Andreas Eschbach: Gobeliniarze

Wskazał na rząd staroświeckich zasobników obrazu.

– Król Gheery nazywał się Pantap. On i cesarz spotkali się twarzą w twarz na Gheerh, gdy królestwo było już zdobyte. Cesarz domagał się od Pantapa uroczystego, publicznego hołdu.

Emparak spojrzał na Lamitę.

– Chcesz zabrać te materiały na górę?

– Co? A, tak – przytaknęła – tak, naturalnie.

Emparak zniknął w bliskim poprzecznym korytarzu i wrócił z lekkim drucianym pojemnikiem na kółkach. Włożył do niego mapę gwiezdną i zasobniki obrazów.

– Gheerh musiało być wtedy przepięknym, pełnym życia światem – kontynuował i wyjął archaiczną teczkę. – Ten raport opisuje Gheerh. Nazywa tę planetę klejnotem wszechświata i sławi niezliczone dzieła sztuki, mądre obyczaje mieszkańców i piękno krajobrazu.

Lamita ostrożnie wzięła teczkę i także włożyła ją do pojemnika.

– Wiedziałaś, że dziesiąty cesarz przez całe życie był łysy jak kolano? – spytał Emparak.

Lamita ze zdumieniem uniosła brwi.

– Chyba widziałam niewłaściwe fotografie.

– Oczywiście miał implanty, ale trzeba je było odnawiać co kilka miesięcy, bo jego organizm je odrzucał. To był rodzaj alergii, na którą cierpiał przez całe życie – być może miało to związek z zabiegami na długowieczność, nie wiadomo. Wiadomo natomiast, że odbierał tę drobną wadę jako hańbę, zniewagę losu, uniemożliwiającą mu osiągnięcie tak upragnionej doskonałości.

Lamita odetchnęła głośno. Wymknęło jej się wiele mówiące

– Och! Zaświtało słabe, niejasne przeczucie związków między faktami.

– Szpiedzy króla Pantapa odkryli ten słaby punkt cesarza – mówił dalej Emparak – i Pantap, człowiek najwidoczniej gniewny i dumny, z jakichś niewyjaśnionych przyczyn uznał za słuszne uderzyć w tę ranę ze wszystkich pozostałych mu sił. Gdy przybył cesarz, by przyjąć wiernopoddańczy hołd, Pantap – który zresztą był szczęśliwym posiadaczem okazałej brody i czupryny – powiedział dosłownie: „Może i twoja władza jest dostatecznie wielka, by zmusić nas do złożenia ci hołdu, ale nie sięga tak daleko, by kazać rosnąć włosom na twojej czaszce, łysy cesarzu.”

– To chyba nie był dobry pomysł.

– Nie. Prawdopodobnie był to najgorszy pomysł, jaki kiedykolwiek przyszedł komukolwiek do głowy.

– Co się stało potem?

– Dziesiąty cesarz i tak był uważany za popędliwego i mściwego. Gdy to usłyszał, oszalał z wściekłości. Przyrzekł Pantapowi, że ten pożałuje swoich słów, jak jeszcze nikt nigdy nie żałował żadnej obelgi. Powiedział: „Moja władza wystarczy, by pokryć całą tę planetę włosami twoich poddanych, a ciebie zmusić, żebyś się temu przyglądał!”

Lamita z przerażeniem wpatrywała się w starego archiwistę. Czuła się, jakby znienacka otwarła się pod nią przepaść.

– Czy to znaczy, że historia włosianych kobierców… jest historią zemsty ?

– Tak. Niczym więcej.

Uderzyła się dłonią po ustach.

– Ale to przecież szaleństwo!

Emparak przytaknął.

– Tak. Ale prawdziwym szaleństwem jest nie tyle sam pomysł, co bezlitosna konsekwencja, z jaką wprowadzono go w życie. Cesarz jak zwykle rozesłał kapłanów, by głosili jego boski kult i rozpowszechniali go wbrew wszelkim oporom, kazał im przy tym od razu zainstalować kult wokół włosianych kobierców – ten cały skomplikowany logistyczny system, kastowość, hierarchię i tak dalej. Z niedobitków armii Gheery rekrutowali się żeglarze kosmiczni, przewożący gobeliny z poszczególnych planet do Gheerh. Samą Gheerh, cały układ słoneczny, zamknięto w pęcherzu nadprzestrzennym i w ten sposób sztucznie usunięto z normalnego wszechświata, by uniemożliwić wszelką ucieczkę i jakąkolwiek ingerencję z zewnątrz. Wybrane, szczególnie bezwzględne oddziały zbombardowały kulturę mieszkańców Gheerh, cofając ich rozwój do społeczeństwa prymitywnego, potem rozpoczęły swój dręczący, powolny marsz, siejąc powszechne zniszczenie. Wokół królewskiego pałacu rozpoczęli umacniać podłoże i wykładać je pierwszymi włosianymi gobelinami.

– A król? – spytała Lamita. – Co się stało z Pantapem?

– Cesarz polecił, by Pantapa przykuto łańcuchami do własnego tronu i podłączono do systemu podtrzymującego życie, który miał utrzymywać go przy życiu przez wiele tysięcy lat. Chciał, żeby Pantap patrzył na los swego ludu, nie mogąc mu pomóc. Najpierw musiał obserwować przez okna sali tronowej, jak ulica po ulicy zrównują z ziemią stolicę i oczyszczoną powierzchnię pokrywają kobiercami z włosów. Później oddziały zaczęły filmować wszystkie swoje działania, zaborcze walki, prace budowlane i przesyłać te obrazy drogą radiową na ekrany ustawione przed bezradnym królem.

Lamita była przerażona.

– Czy to znaczy, że Pantap może jeszcze żyć?

– Nie można tego wykluczyć – przyznał archiwista, – choć nie wydaje mi się, by tak było, gdyż technika podtrzymywania życia nie była wtedy tak doskonała jak teraz. W każdym razie pałac musi tam jeszcze stać, prawdopodobnie pośród bardzo dużego obszaru, na którym najstarsze kobierce już dawno rozsypały się w proch. Widocznie ekspedycja Gheera nie znalazła go, w przeciwnym razie odkryliby Pantapa lub to, co po nim zostało.

Młoda historyczka potrząsnęła głową.

– To trzeba wyjaśnić. Musi się o tym dowiedzieć Rada; trzeba tam jeszcze raz kogoś posłać… – spojrzała na Emparaka. – I to funkcjonowało przez cały ten czas?

– Cesarz zmarł krótko po uruchomieniu systemu włosianych kobierców. Jego następca, jedenasty i ostatni cesarz, tylko raz na krótko odwiedził Gheerę. Z kilku notatek można wywnioskować, że to wszystko budziło w nim wstręt, ale nie zdecydował się położyć temu kresu – prawdopodobnie przez lojalność wobec wcześniejszych cesarzy. Po powrocie kazał wymazać tę prowincję ze wszystkich map gwiezdnych i wszystkich nośników danych, pozostawił ją samą sobie. Od tej pory maszyneria działała, tysiąclecie po tysiącleciu.

Na parę kochanków opadło milczenie.

– A więc taka jest historia włosianych kobierców – wyszeptała wstrząśnięta Lamita.

Emparak kiwnął głową. Potem zamknął szafę.

Lamita rozejrzała się, ciągle jeszcze jak oniemiała od tego, co usłyszała, jej spojrzenie powędrowało wzdłuż i wszerz po korytarzach, po niezliczonych innych szafach, wyglądających jak ta, coraz dalej i dalej, nie było widać końca.

– Te wszystkie szafy – spytała cicho. – Co w nich jest?

Archiwista spojrzał na nią, a w jego oczach zamigotała nieskończoność.

– Inne historie – powiedział.

Supeł po suple, ciągle te same ruchy dłoni, zawiązujące stale takie same węzły na delikatnych włosach, nieskończenie cieniutkie i drobniutkie, z pokurczonymi dłońmi i zaczerwienionymi oczyma – a niemal nie posuwał się naprzód, choć bardzo się starał i spieszył. Każdą godzinę spędzał, kucając przy ramie tkackiej, przy której siedział już jego ojciec, a przed nim ojciec ojca i dziadek, przygarbiony i napięty, przy oku stara, na pół zmętniała soczewka, ramiona wsparte o deskę na wysokości piersi, samymi tylko drżącymi czubkami palców prowadził igłę tkacką. Supeł po suple tkał w gorączkowym pośpiechu, jakby ktoś go gonił, jakby walczył o życie; plecy bolały aż po kark, w skroniach pulsował dręczący ból głowy, uciskał mu oczy tak mocno, że czasem już nawet nie mógł rozpoznać igły tkackiej. Próbował nie słuchać tych nowych odgłosów wypełniających dom – głośnych, pełnych buntu dyskusji prowadzonych przez jego żony i córki na dole w kuchni, a przede wszystkim głosu dobywającego się z ustawionego tam przez nie urządzenia, wygłaszającego wyłącznie bluźniercze mowy.