Чарлз Дыкенс - Калядны харал

Скрудж не проста трымаў слова — ён трымаў яго абедзвюма рукамі. Ён выканаў усё, што паабяцаў, і нават непараўнальна болей. Малому Ціму — а ён не памёр — Скрудж зрабіўся другім бацькам. Такога добрага сябра, такога добрага гаспадара і такога добрага чалавека не бачыў яшчэ наш стары добры горад, ды і ніякі іншы стары добры горад, гарадок ці мястэчка ў нашым старым добрым свеце. Хтосьці, пабачыўшы такія змены, пачынаў смяяцца, але хай сабе смяецца, Скруджа гэта зусім не хвалюе, ён дастаткова мудры, каб ведаць: што б ні здарылася добрага ў нашым свеце — хто-небудзь абавязкова пасмяецца. Ён разумеў, што такія людзі — слепакі, але хай сабе: у свеце ёсць нашмат больш непрыемныя грымасы, чым усмешкі ці нават ухмылкі. Яго ўласнае сэрца смяялася, і гэтага было дастаткова.

Ніякіх дачыненняў з духамі ён больш не меў, надалей кіруючыся ў гэтым прынцыпамі поўнага ўстрымання, і пра яго заўсёды казалі, што ён лепш за ўсіх на свеце ведае, як правільна ўшанаваць Каляды. Эх, каб жа і пра нас такое маглі сказаць, пра кожнага з нас! І, як слушна заўважыў Малы Цім, блаславі нас Бог, усіх да адзінага!

Святы Дунстан (909–988) — ангельскі святы, арцыбіскуп Кентэрберыйскі, апякун кавалёў і залатароў. Паводле легенды, ухапіў аднойчы шчыпцамі д’ябла за нос, а таму на абразах часта выяўляўся менавіта з імі як сімвалам свайго рамяства.

“Дай Бог, панове, шчасця вам, хай сум пакіне вас…” — радок са знакамітай ангельскай калядкі:

(пераклад Антона Францішка Брыля)

Олдэрмэн — чалец муніцыпальнай рады ў Вялікабрытаніі.

“Як колісь посах прарока…” — адсылка да біблейскай гісторыі пра прарока Аарона: “На другі дзень увайшоў Майсей у скінію сходу, і вось, посах Ааронаў, ад дома Лявіінага, зацвіў, пусціў парасткі, даў цвет і ўрадзіў міндаліны” (Лікі 17:8).

“І Валянцін, і яго лясны брат Арсон…” — маюцца на ўвазе героі французскага сярэднявечнага рамана “Валянцін і Арсон”, у якім расказваецца пра двух братоў-блізнятаў, што нарадзіліся ў лесе каля Арлеана. Арсона выхавала мядзведзіца, і ён жыў у лесе, пакуль Валянцін, які жыў у брата сваёй маці, не зрабіў яго сваім слугой і сябрам. Браты перажылі разам шмат прыгодаў і ўратавалі сваю маці Белісанту.

“Сэр Роджэр Каверлі” — ангельскі і шатландскі народны танец.

“І ў адрозненне ад чарады ў адным добра вядомым вершы, дзе сорак кароваў паводзяцца як адна…” — адсылка да верша Ўільяма Ўордсварта “Напісанае ў сакавіку” (Written in March, 1802):

(пераклад Ганны Янкута)

“З удаванай сціпласцю пазіралі на развешаныя паўсюль галінкі амялы…” — паводле ангельскага звычаю на Каляды мужчына мог пацалаваць дзяўчыну, калі яна стаіць пад галінкай амялы.

“Каб іх змаглі пакляваць калядныя галкі…” — адсылка да “Атэла” Ўільяма Шэкспіра (акт І, сцэна 1):