Алесь Пашкевич - Рух

— Віктар Аляксандравіч, можа, супакоіцеся? Вы павінны мне тое-сёе перадаць, — нарэшце не стрымаўся і амаль без акцэнту загаварыў па-расійску агент аддзела ІІІ-В нямецкага Генштаба. — Вядомы вам спадар Генрых фон Люцыус даручыў мне атрымаць усе матэрыялы, аб тым ён папярэдзіў васпана яшчэ ў Пецярбурзе.

— Так-так, — заспяшаўся Берг і зноў пачаў распакоўваць скураны чамадан.

Выклаў фарфоравую кітайскую вазу з выявай зялёнага дракона на памаранчавым полі і стаў акуратна распрамляць ды складваць у стос скамечаныя папяровыя аркушы, якімі быў ашчадна перакладзены сувенір.

— Тут… сто дзесяць старонак машынапісу… гадавой справаздачы па Ваенным міністэрстве… Мне было даручана падрыхтаваць паводле яе ўсёпадданейшую запіску для азнаямлення імператара… — ад непераадольнага хвалявання голас Віктара Аляксандравіча задрыжэў. — Тут матэрыялы з… з… з галоўных упраўленняў… пытанні арганізацыйныя, па пабудове крэпасцяў, па пераўзбраенні расійскай арміі і… і па ўтварэнні інтэнданцкіх запасаў… — склаўшы, Берг акуратна прыціснуў усе паперчыны і, перадаўшы іх «родзічу», крыху супакоіўся: — Міністр асцерагаўся, што гасудар будзе незадаволены тэмпамі ўзвядзення крэпасці ў курляндскай Лібаве, бо гэта тоіць небяспеку тамтэйшаму флоту… Але падчас дакладу галоўнакамандуючы ўхвальна адазваўся найперш аб запланаваным выпрабаванні кулямётаў і фарміраванні асобных кулямётных ротаў, цікавіўся разгортваннем Балтыйскай флатыліі, абаронай Чарнаморскага басейна ды ўмацаваннем Прыкаспійскай арміі.

— Ausgezeichnet! [7] Выдатна! ( ням .) — задаволены агент хутка перагартаў скамгаканы стос і ўважліва зірнуў на Берга: — А дэталёвае штатнае і фартыфікацыйнае апісанне Прыкаспійскай арміі ды Балтыйскай флатыліі тут ёсць?

Твар Віктара Аляксандравіча і ўся ягоная пастава нібыта садзьмуліся.

— Дазвольце нагадаць… — ён нервова аблізнуў вусны, перасмыкнуў пачырванелымі сківіцамі, паправіў над гарачымі зрэнкамі пенснэ і загаварыў хутка ды чамусьці паўшэптам і з надрывам: — …што я служу памочнікам начальніка Канцылярыі, і ў маёй непасрэднай кампетэнцыі — толькі прадстаўленне Ваеннаму савету гаспадарчых, заканадаўчых, каштарысных і юрыдычных пытанняў… А па марской ваеннай частцы ўсім займаецца асобнае Марское міністэрства!

— Так-так, мы разумеем. Не хвалюйцеся… — паспяшаў супакоіць палкоўніка далікатны куратар, яшчэ раз перагартаў машынапісныя старонкі і падагульніў: — Мы ўдзячныя вам за інфармацыю. Наступныя дырэктывы атрымаеце непасрэдна дома. — Пстрыкнуў замок скуранога партфеля, у які схаваўся стос перададзенага даклада і з якога з’явіўся пульхны канверт каляровых асігнацый. — Калі ласка, ваш ганарар.

І ў тую ж хвілю ў дзвярах гатэльнага пакоя варухнулася ручка. Берг сунуў канверт пад падушку і пайшоў адчыніць. Перапыніўшы мужчынскую размову бадзёрым шоргатам сукенкі, Елізавета прысела на шырокую банкетку і залепятала:

— Вы не ўяўляеце, якую незвычайную калону я бачыла! Ёй дзвесце гадоў! Яна аблеплена мармуровымі аблокамі, на якіх застылі фігуры святых, анёлаў і амураў. А над усім — пазалочаныя шары, чарапы, крыжы! Я пацікавілася, а яе назвалі чумной… Вось… А я так нічога і не купіла. Вельмі ўсё тут дарагое…

«Венскі родзіч» усміхнуўся, устаў і кіўнуў галавой:

— Што ж, дазвольце на гэтым адкланяцца. Быў надзвычай рады сустрэчы і знаёмству. Адпачывайце. Спадзяюся, — ён зірнуў на фраў Елізавету, — майго сваяцкага падарунка вам хопіць на многа пакупак. Будзьце здаровымі!

Бергі ахвотна выйшлі праводзіць. Ад сабора Святога Стэфана моўчкі спусціліся ўніз па Ротэнтурмштрасэ і праз дзесяць хвілінаў былі каля Дуная, дзе і развіталіся.

— Хоць ён і даў табе грошы, але мне не спадабаўся. Нейкі халодны слізняк… Насамрэч гэты чалавек — не твой родзіч? — ужо ў гатэлі спытала Елізавета, але адказу не пачула…

Назаўтра, нібы скінуўшы нябачны цяжар, яны новым цягніком выправіліся ў Венецыю, якая ў сонечным бляску паўстала казачнай прыгажуняй: далікатна прылегла пагрэць свае каменныя плечы на Адрыятычным узбярэжжы.

За Венецыяй была сярэднявечная Балоння. Яна запомнілася чырвонымі вежамі, плошчай Нептуна з мілым фантанам, базілікай Сан-Дамініка са скульптурамі работы самога Мікелянджэла і гатычнымі палацамі. Пачуўшы, што Балонню называюць кулінарнай сталіцай Італіі, наведвалі рэстарацыі, дэгуставалі мясцовае віно ды смакавалі суго баланьезе (аказаўся звычайным свіным рагу, як сказалі б французы), свежазапечаныя каўбаскі сальсічча, тартэліні, — падалося, звычайныя пельмені. Аб тым і намякнулі чарняваму кельнеру. Аднак той (таксама выдатна разумеў і гаварыў па-нямецку) не пагадзіўся: