Томас Ман - Смерць у Венецыі

Манн Т. История "Доктора Фаустуса"… С. 220.

Манн Т. Бильзе и я / Пер. с нем. К. Богатырева // Манн Т. Собр. соч. Т. 9. С. 13.

Манн Т. Письмо Вольфгангу Борну от 18 марта 1921 г. / Пер. с нем. С. Апта // Манн Т. Письма. М., 1975. С. 30.

Манн Т. Письмо Карлу Марии Веберу от 4 июля 1920 г. // Там же. С. 27.

Дирзен И. Эпическое искусство Томаса Манна: Мировоззрение и жизнь. Пер. с нем. М., 1981. С. 96.

Фрыдрых фон Тэльрамунд, граф Брабанцкі, дзейная асоба оперы "Лаэнгрын".

Ёган фон Тылі (1559–1632) – фельдмаршал, які атрымаў шэраг важных перамог у Трыццацігадовай вайне 1618–1648 гг.

Тут маецца на ўвазе, хутчэй за ўсё, асоба знакамітага нямецкага публіцыста і літаратара Фрыдрыха Мозэра (1723–1798), які быў вядомы сваім асаблівым гумарам.

Разумовыя станы (франц.) .

Плошча Святога Марка – гістарычны цэнтр Венецыі: сабор Святога Марка, Палац дожаў і Каралеўскі палац.

"І з радасцю намалявалі б іх на нябеснай столі кедрам, акунуўшы яго ў Везувій…" – паводле верша Генрыха Гайнэ "Прызнанне".

Словы з рамана Ё. В. Гётэ "Пакуты юнага Вертэра".

"Ora et labora" (лац.) – "Маліся і працуй", адно з правілаў Ордэна бенедыкцінцаў.

З валенштэйнаўскімі бародамі… – падобнымі да той, якую насіў Альбрэхт Валенштэйн (1583–1634), германскі палкаводзец часоў Трыццацігадовай вайны.

П’яца Эрбэ – плошча ў Вероне.

Борга Сан Спірыта – адна з рымскіх вуліц.

Корса Віторыа Эмануэле – праспект у Неапалі.

Пінча – паўночны ўзгорак у Рыме.