourowi jedenaście dni. Przekupił japońskiego funkcjonariusza i zdobył szesnaście kartonów jajeczek jedwabników, pochodzących z południowej części wyspy. Owinął je w kawałki jedwabiu i zamknął w czterech okrągłych drewnianych pudłach, które opatrzył pieczęciami. Znalazł statek płynący na kontynent i na początku marca wylądował na wybrzeżu rosyjskim. Wybrał drogę przez tereny północne, szukając chłodu, który by zablokował życie jajeczek i opóźnił termin wyklucia się larw. Przebył w pośpiechu cztery tysiące kilometrów Syberii, minął Ural i dotarł do Petersburga. Kupił parę kwintali lodu na wagę złota i załadował go, razem z jajeczkami, na statek handlowy płynący do Hamburga. Płynął sześć dni. Wyładował cztery okrągłe pudła i wsiadł do pociągu jadącego na południe. Po jedenastu godzinach podróży, tuż po odjeździe ze stacji, która nazywała się Eberfeld, pociąg zatrzymał się, by nabrać wody. Hervé Joncour rozejrzał się wkoło. Łany zboża, i cały świat, tonęły w letnim słońcu. Naprzeciw niego siedział rosyjski kupiec: zdjął buty i wachlował się ostatnią stroną jakiejś niemieckiej gazety. Hervé Joncour zaczął mu się przyglądać. Zobaczył plamy potu na koszuli i krople perlące się na czole i szyi. Rosjanin powiedział coś ze śmiechem. Hervé Joncour uśmiechnął się do niego, wstał, wziął swoje bagaże i wysiadł z pociągu. Przeszedł wzdłuż wagonów, aż do ostatniego, bagażowego, który wiózł ryby i mięso zamrożone w lodzie. Ciekła z niego woda, jak z miski podziurawionej tysiącem kul. Otworzył drzwi, wsiadł do wagonu, wyniósł jedno po drugim swoje okrągłe drewniane pudła i złożył je na ziemi przy torach. Po czym zamknął drzwi z powrotem i czekał. Kiedy pociąg był już gotów do odjazdu, zaczęto na niego wołać, żeby szybko wsiadał. W odpowiedzi pokręcił przecząco głową i uniósł rękę w geście pożegnania. Widział, jak pociąg oddala się i znika. Zaczekał, aż ucichnie stukot kół. Potem schylił się nad jednym z drewnianych pudeł, zdjął pieczęcie i otworzył. To samo zrobił z innymi. Powoli, starannie.