Сергей Пясецкий - Ніхто дабром не дасць збаўлення...

У гатэлі яшчэ панавала мітусня, таму на Паніча ніхто не звярнуў увагі, і ён свабодна выйшаў на вуліцу.

Ён ішоў і пасміхаўся, бо добра выканаў заданне і быў сабою задаволены. Яму згадаліся Барановы словы: «Лепш зусім не брацца за работу, чым дрэйфіць і панабіраць лахманоў, а пакінуць сармак [16] Сармак — грошы. і бліт!»

Перапалоху на імпрэзе ў каменданта нарабіла маладзенькая жонка старшыні ЧК Міціна. Яе пачало ванітаваць. Таму муж, згробшы яе пад руку і развітаўшыся, пацягнуўся дадому. Старшыня гарвыканкама з сакратаркай выйшлі неўзабаве пасля іх. Астатнія працягвалі баляваць упяцярых. Камендант, радасны, з усмешкай ад вуха да вуха, забаўляў жонку Старцава і кляўся ейнаму мужу ў вечнай дружбе — «аж да скону і труны».

— Кватэрку атрымаеце праз некалькі дзён такую, што ах! Успомніце маё слова!

Ён пачаў намаўляць жонку Старцава нешта праспяваць. Жанчыну не трэба было доўга ўпрошваць. Яна падышла да піяніна, пачала граць і зацягнула «Дубінушку». Спявала добра, свабодна. Рэшта ахвотна падхоплівала прыспеў.

Калі Альжбета скончыла песню, усе з энтузіязмам запляскалі ў ладкі. Яна выканала і іншыя песні, перайшоўшы на лягчэйшы рэпертуар.

Філіпа не браў алкаголь. Ён піў, еў і запрашаў іншых з ім чокацца. Камендант не адставаў ад яго ў піцці. Рэшта таварыства спасавала.

Блізу поўначы баль пастанавілі закончыць. Камендант загадаў Кацярыне Паўлаўне апрануцца.

— Правядзём гасцей!

А ў пярэднім пакоі ён лагодна звярнуўся да яе:

— Застанешся на ноч у гатэлі з дэлегатам. Гэта было б вельмі міла з твайго боку!

І ён пяшчотна ўшчыпнуў яе за падбародак.

У «Еўропе» ўжо было ціха. Усе пайшлі са Старцавымі, каб правесці іх да пакоя. Калі ж Старцаў запаліў святло, усе — акрамя Філіпа — застылі як прыкутыя. Пакой выглядаў як пасля ўрагану. Першым адазваўся Філіп:

— Работа нішто сабе!

Паклікалі дзяжурнага. Адразу ж пачалі яго распытваць, але ён нічога не мог сказаць. Стаяў разгублены і дрыжаў ад страху перад суровымі прадстаўнікамі ўлады. Толькі Філіп спакойна адзначыў:

— Няма сэнсу яго вінаваціць і так далей. Сюды кожны можа зайсці... Розных галадранцаў тут поўна круціцца, а замкі такія, што пальцам можна адамкнуць.

Старцаў тым часам агледзеў, што знікла няшмат рэчаў.

— Трэба паведаміць пра здарэнне начальніку Следчага аддзела, — выказаўся камендант.

— Не варта, — флегматычна ўставіў Філіп. — Толькі смяяцца будзе з гэтага і так далей. Што з воза ўпала, тое прапала.

Камендант, Кацярына Паўлаўна і Філіп развіталіся са Старцавымі. Пайшлі ў Філіпаў пакой. Прыселі. Раптам камендант звярнуўся да Філіпа:

— Выйдзем, таварыш, на хвіліну ў калідор. У мяне да вас сакрэтная справа.

Філіп галантна пакланіўся жанчыне:

— Прабачце, калі ласка.

У калідоры Крывашэін, падагрэты алкаголем, пачаў таямніча шаптаць Філіпу:

— Прашу звярнуць асаблівую ўвагу на Кацярыну Паўлаўну. Буржуйка, але жанчынка хоць куды, аж вочы закатваюцца і так далей… — сказаў камендант у стылі Філіпа.

— Вядома, канешне, — згадзіўся блатны.

— Я б папрасіў толькі пра адну паслугу. Можна сказаць, патрэбная вашая асабістая дапамога…

— Якая канкрэтна?

— Ёсць тут адзін гіцаль. Старшыня гарвыканкама Родзін. Той, што быў у мяне на гасцях разам з сакратаркай. Такі ўжо вылюдак, якіх яшчэ пашукаць трэба! Увесь час піша даносы. На працы праз яго вэрхал. Нібыта строга прытрымліваецца распараджэнняў, а насамрэч толькі хаос стварае. Вельмі непрыемны тып. Мне б хацелася прыбраць яго з маёй тэрыторыі. Я ўжо спрабаваў сам гэта ўладзіць. Тры разы пісаў у Маскву. Назваў сведкаў, якія могуць зацвердзіць. Ён сам з буржуйскай сям’і. Закончыў універсітэт. Ягоны брат трымае краму ў Варшаве. Разумееце, таварыш, наколькі шкодным можа быць такі чалавек у прыфрантавым горадзе! Можа, вы, таварыш, са сваімі сувязямі маглі б даць яму адпаведную характарыстыку. Трэба пляжыць падобных буржуйскіх сынкоў!

— Гм… можна было б… Толькі…

— Толькі што?

— Вось што!…

І Філіп вельмі красамоўна пацёр вялікі палец аб указальны, паднёсшы руку да носа камісара.

— Разумею, — сказаў Крывашэін.

— Ну вось. Прыемна з разумным чалавекам мець справы і так далей…

— А колькі? — пацікавіўся камендант.

— Гм… — задумаўся Філіп. — Тысяча рублёў царскім золатам — і праз два тыдні нават ягонага духу тут не будзе!

— Абяцаеце?

— Я словаў на вецер не кідаю і так далей… — выпнуў грудзі Філіп.

— Прабачце, калі ласка. Я згодны. Для мяне гэта гонар. Заўтра а дзясятай раніцы грошы будуць у вас.