Чарлз Дыкенс - Калядны харал

— Містэр Скрудж, гэта вы?

— Ён самы, — пацвердзіў Скрудж. — Гэта маё імя, але, баюся, вам яно не надта прыемнае. Дазвольце папрасіць у вас прабачэння. Ці не будзеце вы так ласкавы… — і тут Скрудж прашаптаў яму штосьці на вуха.

— Божа літасцівы! — усклікнуў джэнтльмен, нібыта яму дух заняло. — Дарагі мой містэр Скрудж, вы што, сур’ёзна?

— Так, я настойваю, — адказаў Скрудж. — І ні на фартынг меней. За мною, паверце, набраўся вялікі доўг. Вы зробіце мне такую паслугу?

— Дарагі мой сэр, — прамовіў Скруджаў суразмоўца, паціскаючы яму руку, — нават не ведаю, што сказаць пра такую невера…

— Не кажыце нічога, прашу вас, — запярэчыў Скрудж. — Заходзьце як-небудзь, калі ласка, у госці. Вы ж зойдзеце?

— Ахвотна! — усклікнуў стары джэнтльмен, і было бачна, што гэта чыстая праўда.

— Дзякуй вам, — сказаў Скрудж. — Я вельмі вам абавязаны. Тысячу разоў дзякуй! Блаславі вас Бог!

Ён схадзіў у царкву, потым пабадзяўся па вуліцах, паназіраў за людзьмі, што туляліся туды-сюды, пагладзіў дзяцей па галовах, пагутарыў з жабракамі, пазазіраў у кухні і вокны дамоў і зразумеў, што ўсё гэта прыносіць яму радасць. Ён і падумаць не мог, што нейкі шпацыр — ды ўвогуле хоць нешта — можа зрабіць яго такім шчаслівым. Папаўдні ён скіраваўся да дому пляменніка.

Разоў дзесяць прайшоўся ён міма дзвярэй, перш чым набраўся смеласці падняцца на ганак і пагрукаць.

— Гаспадар дома, даражэнькая? — спытаў Скрудж у дзяўчыны, што адчыніла дзверы. Якая слаўная дзяўчына! Вельмі слаўная.

— Так, сэр.

— І дзе ён, мілая? — працягнуў Скрудж.

— У сталоўцы, разам з гаспадыняй. Дазвольце я вас правяду.

— Дзякуй. Ён мяне ведае, — сказаў Скрудж, ужо хапаючыся за ручку дзвярэй. — Я сам прайду, мілая.

Асцярожна павярнуўшы ручку, ён нясмела зазірнуў за дзверы. Гаспадары акурат аглядалі стол (цудоўны, між іншага, серваваны) — гэтыя маладыя сем’і заўсёды хвалююцца пра такія дробязі і любяць правяраць, каб усё было добра.

— Фрэд! — паклікаў Скрудж.

Божа ўсёмагутны, як жа спалохалася жонка пляменніка! Яна сядзела ў куце, паставіўшы ногі на ўслончык, і Скрудж проста забыў пра яе, а іначай нізашто б так не зрабіў.

— Хто б гэта мог быць? — усклікнуў Фрэд.

— Гэта я. Твой дзядзька Скрудж. Я прыйшоў на абед. Можна мне ўвайсці, Фрэд?

Ці можна ўвайсці?! Добра яшчэ, што ён не адарваў дзядзьку руку, радасна яе паціскаючы. Праз пяць хвілін Скрудж адчуваў сябе як дома. Больш сардэчнага прыёму і ўявіць немагчыма. Жонка пляменніка выглядала гэтак жа, як падчас вандроўкі з Духам. Топер, калі прыйшоў, — таксама. Так-так, ён прыйшоў! Прыйшла і поўненькая сястрычка. І яна, і ўсе астатнія госці выглядалі так, як тады. Дзівоснае свята, дзівосныя гульні, дзівосная згода, дзівоснае шчасце!

Але наступным ранкам Скрудж як мага раней прыйшоў у кантору. О, было яшчэ зусім рана! Толькі б паспець першым, толькі б злавіць Боба Крэтчэта, які, безумоўна, спозніцца! Вось пра што марыў ён наступным ранкам.

Так усё і атрымалася! Вось гадзіннік прабіў дзевяць, а Боба няма. Чвэрць на дзясятую — Боба ўсё яшчэ няма. І прыйшоў ён толькі ў васямнаццаць з паловай хвілін! Скрудж сядзеў, шырока расчыніўшы дзверы, каб не прапусціць моманту, калі клерк зойдзе ў свой заканурак.

Яшчэ не ўвайшоўшы ў кантору, Боб сцягнуў капялюш і разматаў шалік. Літаральна праз імгненне ён ужо сядзеў на сваім зэдліку і з такой хуткасцю вадзіў па аркушы пяром, нібыта спрабаваў дагнаць прапушчаны час.

— Ну, прывітанне, прывітанне! — прабуркатаў Скрудж сваім звычайным голасам, наколькі ён мог цяпер яго пераняць. — І як вы патлумачыце сваё з’яўленне на працы ў такі позні час?

— Я вельмі выбачаюся, сэр, — сказаў Боб. — Я і праўда спазніўся.

— Вось як? — перапытаў Скрудж. — Так-так, думаю, што спазніліся. Ідзіце сюды, сэр, зрабіце ласку.

— Але гэта толькі раз на год, сэр, — маліў Боб, выходзячы са свае каморкі. — Больш такое не паўторыцца. Я ўчора трошкі павесяліўся, сэр.

— Вось што я вам, даражэнькі, скажу, — прамовіў Скрудж. — Я не збіраюся болей гэтага цярпець. І таму… — тут ён ускочыў з крэсла і так штурхануў Боба ў камізэльку, што яе гаспадар адляцеў назад у свой заканурак. — І таму я збіраюся падняць вам жалаванне!

Боб затросся і падсунуўся трошкі бліжэй да лінейкі. У яго галаве ліхаманкава пранеслася ідэя аглушыць ёй Скруджа, скруціць і паклікаць людзей, што адвезлі б яго ў вар’ятню.

— Вясёлых Калядаў, Боб! — з непадробнай шчырасцю сказаў Скрудж і ляпнуў клерка па спіне. — Весялейшых Калядаў, дарагі дружа, чым тыя, што былі ў вас па маёй віне раней. Я падыму вам жалаванне і пастараюся дапамагаць вашай беднай сям’і. Мы абмяркуем вашыя справы сёння пасля абеду, Боб, за калядным кубкам глінтвейну. Але перш чым вы паставіце яшчэ адну кропку над “і”, Боб Крэтчэт, купіце вядзерца вугалю і распаліце агонь гарачэй!