Пятро Васючэнка - Жылі-былі паны Кубліцкі ды Заблоцкі

— Трэба да яго паклікаць конскага лекара, — кажа ў скрусе пан Кубліцкі.

— Ты што, пане? Да шляхціца — ды конскага лекара? Да яго чалавечага лекара трэба клікаць, ды самага адмысловага-упэўнена адказвае пан Заблоцкі. — Дзе ж такога знайсці?

— Ды ёсць адзін такі, жыве ў Смургонях, сам з Палястынаў. — А ў яго ці добрая рэпутацыя? — непакоіцца пан Кубліцкі. — Яшчэ якая! Вялікі, як кажуць, майстра лячыць, кроў мячыць, корпію ўстаўляць, жывых людзей на той свет адпраўляць... Да яго вядуць на нагах, а ад яго вязуць на санях...

— Уга! — з павагаю кажа пан Кубліцкі. — Ну, гэта якраз тое, што нам патрэбна.

Прыходзіць лекар з Палястынаў, ды не адзін, а з таварышам. — Коней трэба абследаваць не аднаму, а ўдвох, — тлумачыць лекар. — Бо ў каня не дзве нагі, як у людзей, а ажно чатыры. Затое й плаціць за кансультацыю ўдвая давядзецца. Што значыць вучаны чалавек — як добра патлумачыў! Пачынаецца абследаванне. Лекар становіцца каля конскай храпы і заглядае каню ў рот, а памочнік стаіць каля конскага крупа і заглядае каню, перапрашаю, пад хвост. — Ці бачыш мяне? — крычыць лекар. — Не бачу! — адказвае памочнік.

— І я не бачу! Значыць, у жывёліны заварот кішак, — кажа лекар. — Дыягназ пастаўлены. Давайце грошы, панове.

І, забраўшы свае талеры, лекары збіраюцца сыходзіць.

— Чакайце, панове! — крычыць у роспачы пан Заблоцкі. — А чым жа лячыць?

— А мы коней не лечым, — кідае цераз плячо палястынскі лекар. — Мы толькі людзей жыўцом на той свет адпраўляем, а коней — гэта грэх. Мы каням толькі дыягназы ставім. Вось як васпане захварэе, тады шчыра просім да нас, дапаможам. — Тфу! — абураецца пан Заблоцкі. — Шарлатан гэта нейкі, а не лекар! Я так сама лячыць магу. Давядзецца паклікаць віцінара.

З'яўляецца Віцінар — дзядок у акулярах з цэлай валізкай лекарскіх прыладаў. Ён абстуквае каня з усіх бакоў рознымі малаткамі, абмацвае капыты, заглядае ў зубы а напаследак — у сумныя-сумныя конскія вочы. Нарэшце ківае галавой дый кажа:

— Гэтая хвароба называецца «каханне». Ваш конь закахаўся. — У каго? — вытрашчыў вочы пан Заблоцкі. — Як у каго? У кабылу, вядома.

— Гэта няйнакш у тую брунетку, памятаеш? — здагадваецца пан Кубліцкі. — Няўжо, пане, забыўся? На ёй яшчэ гэты, у жалезных штанох ехаў, лыцар той... Пасля тае сустрэчы Гарцук кінуў рэпу есці.

— Дык што ж рабіць? Як яго лячыць?

— Хвароба невылечная, — кажа Віцінар. — Або адпусціць яго на ўсе чатыры бокі, каб сам адшукаў прадмет свайго кахання. Або адвесці на скуралупню...

Пачуўшы пра скуралупню, Гарцук, забыўшыся на ўсе хваробы, з усіх капытоў кідаецца прэч з хаты. Так панёсся па дарозе — толькі пыл за ім закурыўся.

— Вось вам і хворы, — смяецца Віцінар. — Плаціць, панове, не трэба. Мне самому цікава было каня абследаваць. Такі, ведаеце, рэдкі выпадак!

— «Рэдкі выпадак!» — бурчыць пасля пан Заблоцкі. — Напалохаў беднага хворага... Як мы цяперака без каня? З кім мы цяпер будзем катлеты з рэпы есці? Каго ў брычцы катаць будзем? — А прыгадай яшчэ, пане, як нам цяжка гэнага каня купіць было! — падтаквае пан Кубліцкі. — Такая страта! Сумна сталася панам. Паглядзяць-паглядзяць на конскія партрэты, развешаныя на сцяне, і яшчэ маркотней ім зробіцца. Усё варожаць, ці вернецца Гарцук дахаты. Ну, а мы пра тое, можа, таксама даведаемся напрыканцы гэтай кнігі.

Падрыхтуйцеся выслухаць жахлівую гісторыю. Асабліва палахлівых або занадта гідлівых — просім перагартаць гэтую показку ды пачаць чытаць наступную. Але аматараў рыбалкі — шчыра просім да чытання!

Значыцца так. Пачынаецца показка як і заўжды — панам надакучваюць рэпныя стравы. Асабліва поліўка з рэпы ім абрыдла. Хочацца ім чаго-небудзь новенькага, свежанькага... — Прыкладам, юшкі са свежай рыбы! — кажа пан Заблоцкі. — Прыкладам, юшкі са свежай рыбы... — рэхам адгукаецца пан Кубліцкі.

Папраўдзе, ён да рыбы даволі абыякавы; ёсць рыба — добра, няма рыбы — яшчэ лепш. Але ён ведае, што пан Заблоцкі любіць рыбу, як кот, проста вар'яцее за ёю. Ну, а дружбаку трэба дагаджаць!

Самае простае было б — пайсці ў Смургоні ды купіць шчупакоў, мянтузаў або ліноў. Але панам здаецца, што гэта будзе не па-шляхецку.

— Ісці ў Смургоні, штурхацца ў рыбных радох... А там так недалікатна пахне... Фу-у... — круціць носам пан Кубліцкі. — Надта пан грэблівы... Без пахаў рыбу не зловіш... — А васпане не грэблівы? А забыўся, як не хацеў рукі ў гнаі пэцкаць, адмаўляўся чарвякоў капаць, калі мінулым разам у рыбу збіраліся?