Алесь Наварыч: Памалюся Перуну, пакланюся Вялесу…

Павел пасміхнуўся. «Не быў бы то Савіцкі… Цікава, ці называюць яго сучасныя дзеці Троцкім?..»

Павел вырашыў пачакаць да званка. Вунь і тэхнічка, маладзенькая жанчына, пазірае на гадзіннік. Прайшоў у фае, спыніўся каля сцяны, на якой колісь віселі партрэты рускіх палкаводцаў і рускіх жа знакамітых флотаводцаў. Спамінаецца худы Сувораў, заклапочаны Нахімаў, стомлены, вельмі стары Кутузаў, надзьмуты, як мыш на крупу, Багдан Хмяльніцкі з булавой. Цяпер на сцяне віселі партрэты Касцюшкі, Каліноўскага і Напалеона Орды. Гэтыя партрэты былі павешаны на пачатку 90-х. Да гэтага часу паспелі запыліцца, фарба на іх павыцвіла. Неўзабаве здымуць. Каго пачэпяць?

— …А той карабель нашы продкі хавалі каля астраўка сярод балота. Карабель быў сплецены з адной лазы і ракіты, уяўляеце? — чуўся голас Мікалая Лявонавіча.

Дзеці перабівалі настаўніка воклічамі. Настаўніку мінула шэсцьдзесят, пенсіянер надакучыў дзецям аднымі і тымі ж гісторыямі. Вучні старэйшых класаў пераказвалі іх малодшым. І так з пакалення ў пакаленне. Самая цікавая гісторыя, калі паўтараецца ў каторы раз, прыядаецца.

Дзеці ў класе сваволілі, бо чуўся шум, але Мікалай Лявонавіч не адпускаў іх, упарта дамагаўся цішыні, і пачынаў расказваць новы сюжэт. Але што жэўжыкаў з новага пакалення можа зацікавіць? Калі яны на ўсіх марсах пабывалі ў відзіках, усіх «Драпежнікаў» убачылі і ведаюць, як выглядаюць «Чужыя». Што ты ім раскажаш сваё, арыгінальнае?

— Калі вам і гэта не цікава, тады слухайце пра афрыканскае крывавае сафары…

О! Здаецца, усталявалася цішыня.

— Хто не хоча слухаць, можа ісці, — прагучала правакацыйная прапанова настаўніка.

Дзеці не ішлі. Няўжо зацікавіў? Адной толькі фразай: «Крывавае афрыканскае сафары»?

— Слухайце! Адзін новы беларус, дастаткова багаты, каб патрапіць у Афрыку на тамтэйшае паляванне, купіў сабе ліцэнзію на адстрэл, каго б вы думалі?

— Льва, буйвала, насарога! — бязладна выкрыквалі дзеці.

— Не, дзікага афрыканскага слана! Цяпер гэта можна. Плаціш грошы, і, калі ласка, страляй сабе хоць тыгра, хоць насарога.

— У Афрыцы тыграў няма! — выгукнуў нейкі вундэркінд.

— Наш новы беларус вырашыў не ўдарыць, як кажуць, тварам у гразь, перад якімі там рускімі, узяў і раскашэліўся на цэлага слана.

— А сланоў забіваць нельга! — пачуўся голас усё таго ж вундэркінда.

— Няможна, згодзен. Але бывае, у запаведніках, трэба застрэліць пару штук. Ці кармоў не хапае, ці з іншых прычын. Мо грошай на ўтрыманне запаведніка не хапае. Так што няхай багатыя еўрапейцы плацяць за ліцэнзію і страляюць сабе на здароўе. Карацей, плаціць новы беларус грошы, даюць яму ліцэнзію на адстрэл слана, прызначаюць цэлую талаку егераў, едуць яны ў запаведнік, знаходзяць сярод баабабаў таго слана, падыходзяць… А той беларус і кажа ім: «Вы, егеры, ззаду так блізка не стойце, мне такая хеўра памагальшчыкаў не трэба. Я заплаціў грошы і хачу поўнай ілюзіі дзікага палявання». Тыя спрабуюць патлумачыць, мы нясём, маўляў, адказнасць за ваша, паважаны «белы рускі», жыццё. Не, кажа, метраў на сто, а то і дзвесце ідзіце прэч адсюль. Тыя ні ў якую. Усё можа здарыцца. Старгаваліся на пяцідзесяці метрах. Можа, даляраў ім сунуў. Паказалі тыя егеры плакат з выявай слана, каб ведаў, куды страляць. І пайшоў ён на таго дзікага здаравеннага афрыканскага слана адзін на адзін. Старога, аграмаднага, з вось такеннымі біўнямі…

Павел уявіў, як Мікалай Лявонавіч развёў рукамі.

— …І пайшоў новы беларус на таго дзікага слана з дзесяццю патронамі буйнага калібру ў вінтовачным магазіне. Слон адчуў небяспеку, падняў вушы, загудзеў і кінуўся на чалавека. Каб проста прагнаць, як гэта бывала раней. Паляўнічы вычакаў, калі звер наблізіцца на семдзесят метраў і стаў стрэл за стрэлам пасылаць кулі зверу ў чэрап. Тры разы стрэліў, яшчэ тры, а слон вушы вышэй, хобат задзёр і прэ з усіх сіл на крыўдзіцеля. Наш паляўнічы стрэльнуў яшчэ два разы — слон не падае, імчыць з усіх ног на яго. Блізка ўжо — метраў пад трыццаць. Азірнуўся стралок на егераў, а тыя крычаць, паказваюць, кідай стрэльбу і ўцякай — цяпер мы будзем страляць, бо яны ўжо бачылі, што справа дрэнь і беглі на дапамогу. Але паляўнічы, замест таго, каб уцякаць, разварочваецца і страляе да апошняга патрона. Кулі не бралі звера. Тады толькі паляўнічы кідае стрэльбу і бяжыць. Дзе ж ты ўцячэш! Налятае звер на няшчаснага паляўнічага, валіць з ног, абвівае хобатам, але не, не топча нагамі і не праколвае біўнямі — ён кладзе чалавека на тыя біўні, разварочваецца і цяжкай хадою ідзе ў лес, у афрыканскія джунглі, у самыя глыбокія, запаветныя нетры. Егеры мітусяцца вакол, ды баяцца страляць, бо бачаць, што чалавек пакуль жывы. Станеш страляць, звер звар’яцее і знішчыць самага дурнога белага з ўсіх еўрапейцаў. А тут і ноч наскочыла, львы рыкаюць, гіены рагочуць, габонскія гадзюкі вакол сігаюць… Словам, слон знік у беспрасветнай афрыканскай ночы…