Чарлз Дыкенс - Калядны харал

З роспачнай цікавасцю Скрудж падышоў да акна і паглядзеў вонкі.

Двор за акном быў поўны прывідаў, якія са стогнамі бязладна мітусіліся ў паветры. На кожным з іх быў ланцуг, падобны да таго, што насіў дух Марлі, некаторыя сярод іх (мабыць, з аднаго кепскага ўраду) былі скаваныя між сабой. Ніводзін прывід не быў вольны. Многіх Скрудж ведаў пры жыцці прыватна, а з адным старым духам у белай камізэльцы нават амаль сябраваў калісьці. Дух гэты, да шчыкалаткі якога быў прыкаваны вялізны жалезны сейф, жаласліва стагнаў, бо не мог дапамагчы беднай жанчыне, што сядзела з дзіцем на ганку. Усе здані пакутавалі з адной прычыны: яны хацелі ўмяшацца ў справы смяротных і дапамагчы ім, але больш не мелі на гэта сілаў.

Ці то прывіды паступова ператварыліся ў імглу, ці то імгла праглынула іх — Скрудж так і не зразумеў. Аднак расталі яны ўсе ў адно імгненне разам са сваімі прывіднымі галасамі, і цяпер ноч зноў зрабілася звычайнай, такой, якой была, калі ён вяртаўся дадому.

Скрудж зачыніў акно і агледзеў дзверы, праз якія ўвайшоў прывід Марлі. Нічога не змянілася з часу, калі ён уласнай рукой двойчы павярнуў ключ: замок цэлы, засаўка ў парадку. Ён паспрабаваў сказаць “шахрайства”, аднак на першым жа складзе асекся. І стомлены ці то трывогамі сённяшняга вечара, ці то дзённай працай, ці то знаёмствам са светам духаў, ці то невясёлай размовай з прывідам Марлі, ці то проста з прычыны позняга часу, Скрудж раптам зразумеў, што яму неабходны адпачынак. Ён адразу ж скіраваўся да ложка і праз імгненне заснуў, нават не распранаючыся.

Калі Скрудж прачнуўся, было так цёмна, што з ложка ён ледзь адрозніваў празрыстае акно ад непранікальных сценаў пакоя. Скрудж углядаўся ў змрок тхарынымі вачыма — і тут гадзіннік суседняе царквы прабіў чатыры чвэрці. Скрудж прыслухаўся да бою.

На яго здзіўленне, цяжкі гадзіннік прабіў спачатку шэсць разоў, потым сёмы, потым восьмы — і спыніўся толькі на дванаццаці. Поўнач! Калі ён лёг, была трэцяя ночы. Гадзіннік сапсаваўся: мабыць, у механізм трапіў лядзяш. Поўнач!

Скрудж націснуў на спружынку свайго рэпетыра, каб выправіць памылку недарэчнага гадзінніка. Рэпетыр хутка адбіў дванаццаць і спыніўся.

— Як так атрымалася? — здзівіўся Скрудж. — Не можа быць, каб я праспаў цэлы дзень ды яшчэ і кавалак наступнай ночы! Няўжо нешта здарылася з сонцам, і цяпер не поўнач, а поўдзень?

Думка гэтая так яго ўстрывожыла, што ён выкараскаўся з ложка і навобмацак рушыў да акна. Каб хоць штосьці разгледзець, давялося пачысціць заінелае шкло рукавом, але плёну з гэтага было няшмат. На дварэ, наколькі мог бачыць Скрудж, быў густы туман, страшэнны мароз і зусім не было людзей, што абавязкова мусілі б шумна бегаць туды-сюды, калі б ноч уварвалася ва ўладанні дня і захапіла цэлы свет. Скрудж з палёгкай уздыхнуў, бо ўсе патрабаванні накшталт “заплаціць па гэтым вэксалі містэру Эбенэйзеру Скруджу ці на яго рахунак праз тры дні пасля атрымання” страцілі б усялякі сэнс, і карысці з іх было б не больш, чым ад амерыканскіх каштоўных папераў, калі б знікла магчымасць вылічваць гэтыя самыя дні пасля атрымання.

Скрудж зноў лёг у ложак і пачаў думаць, думаць, думаць яшчэ і яшчэ, але так нічога і не прыдумаў. І чым больш ён думаў, тым больш збіваўся з панталыку, а чым больш спрабаваў не думаць, тым больш думак лезла яму ў галаву.

Больш за ўсё хваляваў яго прывід Марлі. Кожнага разу, калі пасля грунтоўных развагаў Скрудж урэшце вырашаў, што ўсё гэта яму проста прыснілася, думка, як сціснутая і потым вызваленая тугая спружына, тут жа вярталася назад, і перад Скруджам зноў паўставала і патрабавала развязання адно і тое ж пытанне: “Сон гэта быў ці не?”

У такім стане Скрудж праляжаў, пакуль не адзванілі яшчэ тры чвэрці. І тут ён раптам успомніў папярэджанне прывіда пра госця, які наведаецца да яго, калі праб’е гадзіна ночы. Скрудж вырашыў не засынаць да прызначанага часу, і рашэнне гэтае было ці не наймудрэйшым з магчымых, бо пайсці спаць для яго было цяпер не прасцей, чым выправіцца напрасткі ў рай.

Чвэрць гадзіны цягнулася так доўга, што Скрудж не раз пачынаў сумнявацца: ці не задрамаў ён выпадкова, ці не прапусціў бой гадзінніка? Урэшце яго насцярожаныя вушы пачулі чаканыя гукі:

— Дзінь-дон!

— Чвэрць на першую, — пачаў лічыць Скрудж.

— Дзінь-дон!

— Палова на першую, — сказаў Скрудж.