Міхаіл Булгакаў - Сабачае сэрца

— Маўчаць! Ба-ба, ды вас нельга і пазнаць, галубок.

Наведвальнік зноў з павагай і збянтэжана пакланіўся Піліпу Піліпавічу.

— Хі-хі! Вы маг і чараўнік, прафесар, — збянтэжана прамовіў ён.

— Здымайце штаны, галубок, — загадаў Піліп Піліпавіч і ўстаў.

«Госпадзі Ісусе, — падумаў сабака, — вось дык тып!»

На галаве ў тыпа раслі зусім зялёныя валасы, а на патыліцы яны адсвечвалі ржавым тытунёвым колерам, маршчыны распаўзліся па твары ў гэтага тыпа, але колер твару быў ружовы, як у хлопчыка. Левая нага не гнулася, яе даводзілася падцягваць, затое правая дрыгала, як у дзіцячага шчаўкунчыка. На лацкане цудоўнага пінжака, як вока, свяціўся каштоўны камень.

З-за цікаўнасці ў сабакі нават млоснасць прайшла.

Цяў, цяў — пацяўкаў ён злёгку.

— Маўчаць! Як са сном, галубок?

— Хэ-хэ! Мы адны, прафесар? Гэтага не апісаць, — збянтэжана загаварыў наведвальнік. — Пароль д'оннэр — 25 гадоў нічога падобнага, — суб'ект узяўся за гузік штаноў, — ці дасце веры, прафесар, кожную ноч голыя дзеўкі чародамі. Я зусім зачараваны. Вы — чараўнік.

— Хм, — заклапочана хмыкнуў Піліп Піліпавіч, прыгледзеўся да зрэнак госця.

Той нарэшце справіўся з гузікамі і зняў паласатыя штаны. Пад імі аказаліся нябачаныя ніколі падштанікі. Яны былі крэмавага колеру, з вышытымі на іх чорнымі шаўковымі кошкамі і пахлі духамі.

Сабака не вытрымаў і гаўкнуў гэтак, што суб'ект аж падскочыў.

— Ай!

— Я цябе адлупцую! Не бойцеся, ён не кусаецца.

«Я не кусаюся?» — здзівіўся сабака.

З кішэні штаноў наведвальнік вытрас маленькі канверцік, на якім была прыгажуня з распушчанымі валасамі. Суб'ект падскочыў, нахіліўся, падабраў яе і густа пачырванеў.

— Вы, аднак, глядзіце, — папярэдзіў пахмура Піліп Піліпавіч, паківаў пальцам, — усё ж глядзіце, не злоўжывайце!

— Я не зло… — збянтэжана замармытаў суб'ект, працягваючы раздзявацца, — я, дарагі прафесар, толькі ў выглядзе вопыту.

— Ну і што ж? Як вынікі? — строга запытаўся Піліп Піліпавіч.

Суб'ект у экстазе махнуў рукой.

— 25 год, клянуся богам, прафесар, нічога падобнага. Мінулы раз у 1899 годзе, у Парыжы на ру дэ ла Пэ.

— А чаму вы пазелянелі?

Твар наведвальніка затуманіўся.

— Праклятая Жыркосць!* Вы не можаце ўявіць, што гэтыя абармоты падсунулі замест фарбы. Вы толькі зірніце, — мармытаў суб'ект і шукаў люстра. — Ім толькі ў морду даць! — люта дадаў ён. — Што ж мне цяпер рабіць, прафесар? — спытаў ён плаксіва.

* Жыркосць — трэст па вырабе касметычных сродкаў.

— Хм, пагаліце голаў.

— Прафесар, ды яны ж зноў сівыя вырастуць, — жаласна ўсклікнуў наведвальнік. — Акрамя таго, мне на службу нельга будзе і носа паказаць, я і так ужо трэці дзень не езджу. Эх, прафесар, каб вы адкрылі сродак, як і валасы амалоджваць!

— Не ўсё адразу, не ўсё адразу, мой дарагі, — мармытаў Піліп Піліпавіч.

Ён нахіліўся і бліскучымі вачыма разглядаў жывот пацыента.

— Ну што ж — цудоўна, усё ў поўным парадку. Я нават не чакаў, калі сказаць праўду, гэтакага выніку. Многа крыві, многа песень… Адзявайцеся, галубок!

— «Я же той, что всех прелестней…» — дрыготкім, як гарох аб патэльню, голасам падмог спяваць пацыент і радасна пачаў адзявацца. Ён прыхарашыўся, падскокваў і распаўсюджваў пах духоў, адлічыў Піліпу Піліпавічу пачак белых грошай і пяшчотна паціскаў яму абедзве рукі.

— Два тыдні можна не паказвацца, — сказаў Піліп Піліпавіч, — але ўсё ж прашу вас: будзьце асцярожны.

— Прафесар! — ужо з-за дзвярэй у экстазе ўсклікнуў голас, — будзьце зусім спакойны, — ён памаўзліва хіхікнуў і знік.

Дробны званок праляцеў па кватэры, лакіраваныя дзверы адчыніліся, увайшоў пакусаны, уручыў Піліпу Піліпавічу лісток і нагадаў:

— Гады пазначаны няправільна. Відаць, 54–55. Тоны ў сэрцы глухаватыя.

Ён знік і змяніўся шапаткой паняй у зухавата заломленай набок шляпцы і з зіхатлівым калье на вялай і пажаванай шыі. Страшныя чорныя мяшкі віселі ў яе пад вачыма, а шчокі былі лялечна-румянага колеру. Яна моцна хвалявалася.

— Пані! Колькі вам год? — даволі сурова спытаў у яе Піліп Піліпавіч.

Пані спалохалася і нават пабялела пад скарынкай румян.

— Я, прафесар, клянуся, каб вы толькі ведалі, якая ў мяне драма!..

— Колькі вам гадоў, пані? — яшчэ больш сурова паўтарыў Піліп Піліпавіч.

— Чэснае слова… Ну, сорак пяць…

— Пані, — закрычаў Піліп Піліпавіч, — мяне чакаюць. Не затрымлівайце, калі ласка. Вы ж не адна!

Грудзі дамы бурна падымаліся.

— Я вам аднаму як свяцілу навукі. Але клянуся — гэта такі жах…