Мөсәгыйт Хәбибуллин - Сайланма әсәрләр. Том 3. Шайтан каласы. Хан оныгы Хансөяр / Избранные произведения. Том 3

Ханбикә хаклы иде, хәзер аның алдында үсмер егет түгел, йомры кара сакаллы, кара мыеклы, матур сынлы ир-ат иде. Дәүранны күргәч тә, ханбикә кызының хәленә керде. Баш алып качып китәрлек икән шул егете дә, кол оста гына димәссең. Шулай дип үз-үзен юатса да, ханбикәгә әллә ни юану килмәде. Гүзәлләрнең гүзәле булган Назлыгөлен, хан кадәр хан кызын, бердәнберен бер дә колчура егеткә бирәсе килмәгән иде аның. Әйе, гәрчә сынбат гәүдәле, күрер күзгә пәйгамбәрләр кыяфәтле булса да… Ләкин кылынасы кылынган иде инде, Назлыгөлне йөкле, диделәр. Димәк, булачак баланың әтисе ошбу кешедер. Зөбәрҗәт ханбикәнең хәзер тизрәк шуны гына беләсе килә: кайда булыр аның кадерле Назлыгөле? Кай тарафларда яшереп тота аны, нигә анасына күрсәтми?

– Назлыгөлең кая инде, кияү-балакай? Үзеңне тотып килтерделәр, хатыныңны кай тарафларда интектерәсең, әйт? Хак булса, йөкле икән Назлыгөлем. Синнәнме?..

– Анам, – диде Дәүран, ханбикә алдына төште. – Анам, әйтмәгез алай, кимсетмәгез кызыгызны. Назлыгөл минем никахлы хатыным.

Дәүран авырлык белән башын күтәрде, беренче тапкыр дияргә була, Зөбәрҗәт ханбикәнең күзләренә карады.

– Утыр, утыр, кияү-балакай. Сине дә, Назлыгөлне дә рәнҗетәсем килми иде, иллә сез икегез минем йөрәгемә бик күп тоз салдыгыз, бик нык әрнештем йөрәк парәм югалгач.

Шулчак бүлмәгә Сәлим хан килеп керде:

– Ә-ә, сез монда икән. Йә, әйттеме Назлыгөлнең кайда икәнен?

Ханбикә урыныннан кузгалмады, тыныч вә тыйнак кына:

– Атасы, ошбу бала безнең кияүдер.

– Йә-йә, ханбикә, әйт әйтер сүзеңне.

– Минем шуны беләсем килә, ханиям: Ягъкуб тарханнан ошбу бала үзе качтымы, әллә булмаса, качырдылармы? Карт төлке Ягъкуб тархан аны качты дип бара. Мин аңа ышанып җитмим, ханиям.

– Йә, ни диярсең, оста? – Сәлим хан күпереп торган күн мендәргә кырын төште, көмеш җеп аралаштырып тукылган чапанын тезенә яба-яба, янына килгән песинең сыртыннан сыйпады. Песи, иясе янында сырпалана-сырпалана, мырылдарга тотынды.

– Мин аннан качтым, аксакалның гаебе юктыр, хан, – диде оста.

– Ә ни дип анда килдең? Назлыгөл бит анда юк, аны янә кемдер урлап алып киткән. Иң аянычы шул: үзем дә анда идем, оста, үзем дә! Димәк, син Назлыгөлнең кайдалыгын белми килгәнсең?.. Шунда сине азатларым тотып алдылар. Мин сине зинданда тотарга куштым, ә кемдер иреккә чыгарып җибәргән. Яу вакытында синең белән шөгыльләнергә вакытым булмады, хәзер инде белергә телим: Назлыгөл кайда, кем кулында?

Дәүран карашын түбән төшерде, күтәрелеп карарга кыймады. Хан сорашуын дәвам итте. Ләкин бит ул белми Назлыгөленең кайдалыгын. Белсә, бәлки, бу хәлдә калмас та иде.

– Мин Ибраһим каласына Назлыгөлнең кайдалыгын белми килдем.

– Сине анда кенәз Всеволод тиуны да эзләп йөргән. Сине дә, оста Бәкерне. Ни өчен? Әллә соң Назлыгөлне Всеволод кенәз тиуны урладымы? Ягъкуб тархан Всеволод кенәз белән орышмаган, алтын биреп котылган, әллә булмаса, осталарны бирергә килешкәнме?

– Мин Ибраһим каласыннан качып киттем, ханиям. Аксакал Ягъкубның ни кылырга җыенуы миңа караңгыдыр.

– Әмир Хаҗи углан Ягъкуб тархан кызына өйләнгән. Хак булса, яу көнендә тархан углан азатларына да сыенгандыр. Всеволод тиунына нигә кирәк булды икән синдәй оста?

– Кенәз дә калалар салырга ярата, хан.

– Мин яратмыйммы?! Казан каласын кем яңартты, кем углан кулына бирде? Ибраһим каласын кем саклап килде? Картлач Ягъкуб тарханмы? Мин бит аны сараема алмакчы идем. Ә ул әнә нишли? Урыслар белән килешеп, тигез сәүдә итү турында сөйләшеп ята икән. Моны әмир Хаҗи углан да хуплаган. Хаҗи угланым узына, баш бирми, хәзер әнә икенче базар каламны канат астына җыймакчы. Назлыгөл дә аның кулындадыр әле!

– Назлыгөл аның кулында түгелдер, ханиям. Назлыгөлне алып кайтырга дип Ибраһим каласына әмир мине үзе җибәрде.

Хан белән ханбикә күзгә-күз карашып алдылар.

– Йә-йә, алайса, Назлыгөл кем кулында була инде, оста Дәүран? – диде Сәлим хан, ыңгыраша төшеп урыныннан кузгалды, оста каршына килеп басты. – Йә, белгәнеңне әйт?!

– Белмим, ханиям.

– Әгәр дә мәгәр Всеволод кенәз тиуны Назлыгөлне кулына төшергән булса, тиздән сине дә урлаулары бар, оста.

– Мин хан кызы түгел, ханиям. Мин кемгә кирәк?

– Син миңа кирәк, кияү-балакай, миңа! Аннары – Всеволод кенәзгә!

– Озын сүзнең кыскасы, ханиям, – диде кисәк кенә Зөбәрҗәт ханбикә. – Кияү-балакай миңа Назлыгөлне алып кайтсын. Баланы йөкле, диделәр, оныгымны үз кулым белән аласым килә.

– Каядыр дип беләсең инде, ханбикә, Назлыгөлне? – дип сорады Сәлим хан.