Владимир Федосеенко - Віхры на скрыжаваннях

У лагеры народныя мсціўцы праводзілі паліцэйскіх злоснымі позіркамі. Валодзя пад'ехаў да камандзірскай зямлянкі, саскочыў з сядла і прывязаў кабылу да сасны. Паліцэйскія спыніліся непадалёку і стаялі, панура апусціўшы галовы.

Валодзя доўга не выходзіў ад камандзіра роты, і паліцэйскія думалі, што ўся размова ідзе толькі пра іх. Нарэшце ён выскачыў з зямлянкі ў вясёлым настроі і, не падышоўшы да паліцэйскіх, адвязаў кабылу і павёў яе па сцяжынцы. Многія паліцаі зусім упалі духам, бо яны хацелі, каб на ўсіх допытах і сустрэчах з вышэйшым начальствам прысутнічаў і камандзір групы.

Валодзя думаў зусім аб іншым. Ён коратка далажыў камандаванню аб усіх паліцэйскіх, і цяпер няхай яны дэталёва разбіраюцца з кожным паасобку. Ён ведаў, што Валя хвалюецца, чакае яго кожны дзень, кожную гадзіну і перадумала, напэўна, ужо аб усім на свеце. І вось цяпер Верабейчык моцна паціснуў Валодзеву руку за ўдалыя аперацыі, і ён, задаволены, спяшаецца да яе, Валі. Валодзя перадаў кабылу партызану з гаспадарчага ўзвода і пабег. Але ў будане дзяўчыны не было. Ён прайшоў па лагеры, пытаў пра яе ў многіх знаёмых, але ўсе адказвалі, што не бачылі. І толькі дзяўчына, якой ён даваў сшытак з тэкстам песень, сказала Валодзю, што Валя на паляне вучыцца хадзіць. Валодзя пабег туды.

Валя ўжо сядзела на пні, плячамі да сонца, задуменная, і палкай калупала зямлю. Валодзя пастаяў крыху і пайшоў да яе. Валя заўважыла і кінулася яму насустрач. Яны моцна абняліся.

- Бачыш, як я ўжо бегаю, - прашаптала яна і паглядзела ў вочы хлопцу.

- Я ведаю, што ты гэтым хочаш сказаць, - таксама ціха прамовіў Валодзя.

- Што? Ну што? Гавары.

- Што ўжо можаш ісці з намі.

- Зразумела... Мне так надакучыла тут, каб ты ведаў. А спаць проста не магу. Як толькі засну, адразу ж бачу цябе. Здаецца, ты бяжыш, страляеш, а немцы акружаюць. У гэту ноч як крыкнула і сама ад свайго голасу прахапілася. І так ужо не заснула, усё думала і думала, дзе ты і што з табой.

Валодзя ўзяў Валю за руку, і яны пайшлі па паляне.

- Можа, калі ты крыкнула, дык я цягнуўся на лейцах за калясьмі...

- Як гэта? - паглядзела дзяўчына на Валодзю.

- Мы спалілі мост, і партызанскія коні ўцяклі некуды да немцаў. Я хацеў утрымаць іх, а яны мяне працягнулі і самі ўцяклі.

- Цяжка табе было на мосце?

- Не, лягчэй, як на чыгунцы. Па-першае, не было цябе, а па-другое, начальнік паліцыі ўзяў у палон Пылілу, праўда, прывёў яго да нас. Вось як бывае.

- Ты смяешся.

- Ну, спытаеш у яго.

- Добра, спытаю. А дзе вы стаялі тыя дні?

- У Дубовай Градзе.

- Зіну бачыў?

- Валечка, не толькі бачыў, а заходзіў да яе і размаўляў.

- Я так і ведала, ты кахаеш яе.

- Мне б вельмі хацелася, каб ты дзе-небудзь збоку чула нашу размову. Але наогул я дрэнна зрабіў, што пайшоў, і маці мяне лаяла за гэта. Я ўшчэнт расчараваў яе і прызнаўся, што кахаю цябе.

- Ты ёй зманіў!

- Міленькая, ты сама ведаеш, а толькі так гаворыш.

- Я ведаю, што ты нікому іншаму не загадаў забіць Капыцкага, а сам пайшоў з-за рэўнасці.

- Здраднік першы мяне хацеў забіць, а чаму я не мог потым адпомсціць? Я лічу, што гэта мая самая ўдалая аперацыя...

- А што Зіна пра мяне гаварыла?

- Казала, не любіць цябе таму, што ты яе ненавідзіш.

- Ты б сказаў, што я яе цяпер люблю...

- Я так ёй і даў зразумець, што ты вельмі добрая. Ты ведаеш, яна прызналася, што была рада маёй смерці.

- Дык я ж ведала гэта. Мне яшчэ тады перадалі яе словы, маўляў, Валя думала, што дыверсант будзе яе, а яго ўжо няма. Я тады заплакала, падышла да яе, назвала свіннёй і сказала, што сорамна ёй радавацца смерці сябра.

- Валечка, - спыніўся Валодзя, абняў яе і паглядзеў у вочы, - я толькі ў баі забываю пра цябе.

- Скажы, цяпер, калі ты быў у Зіны, таксама думаў пра мяне?

- Думаў, нават у час размовы з ёй.

Валя ўзяла хлопца за рукі, падцягнулася і пацалавала яго ў губы.

Якое б задавальненне ні было ў маладога чалавека ад праведзенай ім удалай аперацыі, усё роўна яно адрозніваецца ад таго, якое прыходзіць ад чыстага і моцнага кахання. Здаецца, што толькі ад яго залежаць і асэнсаваная барацьба, і праца, і жыццё на зямлі.

Былы Валодзеў і Валін настаўнік стаяў на ўскраіне паляны і назіраў за імі. У яго цяклі слёзы ад радасці за маладых людзей, якіх ён выхоўваў. Хіба можна дазволіць, каб стаў паміж імі чужаземец, разлучыў іх і зняважыў пачуцці. О, гэта немагчыма, думаў настаўнік. А Валю ўжо везлі на чужую зямлю, дзе зняважылі б яе гонар і годнасць, адцвіла б дзяўчына не расцвіўшы.

Доўга яшчэ па паляне хадзілі маладыя людзі.