Алесь Пашкевич - Рух

— Адзначым выздараўленне! — прапанаваў. — На прыстані выдатная піўніца ёсць… — І, заўважыўшы няёмкасць марака, дастаў з кішэні чорную атласную стужку, прыкрыў ёй сваё вока, маўляў, зрабі так, і падрахаваў: — Гут! Зэр гут! Корошо! Ду біст Кутузоф!

У адказ Баранаў нават усміхнуўся.

За багата накрытым сталом ён на некаторы час забыў на сваё гора. У расчыненае вакно залятаў саладжавы марскі вецер, віно і віскі бадзёрылі яшчэ маладую кроў, аб чымсьці весела сакаталі кабеты насупраць, Адольф агучваў тост за тостам…

Ачуўся капітан у паліцэйскім пастарунку з яшчэ большым галаўным болем, чым пасля кантузіі. На руках — кайданкі, пад спінай — грубы матрац. Парваная кашуля ў крыві. Памацаў — аніякіх ранаў, кроў не ягоная… І вось — допыт.

— Ну што, гер капітан? — праз перакладчыка спытаў яго чалавек у штацкім з белымі брывамі і вейкамі. — Можаце штосьці сказаць у сваё апраўданне?

— А што здарылася? — Баранаў паспрабаваў прыўстаць, але «альбінос» нахмурыўся, злосна паказаў на табурэт і энергічна хітнуў галавой: — Шайзэ… Ён яшчэ дурнем прыкідваецца… Вы, гер Баранаў, учора забілі падданага германскага імператара, кваліфікаванага докера Адольфа Фішара!

Словы ўзарваліся, як кароткія кулямётныя чэргі, і рыкашэцілі па распаленым мозгу арыштаванага.

«Альбінос» вытрымаў паўзу, адсунуў шуфляду, выклаў з яе нож і працягнуў будзённа:

— На прадмеце злачынства — вашыя адбіткі… Сведкі — дзве фрау з суседняга рэстараннага століка і афіцыянт. Паўтараю зноў: штосьці ў сваё апраўданне заявіць можаце?

Змрочны шэры пакой пайшоў перад вокам Баранава ўкруга. Яго ледзь не званітавала.

— Што ж… Не дык і не. — Следчы наспех сабраў нейкія паперы і падрахаваў: — Перадаём справу ў суд. Гадоў дваццаць турмы вам гарантаваныя. Час падумаць будзе. Як кажуць, die Zeit heilt alle Wunden. [8] Час лечыць (ням. прымаўка).

Баранава нібы працяла токам:

— Як забіў?! Адольфа?!! — Баранаў сіліўся ўзгадаць заканчэнне страшнага вечара, але далей за новапрынесеную бутэльку віскі з пазалочанай этыкеткай і гартанны смех рыжай немкі з нафарбаванымі вуснамі ўзбуджаныя клеткі ягонага мозга не даходзілі. — Як?..

Выкліканы канваір прыціснуў яго да табурэта, а следчы-«альбінос» працягваў спакойна:

— Звычайна… І вы не спішаце ўсё на посткантузійны сіндром. Два ўдары нажом пад сэрца — за тое, што гер Фішар паспрабаваў абараніць ад вашага п’янага ганьбавання нямецкую кабету. Бедалага сканаў па дарозе ў шпіталь і ўвесь час паўтараў «Für was?», «За што?». Перад медыкамі першымі з’явіліся рэпарцёры — і я ўяўляю, якімі будуць заўтрашнія газетныя перадавіцы! Ды вы, думаю, яшчэ паспееце з імі азнаёміцца, як і вашыя суродзічы ў Расіі… Бывайце! — следчы склаў паперы ў тэчку і пакрочыў да жалезнай дзверыны, каля якой спыніўся. — Хаця… Газеты могуць выйсці і без тых крыклівых перадавіц… — ён вярнуўся і кінуў тэчку на стол.

Баранаў запытальна, не дыхаючы, уталопіўся ўцалелым вокам у бялявага следчага.

— Здзейсненае кідае цень на братэрскія адносіны і паміж нашымі войскамі, і паміж нашымі імператарамі. І мы б маглі пра ўсё забыць… Так! Забыць, як страшны хмельны сон… калі б з вашага, гер капітан, боку, адчулі раскаянне і займелі дарадцу, памочніка. І вы б змаглі тады спакойна вярнуцца на радзіму…

— Што… што я павінен зрабіць? — Баранаву па-ранейшаму не хапала паветра.

Следчы грэбліва адхінуўся ад стала і прыклаў назад наравісты чуб:

— Напачатку — заплаціць сям’і Фішара трыста тысячаў марак…

— У мяне няма столькі грошай! — у руках Баранава, здалося, парвалася апошняя канатная вяроўчына.

— Ну, то й няма больш размовы… — следчы нахіліўся над сталом да агаломшанага забойцы і прашаптаў: — Зрэшты, паспрабуйце іх зарабіць! Тры-чатыры вашыя інфармацыі — важныя інфармацыі — пра стан спраў у ваенным флоце — і вы будзеце мець больш!

Вока Баранава выявіла ўадначас нямы дакор, спалох і задуменне.

— Толькі не пачынайце цяпер пра нейкую там здраду прысязе ды іншае! Вы, як вопытны марскі афіцэр, ведаеце, што нямецкі флот нашмат адстае ад расійскага, і вашая магчымая супраца толькі на мілю наблізіць нас да разумення вашых поспехаў. А пад сцягамі нямецкага флоту вы, урэшце, будзеце мець найбліжэйшага хаўрусніка. — І без паўзы: — Калі згодныя, падпішыце вось тут — і спакойна едзьце ў свой Кранштат.

— Дык а што ж я буду ведаць? — голас капітана 3-га рангу задрыжэў. — Мяне ж спішуць па інваліднасці на бераг…

У душы «следчага» заігралі трубы. Ён зразумеў, што трывала зачапіў на свой шпіёнскі кручок чарговую рыбіну — і ледзь стрымліваў экстазную асалоду. Ён — граф Генрых фон Люцыус — адчуваў сябе ў падобныя хвіліны шчаслівым вампірам, і калі б яму ўдалося ў тую ж хвіліну падбіць варожы крэйсер — радасць была б ушматкроць меншай.