Альгерд Бахарэвіч - Сарока на шыбеніцы

***

Маці пакінула яе каля жалезнае агароджы, уручыўшы халодную, месцамі іржавую трубу, ды, азіраючыся, пайшла да цёткі Розы. Труба была тоўстая й цікавая. Вераніка таксама была тоўстая і цікавая – у ружовым з блакітным камбінэзоне ды вязанай шапачцы зь белым, як шавялюра дзьмухаўца, пампонам. Цётка Роза гаварыла ды плявалася, а маці ківала галавой, усё намагаючыся сказаць цётцы Розе нешта важнае, а цётка Роза ўсё трэсла кучаравай галавой ды не давала маці ўставіць ані слова, хапаючы яе за руку. Вераніка стаяла да іх сьпінай, але недалёка ад яе было Вялікае Магазіннае Акно, і ў ім таксама стаялі цётка Роза ды мама, так што Вераніцы трэба было добра падумаць, у які бок плакаць, калі што-небудзь здарыцца. Але тут з-за Вялікага Магазіннага Акна выйшаў, аблізваючыся, сапраўдны Коць, жывы, з узьнятым хвастом, ды паглядзеў падазрона на Вераніку, а потым заўважыў пампон ды зацікавіўся, падыйшоў бліжэй, сеў, задраўшы галаву з рэдкімі вусамі. Труба не хацела адпускаць Вераніку, а Коць дробна трэсься, гледзячы, як гайдаецца пампон. Вераніка бачыла, як з-за сьпінаў мамы ды цёткі Розы выйшаў нехта ў шапцы з вушамі – вось ён і напалохаў Коця: Коць падабраў лапы ды скокнуў у кустоўе, прытармазіўшы там, каб праверыць, ці няма небясьпекі. “Не сыходзь, Коць,” – сказала Вераніка, і ніхто яе не пачуў, а Коць вось усё зразумеў, без праблемаў. “У цябе труба ёсьць”, – прамовіў Коць са смуткам. “Яна халодная і цікавая”, – горда заявіла Вераніка. “Ну і стой са сваёй трубой”, – сказаў няветліва Коць ды пачаў мыць сабе вуха. “Я з табой хачу,” – сказала Вераніка. “Калі хочаш, дык кідай сваю трубу”, – запярэчыў Коць. “Ідзі да мяне ў кустоўе, а то там каля дарогі... швэндаюцца ўсякія ў чорных шапках, невядома чаго”. “Але...” – Вераніка ледзь не расплакалася. “Там мая мама...”. “Мама, мама...” – працягнуў, дражнячыся, Коць. “А там што, ня мама?” І ён паказаў на Вялікае Магазіннае Акно. “Мама,” – узрадавалася Вераніка. “Пачакай, я ўжо іду”. І, як маленькі паравоз, яна пайшла. З Коцем яны пастаялі нядоўга. “А-а-а!” – пачуўся лямант з таго боку. “Дзіцёнка скралі!”. “Гэта цыганы!” – крычала цётка Роза, старанна пераймаючы маму. “Я ўчастковаму даўно казала!”. Мама хутка знайшла яе. “Наша Веранічка ўмее хадзіць!” – мама цалавала Вераніку ў чырвоныя яблыкі шчок ды, Вераніка ня верыла сваім вачам, нават плакала ў той момант. “Наша Вераніка ўмее хадзіць”. І чаму яны ўсе казалі гэта тады трошкі са смуткам?..

***

Тое лета было гарачае, нібы перад канцом сьвету. Мы засыналі непрыкметна, на паўслове, ноч, здавалася, так і не надыйшла, так было сьветла ды шумна на вуліцы, горад дробна трэсла ад перагрэву, адчыненыя вокны не ратавалі ад задухі, у палёх гінулі ўраджаі, крамы ламіліся ад мяса ды пральнага парашку; сонечныя ўдары, сонечныя спляценьні, тэленавіны, поўныя мёртвых турыстаў на далёкіх, няісных пляжах, поўныя загарэлых нябожчыкаў, якіх ніхто не прыбіраў, дрымота прыроды. Мы засыналі аголеныя, мы пахлі адно адным, побач на падлозе штучным пратэрмінаваным сьнегам бялела цёплая прасьціна, толькі на сьвітанку, вельмі ўмоўным, мы не расплюшчваючы вачэй намацвалі яе, стогнучы ад раздражненьня, ды прыкрываліся, успацелыя, прыкрываліся, выключна па звычцы жыхароў некалі зімнага краю. Апошні раз такая тэмпэратура была зафіксаваная... Ніколі такога яшчэ не было тут, ад таго дня, калі на зямлю праліўся першы дождж.

Мяне разбудзіў яе тэлефон, я адплюшчыў вочы, на мяне глядзелі яе пальцы, пальцы ног. Напэўна, ноччу яна зноў варочалася ў маім ложку, як дзіця, так і ёсьць, яна ляжала галавой да акна, а я – да дзьвярэй... Пальцы ў яе на нагах, мезенец зусім маленькі, я ўпершыню зьвярнуў увагу, які ж ён малы, нават не падобны да пальца, хутчэй, да мочкі вуха зь сярэбранай кропляй на ёй, да часьцінкі яе цела, якая выправілася ў далёкае падарожжа ды дайшла нарэшце да таго месца, дзе сьвет сканчаецца прорвай. Пальцы, так шчыльна прыціснутыя адзін да аднаго, што магло падацца, яна нешта там хавае. Па краёх пазногця лак дзе-нідзе сьцёрся, яна шмат ходзіць, Вераніка, яе гадзіньнік усё яшчэ супадае з унівэрсытэцкім. Калі добра прыгледзецца, можна заўважыць, што ступакі трохі дэфармаваныя, па форме туфляў, костачкі пляскатыя, амаль зусім не выдаюцца, на пад’ёме нагі тонкія палоскі, бы на бяросьце. Я пацалаваў яе мезенец, мае вусны былі занадта вялікія, каб трапіць куды хацелі, ды захапілі ягоных гладкіх, жаўтаватых суседзяў. Мікраскапічны лябірынт пяткі заварожваў, я стаў шукаць выхад зь яго ды хутка згубіўся. Яе мезенец зноў апынуўся ў маім роце, я пасмоктваў яго ды заадно яшчэ некалькі, жаночая скура на смак салёная, але не занадта, яна як вада ў тым месцы, дзе дасягае мора шырокая стомленая рака, дзе музэй з іржавымі параходамі, рэстарацыя на баржы, зрэшты, зачыненая, ды пакорлівая рыба зь белым мясам. Вераніка, гарачая страла, якая працяла мой бок. Я адкрыў шырэй рот, поўны ранішняй няпэўнасьці, ды ўзяў ім яе пальцы ўсе разам, прахалодныя, поўныя бясконцага смаку. Бачыў сябе ў люстэрку – сфатаграфаваны буйным плянам ядок-гурман, які да таго ж яшчэ й пазіруе. Яна страпянулася, заварушыла пальцамі ў маім роце, я скасавурыў вочы, другая нага ляжала нерухома, быццам копія ў цені захваленага арыгіналу. Вераніка сказала нешта выразна ды зьдзіўлена на ранішняй мове, і прасьціна папаўзла ўверх.