Ирина Даневская - Багуслаў Радзівіл

Жывая вада ( лац .), г. зн. гарэлка.

Прынц Морыц Насаў-Зіген (1604–1679) таксама доўга не пратрымаўся ва ўладзе — ужо ў красавіку 1642 года пасля шэрагу ваенных няўдач яго адклікалі ў Галандыю, а ў 1662 годзе пасля доўгай і знясільваючай барацьбы з партугальцамі Галандыя канчаткова страціла Бразілію.

Галандскі флейт — марское паруснае транспартнае судна Нідэрландаў XVI–XVIII стагоддзяў.

Пінас — паруснае трохмачтавае, пераважна гандлёвае судна (XVI–XVIII стагоддзі).

Фелука — невялікае судна пад касымі ветразямі, самай вялікай перавагай якога была хуткаходнасць і манеўранасць.

Яны былі прамымі нашчадкамі польскага караля Казіміра IV Ягайлавіча (1427–1492).

Па палітычных матывах Габсбургі звычайна заключалі шлюбы з блізкімі сваякамі. Гэта абярнулася трагедыяй для дынастыі, паколькі яе прадстаўнікі часта мелі фізічныя і псіхічныя хваробы.

Дон Гаспар дэ Гусман і-Пімэнтал, граф Аліварэс, герцаг Санлукар-ла-Маёр, вядомы як граф-герцаг дэ Аліварэс (1587–1645) — іспанскі дзяржаўны дзеяч, фаварыт караля Філіпа IV. Меў фактычна неабмежаваную ўладу ў краіне.

Гаворка ідзе пра г. зв. «Вайну жняцоў» — вызваленчы рух каталонцаў супраць іспанскага абсалютызму, у выніку якога Каталонія на 12 гадоў (1640–1652) аднавіла сваю дзяржаўнасць.

Прыбытак пахне прыемна, і ўсё роўна, адкуль ідзе той водар ( лац .).

Ван Дэйк (1599–1641) — вядомы фламандскі жывапісец і графік, майстар прыдворнага партрэта і рэлігійных барочных сюжэтаў.

3 намі бог! ( ням .)

Я вытрымаю! ( фр .)

Немец? Здаешся? ( ням .)

Вечны супакой даруй ім, Госпадзе… ( лац .)

Эй, зямляк! Няўжо гэта ты? ( ням .)

Іаган фон Хавербек (1606–1682) — вядомы прускі дыпламат, пасол Брандэнбурга ў Варшаве ў 1631–1682 гадах.

Юрый Асалінскі (1595–1650) — польскі дзяржаўны дзеяч, у 1643–1650 гадах — вялікі каронны канцлер.

Ад Іе Grand — «Галоўны» ( фр .)

Гаворка ідзе пра Канчына Канчыні (1575–1617), які ўвайшоў у французскую гісторыю пад іменем маршала д’Анкра. Быў забіты па загадзе караля Людовіка XIII.

Г. зн. Льва Сапегі.

Без закона і гонару ( лац .).

Вітаю вас, пане! Ці не хочаце, каб мы з прыяцелем трохі развеялі вашу сумную адзіноту і падзялілі выдаткі на вячэру? ( ням .)

Пераклад І. Данеўскай.

Размоўнае. Ад фр. Ia robe — сукенка.

«Прымі знакі дару святога Духа» ( лац .).

Людовік дэ Бурбон-Кандэ (1621–1686) — французскі палкаводзец, вядомы як «Вялікі Кандэ», у 1646 годзе насіў тытул герцага Энгіенскага.

Мой анёл! ( фр .)

Аўтар мае на ўвазе старабеларускую мову. — Рэд.

Куранта (фр. courante , іт. corrente ) — папулярны ў XVII стагоддзі французскі танец.

Мой дарагі дружа ( фр .).

Дзякуючы мемуарам Шаваньяка падрабязнасці пра гэты выпадак дайшлі да нашых дзён.

Кашалёк або жыццё? ( ісп .)

Нам яшчэ рана на нябёсы ( ісп .).

Добра ( ісп .).

Беражыся! ( фр .)

Куды вас чорт нясе? ( фр .)

Хто першы — той і мае рацыю! ( лац .)

Інфамія (ад лац. infamia — ганьба) — пазбаўленне шляхецкага гонару, якім суправаджаўся прыгавор пра баніцыю — пазбаўленне грамадзянскіх праў і дзяржаўнай абароны за здзяйсненне асабліва цяжкіх злачынстваў.

Олівер Кромвель (1599–1658) — англійскі дзяржаўны дзеяч, палкаводзец, кіраўнік Англійскай рэвалюцыі, у 1643–1650 гадах — генерал-лейтэнант парламенцкай арміі, у 1650–1653 гадах — лорд-генерал, у 1653–1658 гадах — лорд-пратэктар Англіі, Шатландыі і Ірландыі.

О! Добра! ( фр .)

Жозэф дзю Трамбе (1577–1638) — французскі палітычны дзеяч, быў на дыпламатычнай службе ў кардынала Рышэлье.

Двор цудаў (фр. La Cour des Miracles ) — у Сярэднявеччы назва некалькіх кварталаў Парыжа, заселеных жабракамі, разбойнікамі і прастытуткамі.