Валянцін Акудовіч - Мяне няма - роздумы на руінах чалавека

Гэтаксама і супраціў. Узьнікнуўшы, ён ніколі не пераадольвае зазор між сабой і тым, чаму ён вымкнуты супраціўляцца. Зьявіўшыся ў прасторы рэальнасьці, ён заўсёды супраціўляецца не таму, што яго выклікала, а нечаму іншаму, зрэшты, чаму заўгодна, толькі не таму, што абумовіла ягонае зьяўленьне. І найчасьцей гэтае іншае ён знаходзіць у самім сабе, у сваіх унутраных супярэчнасьцях. Пэўна адсюль, з гэтага, зь немагчымасьці супраціўленьня супраціву свайму супраціўніку і зьявілася вядомае палітычнае выслоўе, што “рэвалюцыя паглынае свае дзеці”, у якім азначэньне “свае дзеці” — гэта толькі мэлядраматычная гіпэрбала самой рэвалюцыі.

Рэвалюцыя (як і ўсялякая іншая форма супраціву) — гэта бег Ахіла навыперадкі з самім сабой. Бег да ўласнай зьнямогі.

Пакуль я не закранаў пытаньне, якое мусіла б стаяць наперадзе, калі б я пэўна ведаў на яго адказ, а менавіта: з чаго, чаму ўтвараецца фэномэн супраціву?

Усё цэлае, завершанае, поўнае ня мае патрэбы ў кантактах з будучым і таму яно ня можа ініцыяваць зьяўленьне супраціву. Відавочна, што супраціў паклікаецца з пострэальнасьці не паўнатой, а непаўнатой рэальнасьці.

Цяпершчына правакуе зьяўленьне супраціву з будучыні сваімі незапоўненымі мейсцамі, альбо мейсцамі дэфармаванымі, скажонымі, якія яна сама ня можа ні запоўніць, ні выправіць. Але ж зразумела, што непаўната выклікае ў будучыні не супраціў сабе, а неабходную ёй меру паўнаты. Чаму ж гэта пакліканая з пострэальнасьці мера паўнаты, патрапіўшы ў рэальнасьць, не займае сваё, раней нічым не запоўненае мейсца, а спрабуе стаць у супраціў таму, што яе паклікала?

Паўтаруся, у мяне няма пэўнага адказу на гэтае запытаньне, бо ў мяне іх некалькі, ад немудрагелістага сацыялягічнага, у якім фэномэн ператварэньня пакліканай з будучыні меры паўнаты ў супраціў тлумачыцца тым, што супраціў узьнікае ня там, дзе была паўната, а там, дзе паўната была скажоная, дэфармаваная. Гэта значыць, што супраціў — гэта дзея ператварэньня дэфармаванай, скажонай паўнаты ў паўнату якасную, ідэальную.

Вонкава падаецца, што гэта дастаткова лягічная вэрсія, але, падобна, тут лёгіка выступае адно ў ролі прэзэнтатара аптымістычнай школьнай дыдактыкі.

Згадаю яшчэ адну вэрсію, якая ўжо трохі бліжэйшая да зададзеных парамэтраў гаворкі. Запатрабаваная сучаснасьцю неабходная мера паўнаты трапляе з будучыні не ў сучаснасьць, якая яе запатрабавала, а, посьледам за сучаснасьцю, у прамінулае, дзе тая сучаснасьць ужо апынулася, гэта значыць, патрапляе не на сваё мейсца, не туды, куды яна была пакліканая.

Дык вось, з гэтай вэрсіі вынікае, што супраціў — гэта паўната, якая не патрапіла на сваё мейсца, якая ня мае сабе мейсца, і каб здабыць яго, спрабуе выштурхнуць тую паўнату, што тут ужо была да яе. Адным словам, Ахіл спрабуе апярэдзіць чарапаху, каб займець яе мейсца, бо свайго, акрамя як сам у сабе, ня мае.

Гэтая досыць пакручастая вэрсія пакідае столькі прасторы для новых пытаньняў, колькі іх можна сфармуляваць, але ўласна для мяне яна ўсё ж такі сёе-тое і тлумачыць, прынамсі адну зь якасных характарыстык супраціву — ягоную агрэсыўнасьць. (Натуральна, панятак “агрэсія” тут фігуруе ня ў якасьці этычнай катэгорыі.)

Агрэсія — гэтая якасьць, якая ўзьнікае і фармуецца з адсутнасьці свайго мейсца, сваёй якасьці, сваёй формы. Агрэсія — гэтая інтэрвэнцыя пошуку мейсца сваёй прысутнасьці.

Усе формы супраціву, а іх, зразумела, безьліч у самых розных праекцыях быцьця, абумоўлены мерай энэргіі агрэсіі, гэта значыць мерай аддаленасьці ад свайго мейсца прысутнасьці.

Без асаблівай тут патрэбы, хіба толькі ў зьвязку з агрэсіяй, як аднэй з асноўных якасных характарыстык супраціву, я згадаю адну з найцікаўшых формаў супраціву, адносна нядаўна сфармуляваную ў постмадэрнавым дыскурсе, а менавіта — дэканструкцыю.

Верагодна, дэканструкцыя — гэта самая неагрэсыўная форма супраціву. І вось чаму. Супраціў як агрэсія ўзьнікае з таго, што пакліканая непаўнатой сучаснасьці мера паўнаты патрапляе ў прамінулае, дзе шукае сабе мейсца, але ня проста шукае, а шукае мейсца тоеснага мейсцу свайго паходжаньня, гэта значыць — будучыні. І таму звычайны супраціў рэканструюе ў мінулым рэальнае як будучае, — адпаведна вобразу будучага.

Інакш дэканструкцыя. Дэканструкцыя — гэта канструяваньне рэальнасьці ня праз будучае, а празь мінулае. Адсюль вынікае, што ў гэтай формы супраціву ня так войстра стаіць праблема стасункаў зь мінулым, дзе, уласна, прасторава і рэалізуецца супраціў як фэномэн неадпаведнасьці нейкай часткі паўнаты быцьця свайму мейсцу.