Miguel Cervantes - La inĝenia hidalgo don Quijote de La Mancha

Ĉe tio jam komencis trili en la arboj mil specoj de buntaj birdetoj kaj per siaj diversaj kaj gajaj kantoj ŝajnis bonvenigi kaj saluti la freŝan aŭroron, kiu jam ekmontris sian vizaĝon tra la pordoj kaj fenestroj de oriento, deskuante de siaj haroj senfinan nombron da likvaj perloj, en kies klara likvoro ankaŭ la herboj donis la impreson elverŝi blankan kaj fajnan roson; la salikoj distilis dolĉan sukon, la fontoj lirlis, la rojoj murmuris, la boskoj ĝojis kaj la herbejoj riĉiĝis per la alveno de la aŭroro.

Sed apenaŭ la helo de la tagiĝo permesis distingi la objektojn, la okuloj de Sancho vidis unue la nazon de la ŝildisto de la arbaro, tiel grandan, ke ĝi ĵetis ombron sur preskaŭ lian tutan korpon. Efektive, oni rakontas, ke ĉi nazo estis eksterordinare longa, kurba en la mezo, plena de verukoj kaj violkolora kiel melongeno; ĝi atingis ĝis du colojn sur lia buŝo kaj ĝis tia ekstremo turpigis lian vizaĝon per siaj grando, koloro, verukoj kaj kurbiĝo, ke, kiam Sancho vidis ĝin, liaj manoj kaj piedoj skuiĝis, kvazaŭ li estus infano en epilepsia kolapso; kaj li decidis en si, eventuale ricevi senproteste du cent survangojn, prefere ol veki sian koleron por interbatiĝi kun tia monstro.

Don Quijote observis sian kontraŭulon, sed ĉi lasta jam antaŭe surmetis la helmon kaj mallevis la vizieron, tiel, ke la hidalgo ne povis vidi al li la vizaĝon. Tamen li rimarkis, ke li estas viro fortika, kvankam ne altakreska. Sur la armaĵo li portis specon de kazako aŭ kuto teksita el fajna oro punktita per multaj disketoj el brila vitro, kio donis al li aspekton ekstreme luksan kaj elegantan; super lia helmo flirtis granda nombro da plumoj verdaj, blankaj kaj flavaj; lia lanco, apogita al arbo, vidiĝis granda kaj dika, kaj ĝin garnis ŝtala pinto pli ol unu spanon longa. Ĉion vidinte kaj rimarkinte, don Quijote pensis, ke ĉi kavaliro certe havas grandan forton; sed li ne sentis timon, kiel Sancho; male, li diris kun brava teniĝo al la Kavaliro de la Speguloj:

—Se via deziro dueli ne konsumis vian ĝentilon, sinjoro kavaliro, mi petas vin levi iomete vian vizieron, ke mi vidu, ĉu via vizaĝo respondas al la brilo de via aspekto.

—Ĉu vi venkos, ĉu ne, ĉe la fino de nia duelo vi havos pli ol sufiĉan tempon por rigardi min. Kaj mi ne kontentigas nun vian deziron, ĉar ŝajnas al mi, ke mi ofendus la belan Casildea de Vandalia, prokrastante per la levo de la viziero la momenton devigi vin konfesi tion, pri kio vi jam scias.

—Nu, dum ni surseliĝas —respondis don Quijote—, vi povus diri al mi, ĉu mi estas la sama don Quijote, kiun vi venkis laŭ vi.

—Al tio mi respondas, ke vi tiel similas lin, kiel ovo ovon, sed pro tio, ke vi diras, ke sorĉistoj vin persekutas, mi ne kuraĝas aserti, ke vi kaj li estas la sama persono.

—Tio sufiĉe montras al mi, ke vi trompiĝis —diris don Quijote—. Tamen, por ke vi tute konvinkiĝu, ke vi falis en eraron, ni surseliĝu kaj en malpli da tempo ol vi bezonus por levi vian vizieron, mi vidos vian vizaĝon (se Dio, mia damo kaj mia brako tion permesos), kaj vi konstatos, ke mi ne estas la venkita don Quijote, kiun vi imagas.

Senplie ili surseliĝis, don Quijote turnis Rocinante per la brido kaj rajdis kelkan spacon necesan por algalopi kontraŭ la oponanton. La Kavaliro de la Speguloj faris same, sed, apenaŭ la hidalgo distanciĝis dudek paŝojn, la alia vokis lin, kaj don Quijote returnis la duonon de la vojo.

—Ne forgesu, sinjoro kavaliro —klarigis la spegululo—, ke, laŭ la kondiĉo de nia duelo, la venkito devos submeti sin al la volo de la venkinto.

—Mi jam scias —respondis don Quijote—. Kaj mi konsentas, nur se oni ne trudos al la venkito ion kontraŭan al la leĝoj de la kavalirismo.

—Tiel mi komprenas la aferon —diris la Kavaliro de la Speguloj.

Tiam la stranga nazo de lia ŝildisto prezentiĝis al la okuloj de don Quijote, kiu miris ne malpli ol Sancho, ĝis la ekstremo, ke li juĝis la ŝildiston ia monstro, aŭ ia nova speco homa, rara en la mondo.

Sancho, vidante sian mastron ekiri, ne volis resti sola kun la nazulo; li timis, ke per unu sola frapo de tia nazo kontraŭ la lian, la batalo finiĝus, ĉar li falus sur la teron, ĉu pro la frapo, ĉu pro la teruro. Li do teniĝis apud sia mastro alkroĉiĝante al la piedinga rimeno de Rocinante, kaj, kiam ŝajnis al li, ke don Quijote tuj haltus por turniĝi kaj atake alkuri, li diris:

—Mi petas vian moŝton, sinjoro, helpi min grimpi sur tiu korkarbo, antaŭ ol vi turniĝos kaj algalopos. De tie mi povos vidi, pli bone ol de la tero, vian grandiozan duelon kun ĉi kavaliro.

—Mi ja kredas, Sancho —diris don Quijote—, ke vi volas grimpi ĝis la alto por vidi sendanĝere la taŭrojn. [263] [263] Familiara esprimo aluda al la personoj, kiuj ŝatas vidi de sekura loko la danĝeron, kiel la spektantoj de taŭrludoj.

—Se diri la veron —respondis Sancho—, la monstra nazo de tiu ŝildisto tiel konsternas kaj teruras min, ke mi ne kuraĝas resti ĉe lia flanko.

—Certe, ĝi tiel imponas —diris don Quijote—, ke se mi ne estus, kia mi estas, ankaŭ mi konsterniĝus; venu do, mi helpos vin grimpi, kiel vi volas.

Dum la hidalgo haltis kaj helpis sian ŝildiston supriri la korkarbon, la Kavaliro de la Speguloj rajdis ĝis la punkto, kiu ŝajnis al li konvena por fari la turnon; kaj supozante, ke ankaŭ don Quijote faris la samon, li haltigis per tiro de la bridoj sian ĉevalon (kiu estis nek pli rapida nek pli bon-aspekta ol Rocinante), turniĝis kaj, sen atendi sonon de trumpeto aŭ alian signalon de starto, impetis plengalope (kio efektive egalis al modera troto) rekte kontraŭ sian malamikon. Sed kiam li vidis, ke don Quijote okupiĝis helpante Sanchon grimpi, li tiris je la brido kaj haltis en la mezo de la kurado, kio ege plaĉis al la ĉevalo nekapabla plu moviĝi.

Don Quijote, imagante, ke lia malamiko venas kvazaŭ fluge sur lin, enpikis abrupte la spronojn en la kavajn flankojn de Rocinante, kaj tiel vekis ĝin, ke, kiel rakontas la aŭtoro de ĉi historio, nur ĉi-foje ĝi iom galopis, ĉar en la aliaj okazoj temis pri simplaj trotoj; kun ĉi nekutima impeto la hidalgo kuris ĝis la loko, kie la Kavaliro de la Speguloj enpikadis ĝistige la spronojn en la ventron de sia ĉevalo, sen ke li povus movi la beston eĉ unu colon de kie ĝi estis.

En ĉi favora momento kaj cirkonstanco, don Quijote trovis sian malamikon embarasata pro la ĉevalo kaj okupata per la lanco, kiun li ne povis meti en atakan pozicion pro manko de tempo aŭ de lerto. Sen konsideri lian malavantaĝon, don Quijote, tute facile kaj sen ia danĝero, alsaltis sur la Kavaliron de la Speguloj tiel forte, ke ĉi lasta malgraŭvole elpafiĝis super la gropon de sia ĉevalo kaj falis pezege sur la grundon, kie li restis kvazaŭ morta, sen moveti piedon aŭ manon.

Sancho, apenaŭ vidis lin fali, deglitis de la alto de la korkarbo kaj hastis al sia mastro, kiu, deseliĝinte de Rocinante, klinis sin super la Kavaliro de la Speguloj, delaĉis ties helmon por vidi, ĉu li mortis, aŭ por ebligi, ke la aero lin revigligu, se li plu vivis. Kaj don Quijote tiam observis… ĉu eblas diri kion li observis, sen veki admiron, miron kaj konsternon ĉe la legantoj? Rakontas la historio, ke li vidis la saman vizaĝon, la saman figuron, la saman aspekton, la saman fizonomion, la saman mienon de la bakalaŭro Sansón Carrasco. Kaj, vidante lin, la hidalgo laŭtis:

—Venu Sancho, kaj rigardu kion vi vidos kaj ne kredos. Rapidu, filo, kaj rimarku kion vi povas fari la magio kaj kion kapablas la sorĉistoj.

Sancho alvenis, kaj, ĉe la vido de la vizaĝo de la bakalaŭro Carrasco, komencis fari al si milfoje la signon de la kruco. Dume, la renversita kavaliro montris nenian simptomon de vivo, kaj Sancho diris al don Quijote:

—Mi opinias, sinjoro, ke ĉiaokaze via moŝto devus enpuŝi vian glavon en la buŝon de ĉi viro simila al la bakalaŭro Sansón Carrasco; eble vi mortigus en li unu el viaj malamikoj sorĉistoj.