Пятро Васючэнка - Жылі-былі паны Кубліцкі ды Заблоцкі

Вось «Каза» — дзеўка Дрыпа, ды якая прыгажуня сталася, яшчэ лепш, чым раней была. Вось «Павадыр» — чорны барадач. — А гэта цар Максімілян, з ціятру, — кажа дзеўка Дрыпа. — Ён у ціятры цара гуляў. А для мяне — дык праўдзівы цар. Я яго надта люблю. Мы цяпер муж і жонка. У ціятры разам выступаем, талеры маем...

Вунь «Жораў» — маску скінуў, а крылы пакінуў... Птушка нейкая дзівосная...

— А я сынок Цмока, Куры-Шчабятуры ўнучак, — кажа ён. — Я таксама з яйка вылупіўся...

А «Механоша» — гэта ж, вядома, кот Буркун. Вочы зялёныя, хітрыя.

— Я дык ні з кім не ажаніўся, — кажа ён. — Кошкі ўсюды аднолькавыя. Няма, адным словам, у жыцці шчасця. Вырашыў да вас вярнуцца. Тут усё-ткі сцены родныя, і мышы знаёмыя...

— А вы чаму маскі не скінулі? — пытаюцца паны ў Каня і Мядзведзя.

— А мы — сапраўдныя, — чалавечым голасам адказвае Конь. — Няўжо не пазнаяце. Я ж Гарцук!

— Ды які ж ты стаў гладкі!.. — дзівяцца паны. — Ды памаладзеў як! Проста жарабятка!

— А я ажаніўся, — апусціўшы вочы, кажа Гарцук. — Знайшоў тую прыўкрасную кабылку ды прапанаваў ёй капыт і сэрца. І яна пагадзілася. Я тут ненадоўга. Мяне маладая жонка чакае. — А я таксама сапраўдны, — кажа Мядзведзь. — Я з Смургоняў. Прывітанне вам, панове, ад рыжа-лысага. Ён прасіў, каб вы на яго не трымалі крыўды. Ён добры. Толькі пажартаваць любіць.

— Дык гэтыя булкі ды кілбасы — ад яго?! — здагадваюцца паны.

— Не гэтак важна, панове... Лічыце, што святы Мікола падараваў...

— Вось табе маеш! Усе сабраліся! — круціць галавой пан Заблоцкі.

— Толькі Свінкі лятучай няма... І Осліка... — з сумам кажа пан Кубліцкі.

— Прывітанне вам ад іх і паклон, — кажа птушаня, унучак Куры-Шчабятуры. — Быў я ў выраі — бачыў лятучую Свінку. А Ослік дабраўся да Палястыны, але што ён там робіць — гэта пакуль што вялікая таямніца.

Ну ж і Каляды ўдаліся ў паноў Кубліцкага ды Заблоцкага! Частаваліся хто чым хацеў: хто — кілбасамі, хто — аўсом, хто — марцыпанамі, хто цукеркамі. Мядзведзю асабліва рэпа спадабалася. Ён проста роў ад задавальнення, хоць вушы затыкай:

— Ды я за ўсё сваё мядзведжае жыццё такой рэпы не каштаваў! Салодкая, як мёд!

Кот Буркун сабраў усю сваю мышыную хэўру, і яны тут жа паказалі ў старой шафе батлейку — спектакль пра вайну мышэй з жабамі, у якой перамаглі, вядома ж, мышы. Паны Кубліцкі ды Заблоцкі, добра падсілкаваўшыся ды лыкнуўшы кілішак, выйшлі на надворак ды як бабахнулі з дзедавай стрэльбы! Кажуць, чуваць было ажно ў палацы князя Дрыгайлы, а гарох аж да Смургоняў далятаў. Вось гэта было дык салютаванне.

А ўначы, калі свята адгрукацела, адспявала, адстукала, адскакала, ціха стала ў сядзібе паноў Кубліцкага ды Заблоцкага. Зоркі цененька зазвінелі ў небе, бы крышталёвыя. Госці паснулі. Толькі паноў сон аніяк не браў, усё яны звыкнуцца не маглі з тым, што доля нарэшце тварам да іх абярнулася.

— А ўсё-ткі няблага жыць у гэтым свеце, пане Заблоцкі! — захоплена кажа пан Кубліцкі.

— Ага, ага, — сонным голасам мармыча пан Заблоцкі. — Добра пагулялі... Але вось хто чыгуны ды лыжкі заўтра мыць будзе? Толькі адразу папярэджваю: не я! Не шляхецкая гэта справа — чыгуны мыць...

Гасцей прыемней сустракаць, чым праводзіць. Вядома, калі гэта чаканыя госці. У гэтым паны Кубліцкі і Заблоцкі самі пераканаліся, калі, сустрэўшы Каляды, Дзеўка Дрыпа, Цар Максімілян, Гарцук, Куранятка зазбіраліся дахаты. Пан Кубліцкі нават пусціў слязіну.

— Не сумуйце, панове, як толькі Каляды — дык мы зноў да вас, — кажуць госці дый раз'язджаюцца памалу. Кот Буркун паноў суцяшае як можа.

— Не тужыце, панове, — муркае ён. — Пан Кубліцкі, годзе вільгаць разводзіць, а то грыбы ў хаце вырастуць! Я ж з вамі застаюся, верны ваш сябра Буркун. Верны, як сабака... тфу, каб яны ўсе спруцянелі! Мышы з вамі, рэпа з вамі, дукаты ў куфэрку з вамі! Чаго яшчэ жадаць! Новых прыгодаў! Не турбуйцеся! Яны будуць! З такімі шалапутамі, як вы, яны заўсёды будуць здарацца. Але, можа, за тое я вас і люблю!.. Праўду казаў. З панамі яшчэ шмат прыгод надарылася. Вандравалі яны вакол свету, хадзілі ў сваты, здабывалі ў балоце закляты скарб. Пра ўсё пра гэта ды пра іншае я вам распавяду, толькі дайце крышку пярэдыху. На ўсё свой час.

Атрамант – чарніла.

Аранжык — апельсін.

Ахмістрыня — жанчына, што вядзе гаспадарку ў заможным доме.

Барыла — двухдонная бочачка для напояў.

Вікторыя — перамога.

Віцінар — ветэрынар.

Газард — азарт, напал.

Грандзёж — вэрхал, бойка.