Яўген Хвалей: Прынцэса з тусоўкі

Усе хлопцы, якія прысутнічалі на ўроку гісторыі, потым хвалілі Цэхановіча: «Ну і філосаф! Ну і выдаў ты нашай гістарычцы». Пераводзім цябе з «пеўнікаў» у «сераднякі»!

Так ён стаў «серадняком», у «чыне» якога прабыў да канца калоніі.

Надвячоркам Вадзім выйшаў прагуляцца. Прайшоўся каля воднага канала, які быў побач з яго домам. Над самай вадой навісалі плакучыя вербы, каля дарожкі раслі маладзенькія бярозкі. Палюбаваўся імі і звярнуў убок прыпынку тралейбуса. Хутка ён быў там. Падумаў: «А раптам каго-небудзь сустрэну са знаёмых?» I ён, знаёмы, сапраўды напаткаўся. Як толькі спыніўся тралейбус, з яго выскачыў высокі хлопец. У ім Вадзім пазнаў аднакласніка Сяргея Гарноську.

— Прывітанне, Сяргей! — выгукнуў Цэхановіч.

— О, колькі год, колькі зім! — наляцеў Гарноська на Вадзіма. Ён заставаўся гэткім жа гумарыстам, як і ў школе. — Ну, расказвай, раб Божы, калі вярнуўся, як правёў «прымусовыя канікулы»?

— А нядаўна... Вось выйшаў прагуляцца, — Цэхановіч зрабіў паўзу. — Мне асабліва цікавага няма чаго расказваць... Калонія ёсць калонія. Сам разумееш. Лепш ты раскажы, дзе хто нашы? Ды і сам?.. — Вадзім меў на ўвазе аднакласнікаў і Сяргея.

— Я зараз вучуся ў ПТВ металістаў, — Гарноська гаварыў так, быццам ганарыўся гэтым. — А хлопцы, дзяўчаты нашы хто дзе... Адны закончылі школу, паступілі ў інстытуты, іншыя — у тэхнікумах, вучылішчах, як і я, хто не дацягнуў да атэстата.

— Дык ты ў ПТВ металістаў?! — здзіўлена перапытаў Вадзім. — У тым, што на вуліцы Светлай? — удакладніў.

— Там, а што? — насцярожыўся Сяргей, быццам чакаючы нечага незвычайнага.

— Ды ў гэтым вучылішчы займаліся два мае знаёмыя хлопцы — Анастас Лапуноў і Алік Зубанаў. Не чуў? — Вадзім назваў Сяргею сапраўдныя прозвішчы Дзіка і Спейса-Лысага, сваіх сяброў па няшчасці.

— Чаму не? Чуў. Пра іх да сёння гавораць у вучылішчы...

— А што гавораць? — зацікавіўся Вадзім.

— А што абодва былі наркаманы... — Гарноська глядзеў на Вадзіма з падазронасцю, помнячы размову на дні нараджэння ў Антаніны Фёдараўны: «Хадзілі розныя чуткі, калі Вадзіма пасадзілі, што ён быццам быў звязаны з імі, наркаманамі». — У доме Лапунова, ты ж, напэўна, ведаеш, загінула Вераніка Рагозіна. А цябе ж, казалі, судзілі разам з Зубанавым?

— Было... — апусціў вочы Цэхановіч. — Але пасля нашы сцежкі разышліся. Мяне загналі ў Віцебскую калонію, яго і Ціма —у Магілёўскую. Што з імі — не ведаю...

— Дык вось, Зубанаў, кажуць, у калоніі трапіў у нейкую аварыю і загінуў, а Лапунова расстралялі. Ён жа быў паўналетні. Анастас, па сутнасці ж, фізічна расправіўся з Веранікай Рагозінай. Так яму і трэба... — Гарноська рабіў выгляд асуджальнага чалавека. — Але ж і Касмылёва ўтварыла: здзейсніць такую страшную задуму — звесці са свету Вераніку... I, кажуць, усё з-за цябе, ці праўда?

— Ну, я гэтага не ведаю... Я ж быў ужо ў калоніі... — Вадзім нібы апраўдваўся. — Але магло б усё інакш быць... калі б я быў дома, — Цэхановіч шаргануў наском чаравіка па тратуару.

— Га-а, хоць усё зведаў, не перажывай, не тое, што я... Памятаеш, як нас вучылі ў школе? «Жыццё даецца адзін раз. I пражыць яго трэба так...», а далей я скажу: каб было што ўспомніць на пенсіі, — Сяргей бравіраваў, як тады, у школе. Здаецца, ён зусім не змяніўся.

Цэхановіч і Гарноська прайшлі яшчэ крыху разам каля воднага канала. А пасля Сяргей павярнуў на асфальтаваную дарожку, якая вяла да яго дома. На хаду спытаў:

— Як думаеш далей уладкоўваць свае жыццё? Куды надумаў?

— Паглядзім, можа, на будоўлю...

- О, давай! На будоўлі мой братан працуе брыгадзірам. Можа ў чымсьці дапамагчы...

Сяргей схаваўся за бліжэйшым домам, а Вадзім вырашыў яшчэ прайсціся каля таго ж канала. Адвык зусім ён ад родных гарадскіх ландшафтаў і трэба было прывыкаць нанова. Аднастайнае жыццё і быт у калоніі так яму надакучылі, што гэтыя вербы і бярозкі над каналам, сам канал здаваліся такімі жаданымі, блізкімі і новымі: не хацелася ісці дамоў.

Вадзім яшчэ і яшчэ раз вяртаўся ў думках да сустрэчы з Сяргеем Гарноськам. «Якім быў такім і застаўся... Відаць, людзі доўга не мяняюцца. Якім Бог стварыў іх, такімі і жывуць. Цікава, якія астатнія аднакласнікі? Ну хоць бы тыя ж Пеня Карпук, Андрэй Бабок, Каця Скакун, Тамара Гога?» — падумаў Вадзім і ўспомніў свайго сябра па калоніі Андрэя Вярбіцкага, які па характары ў нечым быў падобны да Сяргея Гарноські...

...Вадзім на першым годзе свайго зняволення пасябраваў з Андрэем Вярбіцкім, хлопцам яго ўзросту, таксама гараджанінам, які трапіў у калонію за крадзеж. Цэхановіч сядзеў з Андрэем за адной партай на занятках, разам працаваў у майстэрні. Андрэй быў хлопец вясёлы, завадны — палец не кладзі ў рот.