Алесь Наварыч: Памалюся Перуну, пакланюся Вялесу…

— А што, у тым посаху змяшчалася сакрэтнае данясенне? — іранізаваў Міхась.

— Ён посах забраў, і адразу заспакоіўся. Нібы той кій для яго ёсць неацэнная каштоўнасць. Посах ён забраў і давай маліцца…

Неўзабаве паказаўся цёмны сілуэт бярвенняў, на якіх Лена нядаўна сядзела з Пецем. Вакол іх і каля дубовай калоды, якая нібы тулава нейкай дагістарычнай жывёлы ляжала на схіле да ракі, нікога не было.

— Ну дзе твой кавалер? Пеця! Пятрук, — гукнуў Міхась. — Во справы: ні жанішка, ні манашка…

З-за бярвенняў з’явіўся спакойны Пятро.

— Што тут здарылася? — спытаўся ён.

— Як што тут здарылася? Ну і флегма! Гэты я ў цябе павінен спытаць — што тут здарылася. Чаму вы ўвесь канец вёскі паднялі на ногі сваім крыкам?

— Я не крычаў…

— Глядзіце, глядзіце! — ледзь не заверашчала Лена. Усе глянулі туды, куды яна паказвала. На сярэдзіне ракі ў слабым свеце поўні, якая час ад часу затуманьвалася рэдкімі хмаркамі, рухалася постаць чалавека. Здавалася, нехта ідзе проста па вадзе, праз раку, амаль пасярэдзіне яе.

— Гэта ён? — ашаломлены, прамармытаў Міхась. — Вачам не веру!

— Ён, — махнуў рукой Пётра. — Я ўжо даўно гляджу.

Нейкі час усе: і Міхась, і дзяўчына, і падшыванцы як аслупянелыя глядзелі на загадкавую постаць.

— Гэта ж па вадзе, як па сухім… — мармытаў Міхась.

— А хто гэта? Хто? — здзіўлена перапытвалі дзеці.

— Як хто? Манах…

— А як гэта ён па вадзе ходзіць?

— А што тут такога, — выскірыўся адзін з малых. — Там вярбіна, на якой мы купаемся. Ён і стаіць на ёй, што тут дзіўнага.

— Вярбіна? — перапытаў Міхась. — Так, так. Напраўду тая вярбіна, якая і не тоне, але і не ўсплывае. Яе ад пляжа, ад першай купалкі, прынесла сюды, так, Пеця?

— Не ведаю, — перасмыкнуў плячамі Пётра. — Можа і вярбіна.

— Тады што гэта за прынц такі на ёй стаіць. Глядзі, чуць не ўпаў, рукамі ўзмахнуў. Точна вярбіна. Гэ-й! Шалапут!

Дабраватае воблака насунулася на месяц, і зрабілася цёмна. Ад ракі быў толькі чуваць плёскат рыбы, якая як нічога і не было, працягвала гуляць.

— Вось тут мы яго і ўбачылі. Праўда, Лена?! — сказаў Пятрук, паказваючы рукой на дубовую калоду.

— Праўда, — як заварожаная, адказала Лена. — А як ён можа проста так па вадзе ісці.

— Бярыцеся за лодку, мы зараз яго дагонім, — прапанаваў Міхась, пыдходзячы да берага.

— Цябе Колб як устане, ды як дагоніць, — адказаў адзін з малых. — Глядзі ўжо — акно ў хаце свеціцца. Точна ўстаў. Ён не паглядзіць, што вы вялікія.

Сапраўды, звязвацца з Колбам было справай рызыкоўнай. Як гаспадар, уласнік, ён надта раўніва адносіўся да сваіх сотак, да свайго агарода, нават да свайго ўчастка берага ракі. Нікому з хлопцаў не хацелася лішніх клопатаў, як бы яны не былі ўражаны ўбачаным. Пеця, дык той увогуле стараўся трымаць месца сваіх спатканняў з Ленай у сакрэце, а таму хацеў як мага хутчэй сысці адсюль.

— Мы заутра яго знойдзем, — упэўнена сказаў ён, але ў голасе ягоным прагучаў фальш. — Куды ж ён дзенецца.

— Я ўпэўнена — манаху патрэбна медыцынская дапамога! — хвалявалася Лена.

— А ты ўпэўнена, што гэта манах? — з насмешкай сказаў Пеця.

— А хто ж гэта тады? — задалася пытаннем дзяўчына.

— Нейкае боўдзіла з суседняй вёскі, вось хто гэта! — заявіў Пеця.

— Дык чаго вы мяне сюды звалі? — абурыўся Міхась. — Ты што, не мог з ім разабрацца? На дапамогу паклікаў?

— Ён не клікаў, — расчаравана сказала Лена.

— Ну, ты клікала. А чаго?

Рыпнулі дзверы ў хаце, на ганку з’явіўся стары Колб. Малыя сцішыліся і адзін за адным, як цені, падаліся прэч. Так ім было цікава сустрэцца са звяглівым і ўпартым, як баран, Колбам. Ён праганяў ад свайго участка берага ўсіх. Затое і бераг рэчкі ў яго быў чысцейшы — ніякіх табе сметнікаў.

Колб пастаяў на ганку, відаць, убачыў на беразе людзей і накіраваўся да рэчкі.

— Ідзём, — Пятрук узяў Лену за руку. — А то будзе крыку.

У клубе ўжо ведалі пра здарэнне, і як толькі Пеця з Ленай і Міхась з’явіліся ў святле вулічнага ліхтара, які свяціўся над будынкам клуба, пачуліся крыкі, свіст і паддражніванні. Міхась кінууся за малымі біцца.

— Міхась, не звяртай увагі, — супакоіў яго Пятрук. — Ідзі сюды, вось што я табе пакажу.

Пятрук падышоу да большага святла і працягнуу Міхасю невялічкі скрутачак.

— Гэта што, скурка нейкая?

— Скура. У тым то і рэч.

— А дзе ты ўзяў? Ці не манах табе падарыў?

— Не ведаю, ці манах гэта, але я дастаў гэтую рэч з таго кія, які я потым яму аддау.

— Што ты зноў вярзеш? — абурыўся Міхась, але прапанаваны яму скрутачак разглядваў уважліва. — Скура нейкая далікатная і не па-нашаму напісана.