Уладзімір Гніламёдаў - Уліс з Прускі

— Што гэта ты ўвесь час з гэтым чорным? — і, не чакаючы адказу на сваё запытанне, працадзіў скрозь зубы: — Запомні: негр — гэта не чалавек, і беламу нельга з ім сябраваць!

Лявонка, калі па шчырасці сказаць, не вельмі ўцяміў яго словы і не надаў ім значэння. Выйшаўшы з будынка пошты, прысеў на лаўку пад нейкім дрэвам і пачаў чакаць Букера, каб пайсці разам куды-небудзь выпіць піва і вяртацца дадому. Гэта быў сквер у цэнтры горада. Вакол шмат народу, асабліва жанчын. Прастытуцыя ў Амерыцы наогул забаронена, аднак нават у такім горадзе, як Маршалтаўн, можна сустрэць не толькі жанчын з зазыўнымі агеньчыкамі ў вачах, але і, кажуць, пры жаданні, патрапіць у публічны дом. Як бы патаемны. Аднак пра гэта прускавец не думаў. Няёмка было перад той, якую аддзяляў ад яго толькі акіян, але якая была заўсёды побач.

Вярнуўся, нарэшце, Букер. Аднак ісці ў салун, дзе прадавалі піва, адмаўляўся невядома па якой прычыне. Лявонка настояў. Букеру нічога не заставалася, як згадзіцца.

Гэта быў звычайны сапун з півам, віскі і бутэрбродамі. У выхадныя і вечарамі тут збіраліся навакольныя фермеры. І цяпер было поўна народу. Некаторыя з прысутных, калі Лявонка з Букерам увайшлі ў салун, дэманстратыўна пакінулі памяшканне, але прускавец не надаў гэтаму значэння.

— Што будзем піць? — паглядзеў на яго буфетчык, кінуўшы позірк і на негра, які стаяў трохі ззаду.

Лявонка загледзеўся на буфет, застаўлены бутэлькамі рознай формы з каляровымі этыкеткамі.

— Два віскі.

— Бербон-віскі? — удакладніў буфетчык.

Лявонка кіўнуў галавой:

— Бербон-віскі і піва.

Буфетчык разліў па шклянках бербон-віскі, дабавіў туды імбірнага піва, падсунуў бліжэй да кліента і паклаў на прылавак два сандвічы з сырам. Лявонка расплаціўся і са шклянкамі ў руках накіраваўся да аднаго са столікаў, што стаяў ля сцяны. Букер прынёс сандвічы і два куфлі піва. Чокнуліся шклянкамі, адпілі па палавіне, закусілі сандвічамі. Няблага…

Лявонка азірнуўся. Ля стойкі круціліся дзве жанчыны ў стракатых сукенках. Апроч густой касметыкі і распусты, на іх тварыках нічога нельга было ўгледзець. За столікамі ля супрацьлеглай сцяны гаманіла кампанія нейкіх страката апранутых мужчын у ссунутых на патыліцу капелюшах. Сярод іх — прускавец заўважыў — быў і жаніх Анет — Пітэр. На шыі ў яго была павязана зялёная ў белы гарошак хусцінка. Яны з важным выглядам сядзелі вакол стала, пілі і закусвалі, пры гэтым ігралі ў карты і шумна гаманілі, час ад часу аклікаючы буфетчыка, і той падносіў ім яшчэ нешта з яды і пітва. Лявонка не звяртаў на іх увагі, як бы прыслухоўваючыся да сябе, адчуваючы, як алкаголь пранікае ў жылы, узнімае настрой. Пасля віскі яны з Букерам прыступілі да піва. Негр некалькімі магутнымі глыткамі за адзін раз асушыў увесь куфель. Прускавец ажно раскрыў рот ад здзіўлення. Такога ён яшчэ не бачыў. Дамовіліся ўзяць яшчэ па куфлі.

— Гаспадар, два піва! — гукнуў пасмялелы Лявонка ў бок буфета, як гэта рабілі людзі за суседнім столікам.

— Гэй ты, грынэр! — пачулася адтуль.

Прускавец не адразу зразумеў што гэта магло адносіцца да яго, але адзін з тых бамбізаў, што сядзелі за суседнім столікам, аддзяліўся ад кампаніі і падышоў да яго. Ён быў у нейкім рудым капелюшы з выгнутымі палямі і цёмна-чырвонай кашулі ў вялікую клетку. На поясе целяпалася кабура. Ад яго добра-такі патыхала джынам. Кінулася ў вочы зняважлівая складка ля губ.

— Твой брат? — ён кіўнуў на Букера, які сядзеў, угнуўшы галаву.

Пытанне было з тых, якія здаўна называюць рытарычнымі. Лявонка адчуў нядобрае.

— Гэта яшчэ невядома, чаму яны ўвесь час разам, можа, яны таго… — данеслася з-за суседняга століка. Там зарагаталі.

Прускавец прамаўчаў, нічога не адказаў. Іх было больш, і яны былі мацней. Па спіне прабег непрыемны халадок. Калі што-якое — за яго няма каму заступіцца. Хіба што Букер.

Чалавек у рудым капелюшы стаяў, п'яна пахістваючыся, ля іх століка, як бы чакаў адказу, потым тупа паглядзеў на Букера. Той яшчэ больш угнуўся.

— Выйдзі! — дыхнуў джынам бамбіза. — Я не хачу, каб ты тут знаходзіўся!

Потым зноў перавёў погляд на Лявонку:

— Амерыка — краіна белых! Я не дазволю!.. — Твар яго ажно перакасіла ад злосці.

Усе навокал аціхлі, насцярожыліся. Гэты бамбіза, па ўсім відаць, меў тут адпаведны аўтарытэт. І тут хлопец пачуў унутраны голас, які гучаў крыху пагардліва, але патрабавальна: «Баішся?.. Не бойся!.. Будзь уважлівей. Ты нічога благога не зрабіў».

— Вы арыштаваць нас хочаце? — дрыжачым голасам запытаў Букер.