Владимир Федосеенко - Віхры на скрыжаваннях

- Дык вось мы і вырашылі не трымаць цябе ў нары. Зараз жа перабірайся на той бок Бярэзіны.

- Прызнацца, таварышы камандзіры, я не зусім хачу пакідаць атрад. Заўважаю, што і хлопцы не маюць настрою, хаця і маўчаць. Праўда, Пыліла захварэў...

- Мы разгледзелі тваю заяву і аднагалосна прынялі цябе ў партыю.

Валодзя ўдыхнуў на поўныя грудзі паветра і выпраміўся.

- Але ж я гранату кідаў пад ногі камандзіру і, можа, не...

- Ты пра гэта не ўспамінай, галубок, усе даравалі табе, - сказаў Ядловец.

- А якое заданне мне за Бярэзінай?

- Вось мы цябе і выклікалі, каб расказаць, - падняў галаву камісар. - Займацца толькі разведкай. Калі будзе рухацца значная колькасць варожых войск да Бярэзіны, неадкладна паведаміць нам.

- Ну, а што тады вы зробіце, назад будзеце страляць?

- Мы паведамім у штаб арміі, і адтуль накіруюць авіяцыю. Нашы ведаюць, што немцы паспрабуюць замацавацца на водным рубяжы. І тады фарсаваць Бярэзіну будзе не так проста. А гітлераўцам з Гомеля на Жлобін шлях адступлення адкрыты, а са Жлобіна да Бярэзіны - рукой падаць, - гаварыў камбрыг.

- Я пра гэта не думаў. У такім выпадку нам неабходна будзе ставіць міны і знішчаць усе масточкі цераз канавы ў былой партызанскай зоне. Так што нам давядзецца займацца не толькі разведкай. Склаўшы рукі я чакаць сваіх самалётаў не буду.

Ядловец і Сяргееў усміхнуліся, але Байкачу не пярэчылі. Яго довады былі правільныя. Кожны партызан, выкарыстоўваючы свой вопыт і сілу, павінен зрабіць усё, каб сарваць планы ворага, бо ў варожым тыле ні адзін камандзір не прадугадае тых абставін, з якімі можа сутыкнуцца баец на кожным сваім кроку.

- Але ж галоўным для вашай групы цяпер павінна быць разведка, - пасля некаторага маўчання сказаў Сяргееў. - Бо можаце ўвязацца ў штосьці важнае, але другараднае і выпусціць з поля зроку галоўнае, што будзе каштаваць потым многіх жыццяў савецкіх воінаў. Што б ты ні рабіў там, аб гэтым, Валодзя, павінен памятаць заўсёды. Ты ўжо камуніст, і трэба думаць шырока - пра лёс многіх, пра лёс Радзімы.

- Я заўсёды думаю ад канкрэтнага да агульнага. Вось мы пакуль маўчалі, я думаў, як пераправіцца цераз раку. Хачу пару коней з сабой узяць.

- А гэтага не трэба было б рабіць, - сказаў Сяргееў.

- Што - думаць?

- Не, коней браць. Трэба добра ўзброіцца, узяць з сабой сухароў і хадзіць непрыкметна па скрытых мясцінах.

- Я сваю немку не пакіну, яна мяне з любога агню вынесе, а тут здохне. Яе ж вазьмі за шчотку пярэдняй нагі і скажы ляж - лажыцца.

- І па-расейску разумее загады? - усміхнуўся Ядловец.

- Немец так хутка не навучыўся б нашай грамаце, як жывёліна. Таго трэба біць, каб зразумеў, а яе папрасі, яна ўсё выканае. Скажу стой, а сам саскочу з сядла і пабягу ў хату. Вярнуся, стаіць сярод вуліцы, чакае. Не, я не пакіну кабылу. Мне трэба будзе тэрмінова да вас, адно імгненне - і я тут. А што за разведка, калі я буду з данясеннем на некалькі метраў уперадзе нямецкай калоны ісці? На кабыле я лёгка цераз Бярэзіну пераплыву, яна заўсёды паслухмяна ў ваду ідзе. Трэба ўсё ўлічваць, таварышы камандзіры.

- Ну, пераканаў, бяры, - засмяяліся камбрыг з камісарам.

- Тут я ведаў, дзе ў спаленай вёсцы схаваны човен. Калі ён ёсць там, дык мы лёгка перабяромся цераз рэчку. Я распрануся і вярхом на кабыле паплыву.

- Прастудзішся, глядзі, - папярэдзіў Ядловец.

- У мяне ж не арыйская кроў, не блакітная, а чырвоная і холаду не баіцца.

- Слухай, калі ёсць човен, дык ты захапі з сабой партызана, ён вас пераправіць і прыплыве сюды. Човен можа нам спатрэбіцца, - сказаў камісар.

- Я вас зразумеў, гэта калі нас не будзе чуваць, дык вы разведчыкаў за Бярэзіну накіруеце, - прыжмурыўся Валодзя і адразу ж перавёў размову: - Мяне здзіўляе, чаму немцы не будавалі ўмацаванні на рэчцы, а на чыгунку ў Слабаду прыслалі сапёрную дывізію?

- Хто іх ведае. Але ж там таксама рубеж вельмі зручны для абароны: узвышша, а на подступах - балота, - сказаў камбрыг. - Ды, наогул, калі б гітлераўцы затрымаліся на Бярэзіне, дык гэта б была іх агульная глыбокая абарона. Чыгунка ж адсюль недалёка.

- Нашы самалёты ўжо бамбілі ўмацаванні каля Слабады. Але ж, напэўна, рана яны гэта рабілі. Тады ўмацаванні яшчэ не былі, як кажуць, заселены, - разважаў Валодзя.

- Чаму, там ужо зенітак у іх многа, бо агонь быў магутны, - заўважыў Сяргееў.

- Зенітную артылерыю немцы ў апошні час падцягнулі туды, раней не было. Дзе яна там стаіць? - задумаўся Валодзя. - Але я разведаю і паведамлю вам. У атрадзе з групы застанецца Іван Жураўчык. Калі спатрэбіцца сувязь са мной, накіруйце яго за Бярэзіну. Ды і Пыліла, можа, ачуняе.