Яўген Хвалей: Прынцэса з тусоўкі

Хутка аўтобус спыніўся на канцавым прыпынку. Усе павыходзілі.

Хлопцы і дзяўчаты разам з былой класнай стаялі каля ўваходнай брамы могілак. Вадзім, як гэта было ў жніўні, накіраваўся да бабулек, якія прадавалі кветкі. Хоць з кветкамі ў руках стаялі дзяўчаты і Антаніна Фёдараўна. Яны купілі іх у горадзе. На гэты раз Вадзім узяў хрызантэмы і падышоў да хлопцаў.

— Вянок вянком (яго трымаў зараз Сяргей Гарноська), а без кветак тут не абысціся — такі звычай, — пачаў раздаваць па дзве кветкі хлопцам.

— Не паспелі захапіць у горадзе... — стаў апраўдвацца Гарноська.

Усе разам вырашылі ісці адразу да Веранікі Рагозінай. А як быць з Касмылёвай? Пакуль ніхто не падаваў ніякай думкі...

Прайшлі галоўнай алеяй, звярнулі налева, у бок трэцяга сектара, дзе была магіла Веранікі.

Неўзабаве яны падыходзілі да гранітнага помніка Вераніцы, які яшчэ здалёк убачыў Вадзім. Яго ж заўважыла і Антаніна Фёдараўна: была тут некалькі разоў.

Абышоўшы помнік, кінуўшы першыя нясмелыя позіркі на надпіс і фотаздымак, усе нахіліліся над магілай, кладучы жывыя кветкі. Хутка разагнуліся, крышку адышоўшы, пасталі насупраць помніка.

У гэты час Вадзім падышоў да помніка і прыставіў да яго свой вянок, які на фоне жывых кветак не пацьмянеў, а, наадварот, яшчэ больш заіскрыўся, заззяў. Ледзь чутна, гледзячы на фотаздымак, Цэхановіч прамовіў (на вянку ён нічога не напісаў):

— Даруй, Вераніка, за ўсё...

Але гэтыя яго словы пачула Антаніна Фёдараўна:

— Вадзім, думаю, што нам усім трэба гэта сказаць... Мы ўсе тут у нечым вінаваты...

На хвілю павісла цішыня. Андрэй Бабок азірнуўся па баках: ці няма побач чужых людзей. Не, іх тут блізка не было.

Нечакана цішыню парушыла Кацька Скакун:

— А чаму мы ўсе? А я, можа, не...

— Ты таксама, Каця, таксама... — зноў паўтарыла сваё Антаніна Фёдараўна.

— Ну, чаму? — не здавалася Скакун. — Я што, дапамагала Касмылёвай распрацоўваць задуму, як звесці са свету Вераніку?

— Каця, ты не тое гаворыш, — умяшаўся ў размову Антон Тарасевіч. Ён, павучыўшыся на матфаку універсігэта, пасур'ёзнеў і разважаў аналітычна. — Так, так, мы вінаваты ўсе, былыя аднакласнікі Веранікі. Мы былі клас, калектыў. А калектыў як адно цэлае пацярпеў фіяска...

— I кожны з нас бачыў, бачыў, што клас-карабель ідзе на дно, Каця. I чакалі той часіны, калі ён, як той «Тытанік», заляжа ў іл. Адно чаго была варта мая сутычка з Касмылёвай на дыскатэцы ў класе, калі яна мне пусціла кроў з носа?.. Помніш? — падтрымала Антона Ларыса Буйнова — студэнтка інстытута замежных моў.

— Сябры, не трэба дыскусій... Не тое месца... — прамовіў ціхмяны Андрэй Бабок, які з болем углядаўся ў фотаздымак Веранікі.

— Ды і я думаю так... — выказаўся Сяргей Гарноська.

— Сапраўды, дыскусій тут не трэба... А вось у душы сваей, калі мы людзі, несці нам крыж вінаватасці да канца... I як бы мы сябе не суцяшалі, як бы не спрабавалі маніць сабе — гэта нам не ўдасца... — Антаніна Фёдараўна, здавалася, паставіла кропку дыскусіі, якая пачынала разгарацца.

Але Каця Скакун зноў пачала даказваць свае:

— У такім разе Вераніка і Таня — квіты. Апошняя таксама тут, ляжыць побач... — паказала рукой у бок чацвёртага сектара. — Дык чаму яшчэ і я павінна несці крыж? Што, мне мала сваіх праблем і балячак? Для мяне адзін магазін — Вавілон... За дзень накруцішся так, што ледзь дамоў ідзеш... А наконт «любоўнага трохкутніка», — яна няўлоўна глянула на Вадзіма, — скажу вам: зараз існуюць і «чатырох-пяцікутнікі»... Калі чатыры ці пяць дзяўчат змагаюцца за аднаго хлопца...

— Гэта ты са свайго ці чужога вопыту? — кінуў Каці Антон Тарасевіч.

— А хоць бы і са свайго... — Каця станавілася ў позу, злосна глянула на Тарасевіча.

— Ух, ты, а мы і не ведалі, што ў нашым класе расла яшчэ адна Таня, — у сваім стылі прамовіў Сяргей Гарноська.

— Але я не дайду да таго, як — Таня... Не дачакаецеся... Трэба быць больш разумнай...

Скакун раптам рушыла наперад, нагнулася, узяла з магілы дзве кветкі і на хаду вымавіла:

— Я так зразумела, што да Тані вы не збіраецеся ісці... Пайду я... Вы ж тут усе зацыкленыя праведнікі. А я - не... Выбачайце за кветкі... Тані яны таксама не пашкодзяць...

Скакун пакрочыла, а ўсе астатнія застылі ў нямой паставе. Толькі праз нейкую хвіліну Антаніна Фёдараўна, як у летаргічным сне, з болем выціснула з сябе:

— Ну, вось яшчэ адзін удар... Прымай, былая класная... Некаторы час усе яшчэ стаялі ў той жа здранцвелай позе, пакуль Гарноська не падаў голас.

— Вадзім, — Сяргей, адышоўшы душой (з яго характарам яму было лягчэй), звярнуўся да Цэхановіча, — сёння ж Узвіжанне... Памятаеш, ты мне чытаў: Узвіжанне — свята, калі ўздымаўся крыж над вернікамі... А яшчэ я недзе чуў, што ў гэты дзень адусюль выпаўзаюць змеі, рыхтуючыся да зімовай спячкі. — Памаўчаў, потым дадаў: — Вялікі сэнс закладзены ў сённяшнім дні...