Miguel Cervantes - La inĝenia hidalgo don Quijote de La Mancha

»do oni devas aldoni al mia kredito, kaj konsideri miaj, la nekalkuleblajn heroaĵojn de don Quijote.

Don Quijote miregis je la asertoj de la Kavaliro de la Arbaro, milfoje intencis nomi lin mensoga, kaj havis la vorton ĉe la pinto de la lango; sed li bridis sin tiel bone kiel li povis, ĉar li volis, ke la alia konfesu per sia propra buŝo sian mensogon. Tiel do, li flegme respondis:

—Pri tio, ke via moŝto venkis la pliparton de la vagantaj kavaliroj de Hispanio, kaj eĉ de la tuta mondo, mi diras nenion; sed mi dubas, ke vi venkis don Quijote de La Mancha. Eble temis pri alia persono simila al li, kvankam liaj similuloj cetere estas tre malmultaj.

—Kion! —ekkriis la Kavaliro de la Arbaro—. Mi ĵuras je la ĉielo super ni, ke mi duelis kontraŭ don Quijote kaj lin venkis kaj igis lin kapitulaci. Li estas viro de alta kresko, kun vizaĝo kava, membroj longaj kaj magraj, haroj duongrizaj, nazo agla kaj iom korva, mustaĉo granda, nigra kaj falanta; li batalas sub la nomo de Kavaliro de la Trista Mieno, kaj lia ŝildisto estas kampulo nomata Sancho Panza. La fama ĉevalo, kies flankoj li spronas, kaj kies bridon li direktas, nomiĝas Rocinante, kaj fine havas, kiel mastrinon de sia koro, iun Dulcinea de El Toboso, antaŭe nomatan Aldonza Lorenzo; kaj laŭ la sama sistemo, mi nomas mian damon Casildea de Vandalira, ĉar ŝi nomiĝas Casilda kaj naskiĝis en Andaluzio. Se tiom da indikoj ne sufiĉas ne sufiĉas por konfirmi la veron de miaj virtoj, jen mia glavo, kiu povus konvinki la skeptikecon mem.

—Trankviliĝu, sinjoro kavaliro, kaj aŭskultu kion mi volas diri al vi -respondis don Quijote—. Sciu, ke la don Quijote de vi menciita estas mia plej granda amiko en ĉi mondo, ĝis tia ekstremo, ke mi konsideras lin alia personiĝo de mi mem: juĝante vian ĝustan kaj precizan priskribon, mi ne dubas, ke vi venkis lin; aliflanke, mi vidas per miaj okuloj kaj tuŝas per miaj manoj ke ne eblas, ke li estis la dirita kavaliro, escepte se iu ajn el liaj multaj malamikoj sorĉistoj (unu el ili speciale persekutas lin) prenis lian figuron por lasi sin venki kun la celo senposedigi lin de la renomo, kiun li akiris sur la tuta konata mondo dank’ al siaj heroaj faroj kavaliraj. Sciu ankaŭ, kiel konfirmon de miaj vortoj, ke antaŭ pli ol du tagoj la sorĉistoj malamikoj liaj transformis la figuron kaj personon de la bela Dulcinea de El Toboso en kampulinon krudan kaj vulgaran, kaj eble ili ŝanĝis laŭ la sama maniero vian don Quijote. Kaj se tio, kion mi diras, ne konvinkas vin pri la vero de miaj vortoj, jen antaŭ vi don Quijote mem, kiu piede, rajde, aŭ kiel ajn vi volus, pretas subteni ilin per siaj armoj.

Tion dirante li stariĝis, metis la manon sur la tenilon de la glavo kaj atendis la reagon de la Kavaliro de la Arbaro, kiu same respondis kun serena voĉo:

—Bona paganto ne diskutas pri la kontoj. Se mi povis venki vin transformita, sinjoro don Quijote, certe mi povas esperi revenki vin en propra persono. Sed tial, ke ne decas al kavaliroj uzi armilojn en la nokto, kiel banditoj kaj rabistoj, ni atendu la tagiĝon, por ke la suno vidu niajn farojn. Kaj estu kondiĉo de nia duelo, ke la venkinto metu sin je la dispono de la venkinto kaj faru ĉion, kion ĉi lasta postulos, se nur tiaj postuloj estas konformaj al la digno kavalira.

—Mi tre volonte konsentas la kondiĉon —diris don Quijote.

Tion parolinte, la du kavaliroj direktis sin al siaj ŝildistoj kaj trovis ilin ronkantaj kaj en la sama teniĝo, en kiu la sonĝo ilin surprizis; la mastroj vekis ilin kaj ordonis, ke ili preparu iliajn ĉevalojn, ĉar, ĉe la tagiĝo, ambaŭ atakus unu la alian en sanga kaj feroca duelo. Ĉe tia sciigo Sancho rigidiĝis de miro kaj konsterno kaj timis, ke la vivo de lia mastro povus endanĝeriĝi, se konsideri ke la Kavaliro de la Arbaro plenumis grandan nombron da kuraĝaj prodaĵoj, laŭ diroj de lia ŝildisto; sed la du ŝildistoj senreplike iris serĉi la tutan gregon, t.e. la tri ĉevalojn kaj la azenon, ĉar, flarinte sin reciproke, ili restis kune. Survoje, la ŝildisto de la arbaro diris al Sancho:

—Sciu, frato, ke en Andaluzio, kiam oni duelas inter batalantoj, laŭkutime la sekundantoj ne devas stari kun krucitaj brakoj, dum iliaj ĉefoj atakas unu la alian. Tion mi diras, por averti vin, ke, kiam niaj mastroj batalos, ankaŭ ni devos batali kaj haki unu la alian en splitojn.

—Al tia kutimo, sinjoro ŝildisto —respondis Sancho—, teniĝu la friponoj kaj batalantoj, pri kiuj vi parolis, sed ne la ŝildistoj de la vagantaj kavaliroj. Mi neniam aŭdis mian mastron mencii tian kutimon, kvankam li scias parkere ĉiun regulon de la vaganta kavalirismo. Sed, eĉ se vere ekzistus difinita regulo ordonanta, ke ankaŭ la ŝildistoj batalu dum ilia sinjoro duelas, mi ne obeus ĝin, kaj anstataŭe pagus la punmonon trudatan en tiaj kazoj al pacaj ŝildistoj kiel mi, ĉar certe ĝi ne egalus al la kosto de du pundoj da vakso: kaj mi preferus pagi tiom, konsiderante, ke pli kostus al mi la ĉarpioj necesaj por kuraci al mi la kapon, kiun mi jam imagas fendita kaj splitita en du partojn. Krome al mi estas tute neeble batali: mi ne havas glavon kaj neniam en mia vivo portis ĝin.

—Mi konas bonan rimedon por tio —diris la ŝildisto de la arbaro—. Ĉi tie mi havas du tol-sakojn de la sama grando: vi prenos unu, mi la alian kaj ni faros sako-batalon per egalaj armiloj.

—Tiamaniere mi volonte konsentas —respondis Sancho—. La batalo pli taŭgos por deskui de ni la polvon ol por vundi nin.

—Ne estos tiel —diris la alia—. Por ke la vento ne efiku, ni metos seson da ŝtonoj glataj, nudaj kaj de egala pezo en ĉiun sakon, kaj tiamaniere ni povos bati nin reciproke per ili, sen fari al ni vundojn aŭ kontuzojn.

—Je Dio! —ekkriis Sancho—. Ĉu per tiaj feloj zibelaj kaj kotonaj flokoj vi volas eviti, ke ni frakasu al ni reciproke la kapon kaj la ostojn? Sed, eĉ se la sakoj plenus de silko-raŭpaj kokonoj, sciu, sinjoro, ke mi ne batalos; niaj mastroj batalu, la fortuno ilin akompanu, kaj dume ni trinku kaj vivu, konsiderante, ke la tempo faras al si la zorgon preni de ni la vivon, kaj ni ne bezonas klopodi ke ĝi finiĝu ekstersezone antaŭ ol atingi sian plenan maturiĝon.

—Tamen —respondis la ŝildisto de la arbaro— ni devas batali, eĉ se nur duonan horon.

—Tute ne! Mi ne estas tiel sendanka aŭ tiel senkonsidera, ke mi komencus eĉ la plej etan kverelon kun viro, ĉe kies flanko mi manĝis kaj trinkis; krome, kiel, je la diablo, mi povus sen kolero kaj ĉagreno batali fridsange?

—Ankaŭ por tio mi havas rimedon —respondis la ŝildisto de la arbaro—. Antaŭ ol ni komencos la batalon, mi ĝentile proksimiĝos al via moŝto, donos al vi du tri survangojn, kiuj faligos vin surteren, kaj tiel via kolero vekiĝos, eĉ se ĝi dormas pli profunde ol gliro.

—Kontraŭ tia artifiko mi konas alian ne malpli bonan —diris Sancho—. Mi prenos dikan vergon kaj, antaŭ ol via moŝto venos veki mian koleron, mi dormigos la vian per tiel forta draŝado, ke vi vekiĝos nur en la transa mondo, kie oni jam scias, ke mi ne estas tia viro, ke mi permesus al iu ajn pinĉi al mi la nazon. Ĉiu atentu siajn proprajn aferojn kaj prefere lasu sian koleron dormi, ĉar neniu konas la koron de la aliaj homoj; kiam oni iras preni lanon, ofte oni revenas pritondita, kaj Dio benis la pacon kaj kondamnis la disputojn. Se ajna kato persekutata, pelata kaj sieĝata en angulon, transformiĝas en leonon, nur Dio scias en kion povus ŝanĝiĝi mi, kiu estas homo; tial, sinjoro ŝildisto, mi deklaras, ke vi respondos pri la malbono kaj la damaĝo, kiuj povus rezulti el nia disputo.

—Tre bone —respondis la alia—. Ni atendu la tagiĝon, kaj tiam ni finos ĉi aferon.