Уладзімір Гніламёдаў - Уліс з Прускі

— Па веры сваёй мы уніяты грэка-каталіцкага абраду, — з нейкай падкрэсленай годнасцю адказаў фермер.

Лявонка ўспомніў расказы дзеда Кірылы. Калісьці ж і ў Прусцы была уніяцкая царква.

— Але Біблія адна — і для праваслаўных, і для уніятаў,— растлумачыў Грыцько.

Стары, аказваецца, чытаў яе кожны дзень, хоць часу не ставала і жыхарам фермы не да таго было, каб абцяжарваць сябе яшчэ і чытаннем кніг.

— Біблія вучыць паважаць іншага чалавека, ставіцца да яго як да самога сябе. Гэта вельмі важна, — працягваў гаспадар.

Адчувалася, што гаворка пра Біблію дастаўляе яму нейкае ўнутранае задавальненне.

— Наш вялікі прэзідэнт Джордж Вашынгтан сказаў, што без Бібліі нельга справядліва правіць светам. Вось як! Таму Бог любіць Амэрыку, — фермер падняў палец угару і ўважліва паглядзеў на Лявонку, нібы спрабуючы даведацца, даходзіць да таго сэнс ягоных слоў, ці не.

Той слухаў, што гаварыў гаспадар.

— Калі прэзідэнт не чытае Бібліі, ён можа дрэнна скончыць! — працягваў Грыцько, не апускаючы пальца. — Не так даўно быў застрэлены Уільям Мак-Кінлі. Прэзідэнт!.. — Ён апусціў палец і абедзвюма рукамі ўзяў са стала тоўсты фаліянт.

Лявонка з цікавасцю сачыў за яго словамі і рухамі.

— Ёсць тут, каб ты ведаў, кніга прарока Ісаі. Славуты прарок! Гасподзь адкрыў яму, што некалі на зямлі надыдуць такія часы, калі больш не будзе зла і гора, таму што Сатана будзе звязаны.

Прускавец ажно раскрыў рот:

— Калі ж гэта будзе?

— Пасля другога прыходу Хрыста! Не раней. Тады людзі будуць рабіць адзін аднаму толькі дабро.

Слухач адчуў на сабе доўгі і цяжкі погляд верніка.

Грыцько тлумачыў далей:

— Біблію, браце мой, разумець трэба — не словы, а што за словамі.

Каля карашка тырчалі закладкі — на адной з іх ён і раскрыў фаліянт, асядлаўшы нос акулярамі:

— Адкравенне Іаана Багаслова, Апакаліпсіс, інакш кажучы… Гэта апошняя кніга Бібліі, напісаная ўжо пасля нараджэння Хрыста, у дзевяноста пятым годзе.

— Як — у дзевяноста пятым? Гэта ж надта даўно!..

— Даўно, — згадзіўся Грыцько, — у тым-то і справа, што даўно! Апостал Іаан Багаслоў, прарок, яшчэ ў той час з дапамогаю Бога прадбачыў нашмат упярод і прадказваў апошнюю барацьбу дабра і зла ў канцы свету. Погляд яго такі, што дастае ажно да нашых дзён. — Аддаліўшы Біблію ад вачэй амаль на выцягнутую руку, гаспадар пачаў чытаць, старанна вымаўляючы словы: — «После сего я увидел иного Ангела, сходящего с Неба и имеющего власть великую; земля осветилась от славы его. И воскликнул он сильно, громким голосом говоря: „Пал, пал Вавилон, великая блудница, сделался жилищем бесов и пристанищем всякому нечистому духу, пристанищем всякой нечистой и отвратительной птице; ибо яростным вином блудодеяния своего она напоила все народы, и цари земные любодействовали с нею, и купцы земные разбогатели от великой роскоши её“».

Прачытаўшы гэта, ён зняў акуляры, урачыста паглядзеў на работніка, які таксама быў вельмі ўсхваляваны.

— А некаторыя кажуць, я сам чуў, што Бога няма…

Ад нечаканасці гаспадар ажно здрыгануўся:

— Не трэба так казаць! Волас з чалавечай галавы не зваліцца, калі Ён таго не захоча!

Лявонка згодна паківаў галавой. Рэлігійныя перакананні гаспадара здзівілі. Прускаўцы былі куды спакайнейшыя ў пытаннях веры. А тут… Мінула хвіліна некаторай няёмкасці, Лявонка яшчэ раз паківаў галавой, падзякаваў і выйшаў з пакоя.

Атрымаўшы ад гаспадара першыя грошы — дванаццаць даляраў, прускавец купіў сабе фермерскія джынсы з падцяжкамі, кашулю ў клетку і капялюш, а таксама чаравікі. Дзеля гэтага давялося з'ездзіць у Маршалтаўн. Букер ехаць не захацеў. «А мне той горад не трэба, я лепш у траве паляжу», — сказаў ён з нязменнай сваёй усмешкай. Сапраўды, такая-сякая вопратка на ім была — ці шмат чалавеку трэба? Лявонка з дазволу гаспадара запрог брычку і паехаў у Маршалтаўн сам.

Павяваў ветрык. Паабапал дарогі расла дзікая канюшына, у якой гудзелі пчолы. Пшаніца ўжо адкрасавала і цяпер стаяла, як мур, наліваючы колас. Пахла полем і лесам. Розныя думкі раіліся ў галаве. Так і не сустрэў ён пакуль што дзядзьку Васіля. Абяцаў знайсці, сустрэць… А дзе цяпер хлопцы — Цімоша з Піліпком? Там працуюць, ці з'ехалі куды?.. А што, цікава, у Прусцы зараз? Як Ганна? Ні на адно з гэтых пытанняў ён не меў пэўнага адказу…

Праз гадзіну якую колы загрымелі па гарадскім бруку. Маршалтаўн — тыповы амерыканскі гарадок. Пабудаваны роўнымі квадратамі кварталаў. Фасады дамоў выходзяць на вуліцу, двары — у вузкія, часта забітыя смеццем завулкі. Лявонка цікавіўся — народу жыве тут тысяч дванаццаць, не болей. Нешта накшталт Камянца. Праўда, Камянец, здаецца, весялейшы, не такі сумны і аднастайны.