Владимир Федосеенко - Віхры на скрыжаваннях

- Цяпер я пераканаўся, што ты можаш ісці на заданне, - усміхнуўся Валодзя. - Толькі хутка нашы прыйдуць, і мы будзем чакаць іх вось тут або пойдзем насустрач.

XV

Вярнуўся са штаба брыгады камандзір атрада і загадаў спыніць работы па будаўніцтву зямлянак. Партызаны здзівіліся. Толькі два дні назад падрыхтавалі пляцоўку для пасадкі самалётаў з Вялікай зямлі, цяпер пачалі капаць зямлянкі - рыхтаваліся да зімовых умоў, а тут новы загад. Яны не ведалі, што ад камандзіра злучэння ў штаб брыгады прыйшоў загад: рухацца насустрач нашым войскам, пераправіцца цераз Бярэзіну і на левым беразе рэчкі заняць абарону.

Валодзю Байкача выклікалі да камандзіра атрада. Калі ён увайшоў у зямлянку, там было ўжо ўсё начальства атрада.

- Здаецца, усе прыйшлі, - устаў Булынка. - Таварышы, сёння мы пакідаем лагер, і гэты паход у нас будзе своеасаблівы. Мы не пераходзім, як звычайна, на новае месца стаянкі, а ідзём у бой. Таму прашу хутчэй падрыхтавацца: якія рэчы нам не спатрэбяцца - закапаць, збожжа таксама. Трэба папярэдзіць кожнага партызана, каб добра абуўся, бо коней у нас хопіць толькі каб падвезці параненых, боепрыпасы і прадукты харчавання. Байкач, мы меркавалі, што твая група пойдзе на іншае заданне, а цяпер яно адмяняецца. Думаю, што за Бярэзінай вам давядзецца папрацаваць ва ўсю сілу.

- Зразумела, - адказаў Валодзя. - Мне можна ісці?

- Так.

Валодзя забег у будан у добрым настроі і прадэкламаваў:

Нынче у нас передышка,

Завтра вернемся к боям,

Что же твой голос не слышен,

Друг наш походный - баян?

- Хлопцы, маршрут мяняецца. Пойдзем разам з усёй брыгадай на сустрэчу з нашымі войскамі. Праўда, нам яшчэ давядзецца сустрэцца з адступаючым ворагам. І на гэтым, відаць, мы закончым сваю партызанскую дзейнасць. Калоша, вазьмі баян ды сыграй што-небудзь на развітанне.

- З кім? - запытаў нехта з хлопцаў у камандзіра.

- Ну, хаця б з гэтым дубам, буслянкай. Буслы вернуцца да яе вясною, а мы, відаць, ужо не, - сказаў Валодзя.

Калоша пачаў іграць. Ён ужо сам склаў папуры на сучасныя ваенныя песні. Хлопцы моўчкі слухалі. Маўчаў і камандзір. Ён у душы быў задаволены, што не пойдзе зноў у Жлобін на выкананне складанага задання. Баннік наладзіў сувязь са сваім сябрам паліцэйскім, які часта стаяў на варце каля бензасховішча. Яно размяшчалася ў горадзе, і трэба было яго ўзарваць. Валодзя ўжо моцна стаміўся ад падобных аперацый. Значна прасцей і лягчэй было зрабіць вылазку на чыгунку і ўзарваць эшалон. Праўда, ісці на чыгунку таксама небяспечна, але калі ты да таго, як ісці, правядзеш дэталёвае назіранне, можна абысці засаду. А вось дзейнічаць у горадзе іншая справа, усё залежыць ад выпадку: ці ты ідзеш на выкананне задання, ці ты выконваеш яго, ці вяртаешся - заўсёды небяспечна, заўсёды можаш сустрэцца з непрадбачанай нечаканасцю.

Падышла Валя. Яна ўсунула галаву ў будан і запытала:

- Чаму вы не збіраецеся?

- Валечка, мы ж заўсёды ў баявой гатоўнасці, - сказаў Валодзя. - Я табе гаварыў, што не трэба рабіць зямлянку, бо ў ёй усё роўна жыць не давядзецца.

- Нашы дзяўчаты падумалі, што ты пажартаваў.

- Няхай дзяўчаты так падумалі, а ты ж ішла на заданне, і я перакананы, што пакуль бы мы яго выканалі, дык і нашы б прыйшлі.

- Гэта ніхто з камандавання не бачыў, што вы адлежваецеся ў будане, інакш бы і вас прымусілі капаць зямлю.

- Мы толькі што хацелі ісці памагаць вам, - засмяяўся Анатоль. - Але ж паступіў загад спыніць работу. І навошта нам была зямлянка? Вярнуліся б, дык няўжо твае дзяўчаты не дазволілі б нам дзе-небудзь каля ног прытуліцца.

- А яны і сапраўды смяяліся і гаварылі, што тыя ліхачы, гэта значыць вы, яшчэ да іх будуць прасіцца. Усіх здзіўляла, што вы так абыякава адносіцеся да будаўніцтва для сябе жылля. Вунь некаторыя партызаны пералаяліся нават з-за месца, дзе яны будуць рабіць зямлянкі.

- Яны меркавалі тут прыгрэцца і сядзець, а нам горача было без зямлянкі. Мне вунь скуранку самога начальніка паліцыі прынеслі. Наогул, яна павінна была быць Паўлавай, бо ён на мосце вызначыўся, - засмяяўся Валодзя.

- А што... Начальніка ўжо няма? - запытаў Пыліла.

- Так, няма. Твой палонны аказаўся небяспечным здраднікам. Хацелі пакінуць у атрадзе, а потым здаць яго ў армію як штрафніка, але ж самі паліцэйскія вынеслі начальніку прыгавор і самі выканалі яго. Начальнік заўзята арганізоўваў паліцыю, і яго рукі па самыя локці ў крыві нашых людзей. Паліцэйскія расказвалі пра яго дзеянні, дык агідна і балюча слухаць было. Ён толькі ў Жлобіне пяць жонак меў, сам удзельнічаў у масавых расстрэлах савецкіх людзей.