Уладзімір Гніламёдаў - Уліс з Прускі

Ад бацькі па-ранейшаму нічога не чутно. Молім Бога, каб хоць здаровы быў. Можа, ты яго там дзе ўбачыш, Лявонка, то нагадай пра нас, што мы чакаем яго. Апошні раз ён пісаў з Дэтройта. Лявонка, я вельмі прашу, хутчэй вяртайся. Адзіноту, сам ведаеш, цяжка вынесці. Асабліва жанчыне. Некаторыя з тваіх равеснікаў ужо пажаніліся. Дзядзька Аляксей Галёнка ўзяў Міхаліну з Лісоўчыц.

Цалую цябе. Твая Ганна».

Ён спрабаваў уявіць, як яна пісала гэты ліст, як маці Васіліха дапытвалася, што яна такое піша? Калі ліст, то каму? Кахае, відаць, і пакутуе. Эх, каб я зараз быў там, у Прусцы…

Тут жа пачаў пісаць ліст у адказ:

«Дарагая Ганначка!

Ужо некалькі разоў прачытаў твой ліст і яшчэ буду чытаць. У мяне нават сэрца затрымцела ад успамінаў. Як добра было, калі мы былі разам. Як падумаю пра цябе, як успомню ўсё, дык надта цягне дадому, да цябе. Хочаш вер, хочаш не вер, але мне без цябе цяжка жыць…»

Паржавелае пяро дзерла паперу, але ён пісаў і пісаў:

«…Так ужо хочацца быць бліжэй да цябе, што ты і не ўяўляеш. Зараз ты, мусіць, крыху іншая, не тая, якой была, змянілася? Не магу дачакацца, калі ўбачуся з табой. Я не змяніўся ніколечкі, усё такі ж, як і быў тады, калі мы з табою сустракаліся. І кахаю цябе, як і раней кахаў, бо ты ў мяне адна. Працую на ферме, у сельскай мясцовасці, недалёка ад Дэтройта, але дзядзькі Васіля да гэтагу часу ні разу не сустрэў. Але надзеі не губляю. Хацелася б вярнуцца дадому разам. Можа, па часе з'езджу ў Дэтройт. Абдымаю і цалую цябе бясконца.

Твой Лявонка».

Выходзячы з павільёна, ён сутыкнуўся з Анет. Павіталіся. Сказалі колькі нязначных слоў.

«Падабаешся ты мне, дзяўчына. Прыгожая. Але ж я кахаю толькі тую прускаўскую. Яна ж чакае…» Ён ізноў успомніў усмешлівы тварык прускаўскай сваёй Ганначкі. «Але дзе ж яна? А гэта тут, побач… Не, мяжы я не пераступлю…» І ад гэтай думкі стала лягчэй і вальней.

Тут упершыню ён убачыў малатарню. Містэр Грын набыў малатарню з конным прывадам. Гэтымі днямі прывезлі з Дэтройта, і тры дні прайшло, пакуль устанавілі.

— За малатарню я заплаціў сто дваццаць долараў! — хваліўся містэр Грыц, з гонарам паглядаючы на гэты цуд тэхнікі.

Пачалі малаціць пшаніцу. Доўга захоўваць зерне не выпадала — мышы не драмалі, і гаспадар імкнуўся збыць яго адразу ж пасля абмалоту, не чакаючы, калі цана будзе лепшай. Мерна, па крузе, хадзілі коні. Паганяў Іван. Лявонка знаходзіўся ў застаронку, на самым версе, і адтуль падаваў снапы, браў іх на вілы і апускаў на стол. За гэты шырокі, збіты з сасновых дошак стол стаў сам гаспадар. Шырокім, вострым нажом ён распатрашыў некалькі снапоў і раўнамерна пасунуў пшаніцу ў барабанны зеў. Вось першы сноп са свістам палез у малатарню. Гаспадар прыкметна хваляваўся, але калі ўбачыў, як саламатрэс лоўка выкінуў перакалочаную салому на ток, супакоіўся і павесялеў. За саламатрэсам з граблямі стаяла Анет і адкідала салому ўбок.

Букеру было загадана адцягваць абмалочаную салому за адрыну, складаць яе ў кучу, што ён і рабіў, ленавата арудуючы віламі.

Містэр Грын шчыраваў, увішна ўспорваючы снапы, рассцілаючы іх на стале і шчодра кормячы прагны барабан.

Бадзёра, па-маладому глядзелі з-пад густых, абсыпаных пылам броваў яго шэрыя запалыя вочы. Пылу хапала, асабліва каля саламатрэса, дзе знаходзілася Анет. Хутка прыйшла Мелані і стала дапамагаць дачцэ.

Праз гадзіну работы спыніліся перадыхнуць. Перадышка патрэбна і людзям, і коням, якія таксама добра ўпацелі, круцячы прывад.

— Ідзі адпачні! — звярнулася Мелані да дачкі.

— А працаваць хто будзе? — не ўтрымаўся Грыцько, якога, здаецца, не брала ніякая стома.

Лявонка пазіраў на Анет, яна сапраўды прытамілася.

— Хай адпачне! — паўтарыла Мелані.

Дзяўчына стрэсла хусцінку, якой былі павязаны яе валасы, і пайшла у хату. Малатарня загула зноў.

Пшаніцу змалацілі б дні за чатыры, але здарылася непрадбачанае. У чымсьці горка вінаваціў сябе і Лявонка. Ён бачыў, як Букер задзіраў галаву і пазіраў уверх — на высокі застаронак, дзе стаяў Лявонка і падаваў снапы.

— Дай я туды залезу, — папрасіў негр у перапынку.

Лявонка вагаўся.

— Хай! — дазволіў гаспадар.

Негр залез на самы верх і, як звычайна, засмяяўся, бліснуўшы белымі зубамі. Зноў закруціўся прывад, пайшла работа. Букер скідаў снапы, якія траплялі на стол падавальшчыку. Лявонка не бачыў, як ён падаў, пачуў толькі, як штосьці моцна грукнула, ударыўшыся аб стол. Усе павярнуліся ў той бок, прадчуваючы нешта нядобрае. На момант спыніўся і захрыпеў барабан, а потым ізноў пранозліва завыў, загаласіў, ляскочучы пустым жалезным нутром. Побач з малатарняй ляжаў Букер.