Сергей Пясецкий - Ніхто дабром не дасць збаўлення...

— Адкуль у цябе машына? — пацікавіўся ў Філіпа Казік.

— Пазычыў у каменданта.

— Крывашэіна?

— Так.

— А гэны той яшчэ дзяржыморда!… А блатным некалі быў… У Смаленску не адну касу абрабіў… Я ведаю яго супольніка… Дык ён мне расказваў, што цяпер праз Крывашэіна процьма хлопцаў у Смаленску згінула… Ведаў блатных, ведаў трушчобы. Ну і здаваў усіх.

— А мне будзе боты чысціць і так далей, як захачу, — выхваляўся Філіп.

— Глядзі асцярожна!

Філіп пазяхнуў.

— Не дрэйфі [15] Дрэйфіць — баяцца. … Я і разумнейшых за яго на ўсе чатыры нагі падкоўваў!

Развіталіся.

Шмат трэба было б пісаць, каб распавесці пра ўсе далейшыя Філіпавы прыгоды ў той дзень. Найлепш пра тое магла б расказаць гаспадыня бардэля на Нова-Краснай, Броха, і чатыры ейныя дзяўчынкі, якія павесяліліся тады на пяць. П’яныя ў дошку і ў адной бялізне яны каталіся менскімі вуліцамі ў раскошным аўтамабілі. Філіп прыспешваў кіроўцу. А той не шкадаваў газу. Паўночы яны ганялі, як віхор, з аднаго канца горада на другі. Калі прыпыніліся на адной з вуліц, Філіп падняўся ў аўтамабілі і заспяваў на ўсё горла:

Спеў прывабіў двух міліцыянтаў. Яны наблізіліся да дзіўнай кампаніі, але кумільгом далі драпака. Адзін з іх пазнаў аўто грознага каменданта.

Амаль пад раніцу аўтамабіль адвёз дэлегата Азію ў гатэль «Еўропа». Кіроўца, які быў у захапленні ад свайго новага шчодрага шэфа, паехаў у гараж. А Філіп, напяваючы пад носам «Інтэрнацыянал», горда прайшоўся па холе і пакрочыў да сябе ўверх.

Дзяжурны кланяўся яму з вялікаю пашанай.

Вялікую гасцёўню ў каменданцкай кватэры ператварылі ў сталовую. Гэта было лішнім, бо гасцей мела быць няшмат, але Крывашэін лічыў, што так будзе шыкоўней. Кацярына Паўлаўна, каханка каменданта і гаспадыня прыёму, справілася з заданнем, атрыманым ад свайго тырана, як найлепей. Жанчына была «недабітай буржуйкай», якая ўратавалася толькі дзякуючы незвычайнай прыгажосці. Родам яна была з Украіны. Маёмасць ейнага мужа канфіскавалі, яго самога забілі, а яна трапіла ў гарэм да нейкага чырвонага афіцэра. Потым, пераходзячы з рук у рукі, апынулася ў Смаленску. Там ейны папярэдні каханак прайграў Кацярыну Паўлаўну ў карты, у ачко, Крывашэіну. Той забраў яе ў Менск.

Крывашэін здзекаваўся з ціхай і рахманай жанчыны. Яна жыла ў пастаянным страху, грызучы сябе: а што яе чакае заўтра? Асабліва яна баялася Крывашэіна, калі той быў п’яны. Шчыра кажучы, каменданту яна ўжо паднадакучыла, і ён знайшоў сабе некалькі новых палюбоўніц. Ён мог ужо даўно саступіць Кацярыну некаму са сваіх калег, але трымаў яе пры сабе праз снабізм. Яму імпанавалі ейныя добрыя манеры, веданне замежных моваў, зграбная пастава.

Пад вечар Крывашэін з’явіўся дома. У гасцёўні стаяў прыгожа накрыты стол, было нагатавана шмат халодных закусак і падрыхтаваны алкаголь. Камендант быў задаволены. Паклікаў каханку і далікатна ўзяў яе за плячо:

— Глядзі мне, Каця! Я запрасіў сёння на вячэру дэлегата з Масквы. Гэта вельмі вялікая шыха! Пастарайся яму дагадзіць. Каб ён быў задаволены. Разумееш? І без усялякіх там буржуйскіх цырымоній. Сама да яго клейся. Калі добра справішся, то я буду табе ўдзячны. Калі не, то, я табе гэта прыпомню!

І з дапамогай сціснутага кулака, падсунутага ёй пад нос, Крывашэін надаў важкасці сваёй просьбе.

— А што ж я магу? Не сяду ж я сама яму на калені і не кінуся ж на шыю.

— Пераспіш з ім. Я гэта ўладжу. Толькі прашу, каб без фокусаў. І не рабі міны, як у нябожчыцы. Ты мусіш быць вясёлай, гарэзлівай… Спакушаць яго…. Разумееш?

— Я не ўмею гэтак. Я не прастытутка.

— Ты ў сто разоў горшая за любую шлёндру. Запішы сабе гэта на лбе. Ты буржуйка. Сраная інтэлігентка. І носа мне тут не задзірай, бо я табе яго апушчу.

— Рабі, што хочаш. Я нічога не ведаю і ні ў чым не разбіраюся.

— Дык разбярэшся ў мяне… Надзенься прыгожа. Схадзі да цырульніка… Парфуму там маеш… Калі мяне падвядзеш, то ўсё — табе труба. Я на цябе разлічваю, а не — дык іншую б узяў. Такіх патаскух шмат ёсць…

Камендант выйшаў.

Кацярына засталася адна. Ёю авалодала роспач. Яна адчувала сябе кволай дзяўчынкай, якая згубілася ў цёмным, страшным лесе. Тое, што адбывалася з ёю ад пачатку рэвалюцыі, здавалася ёй кашмарным сном. Яна бачыла столькі жахлівых рэчаў, перажыла столькі прыніжэнняў, але ніяк не магла з імі змірыцца. Навошта гэта ўсё? За што? З дзяцінства яна старалася быць з усімі добрай і зычлівай. Муж яе проста абагаўляў. Нікому яна не зрабіла нічога благога. А тут раптам яе пачалі маральна і фізічна гвалціць. Ставіцца як да рэчы, якая дае задавальненне. Высмейваць ейную далікатнасць, дабрыню, сарамлівасць. Магчыма, цяпер ейны боль крыху прытупіўся. Але яна дагэтуль не перастала сачыць вачыма спалоханага дзіцяці за тымі людзьмі, якія яе атачалі.